Ο Υπουργός Εσωτερικών της Τσεχικής Δημοκρατίας, εκπροσωπώντας την Προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ, μαζί με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, εκπροσωπούμενος από τον Ευρωπαίο Επίτροπο Εσωτερικών Υποθέσεων, συναντήθηκαν στις 3 Νοεμβρίου 2022 στα Τίρανα με τους ομολόγους τους από τα Δυτικά Βαλκάνια στις την πρώτη ημέρα του ετήσιου Υπουργικού Φόρουμ ΕΕ-Δυτικών Βαλκανίων για τη Δικαιοσύνη και τις Εσωτερικές Υποθέσεις. Στη συνάντηση συμμετείχαν επίσης εκπρόσωποι της επερχόμενης σουηδικής και ισπανικής προεδρίας του Συμβουλίου της Ε.Ε. Συζητήθηκαν τα ακόλουθα θέματα:
ΠΡΩΤΗ ΜΕΡΑ: ΕΣΩΤΕΡΙΚΕΣ ΥΠΟΘΕΣΕΙΣ
Συνεργασία για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων στην ασφάλεια που απορρέουν από τον επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας
Η ΕΕ και τα Δυτικά Βαλκάνια στέκονται σε πλήρη αλληλεγγύη με την Ουκρανία. Οι Υπουργοί αντάλλαξαν απόψεις σχετικά με τις επιπτώσεις στην ασφάλεια του επιθετικού πολέμου της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας και τα μέτρα που ελήφθησαν για τον εντοπισμό και την αντιμετώπιση των εξελισσόμενων εγκληματικών απειλών που απορρέουν από τη σύγκρουση. Συμφώνησαν να εντείνουν τις ανταλλαγές πληροφοριών, ιδίως μέσω της Europol, και την επιχειρησιακή τους συνεργασία μέσω της Ευρωπαϊκής Πολυεπιστημονικής Πλατφόρμας κατά των Εγκληματικών Απειλών (EMPACT) και να αξιοποιήσουν πλήρως τα οφέλη και τις ευκαιρίες που προκύπτουν από τη συνεργασία τους με την CEPOL. Και οι δύο πλευρές συμφώνησαν επίσης στην ανάγκη περαιτέρω επενδύσεων στη στρατηγική ανάλυση, βασιζόμενη στην ικανότητα και την τεχνογνωσία της Europol στον τομέα αυτό, για τον έγκαιρο εντοπισμό των απειλών εγκλήματος και, κατ’ αυτόν τον τρόπο, για την ανάπτυξη στοχευμένων επιχειρησιακών δράσεων.
Οι Υπουργοί δήλωσαν ότι είναι έτοιμοι να εντείνουν τις προσπάθειες για την προστασία των ευάλωτων ατόμων από την απειλή της εμπορίας ανθρώπων, για την ενίσχυση της συνεργασίας για την αντιμετώπιση της απειλής της εμπορίας ανθρώπων και για τη διευκόλυνση της ανταλλαγής με τις ουκρανικές αρχές των διδαγμάτων που αντλήθηκαν στην περιοχή των Δυτικών Βαλκανίων και των βέλτιστων πρακτικών με αυτο το ΣΕΒΑΣΜΟ.
Και οι δύο πλευρές συμφώνησαν στην ανάγκη να παραμείνουν σε επαγρύπνηση όσον αφορά τις συνέπειες για τη ριζοσπαστικοποίηση και τον βίαιο εξτρεμισμό. Συμφώνησαν να εντείνουν τις προσπάθειες για την παρακολούθηση των ταξιδιών, της επικοινωνίας και της χρηματοδότησης μεταξύ βίαιων εξτρεμιστών και για την ανταλλαγή πληροφοριών.
Η ΕΕ και τα Δυτικά Βαλκάνια υπογράμμισαν την ανάγκη να ενταθούν οι προσπάθειες για την πρόληψη και την παρακολούθηση της εξάπλωσης ρωσικής παραπληροφόρησης στην περιοχή, εκτός και διαδικτυακά, και συμφώνησαν με την ανάγκη τα Δυτικά Βαλκάνια να συνεχίσουν να επενδύουν στην ανθεκτικότητα στον κυβερνοχώρο και στην προστασία κρίσιμων υποδομή. Η ΕΕ επανέλαβε τη δέσμευσή της να συνεχίσει να παρέχει ισχυρή υποστήριξη στα Δυτικά Βαλκάνια για την ανάπτυξη της ικανότητάς τους σε αυτούς τους τομείς.
Ενίσχυση της διαχείρισης της μετανάστευσης, του ασύλου και των συνόρων
Η ΕΕ και οι εταίροι των Δυτικών Βαλκανίων συζήτησαν την πιεστική κατάσταση κατά μήκος της μεταναστευτικής οδού των Δυτικών Βαλκανίων, στην οποία σημειώθηκε σημαντική αύξηση των παράτυπων μεταναστών από τις αρχές του 2022, γεγονός που έχει ασκήσει σημαντική πίεση στις δυνατότητες υποδοχής. Οι Υπουργοί επιβεβαίωσαν ότι η διαχείριση της μετανάστευσης είναι μια κοινή πρόκληση και μια κοινή ευθύνη που πρέπει να αντιμετωπιστεί με στενή εταιρική σχέση.
Συμφώνησαν να ενισχύσουν την παρακολούθηση των τάσεων κατά μήκος της διαδρομής και να ενισχύσουν τη διαχείριση των συνόρων, μεταξύ άλλων με τη χρήση της παρουσίας και της εντολής του Frontex στην περιοχή. Η ΕΕ και τα Δυτικά Βαλκάνια χαιρέτησαν την υπογραφή της Συμφωνίας Καθεστώτος του Frontex με τη Βόρεια Μακεδονία και επιβεβαίωσαν ότι οι νέες συμφωνίες για το καθεστώς του Frontex με τους εταίρους των Δυτικών Βαλκανίων θα πρέπει να αποτελέσουν αντικείμενο διαπραγμάτευσης και να συναφθούν χωρίς καθυστέρηση.
Η ΕΕ χαιρετίζει το γεγονός ότι οι εταίροι των Δυτικών Βαλκανίων έχουν δεσμευτεί να ευθυγραμμίσουν γρήγορα την πολιτική τους όσον αφορά τις θεωρήσεις με την πολιτική θεωρήσεων της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της συγκεκριμένης δέσμευσης της Σερβίας να τερματίσει πολλά καθεστώτα χωρίς βίζα έως το τέλος του 2022 και το πρώτο βήμα που έχει κάνει αυτός ο χαιρετισμός. Επιπλέον, η ΕΕ και οι εταίροι των Δυτικών Βαλκανίων τόνισαν επίσης την ανάγκη ενίσχυσης της συνεργασίας με τις σχετικές αεροπορικές εταιρείες καθώς και με τις χώρες προέλευσης στο θέμα της μετανάστευσης. Αυτά τα μέτρα είναι ζωτικής σημασίας για την αντιμετώπιση των καταχρήσεων που επηρεάζουν επί του παρόντος τα συστήματα μετανάστευσης και ασύλου πολλών κρατών μελών της ΕΕ, καθώς και για τη συνολική καλή λειτουργία και βιωσιμότητα των καθεστώτων χωρίς βίζα μεταξύ των Δυτικών Βαλκανίων και της ΕΕ. Αυτό το θέμα θα εξεταστεί προσεκτικά από την ΕΕ,
Η ΕΕ και τα Δυτικά Βαλκάνια καλωσορίζουν όλες τις προσπάθειες για την καταπολέμηση της λαθρεμπορίας μεταναστών, συμπεριλαμβανομένης της σημερινής έναρξης μιας περιφερειακής επιχειρησιακής εταιρικής σχέσης κατά της λαθρεμπορίας για την ενίσχυση της επιβολής του νόμου και της δικαστικής συνεργασίας κατά των εγκληματικών δικτύων λαθρεμπορίας και για την αύξηση της ικανότητας διαχείρισης των συνόρων των Δυτικών Βαλκανίων. Η Επιχειρησιακή Σύμπραξη θα βασιστεί σε πολλές συνεχιζόμενες πρωτοβουλίες, συμπεριλαμβανομένης της κοινής επιχειρησιακής εταιρικής σχέσης «SCOPE», των επιχειρησιακών δραστηριοτήτων στο πλαίσιο του EMPACT και των εκστρατειών ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης σχετικά με τους κινδύνους της λαθρεμπορίας και της παράτυπης μετανάστευσης, και θα ενισχύσει περαιτέρω τη συνεργασία μέσω κοινών ερευνών , ισχυρότερη ανταλλαγή πληροφοριών, κοινή εκπαίδευση για την επιβολή του νόμου και το δικαστικό σώμα και ανάπτυξη ικανοτήτων. Οι δραστηριότητες αυτές θα υποστηριχθούν από κονδύλια της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένου ενός νέου περιφερειακού προγράμματος ύψους 30 εκατομμυρίων ευρώ για την καταπολέμηση της λαθρεμπορίας μεταναστών και της εμπορίας ανθρώπων, που θα προταθεί για έγκριση έως τα τέλη του έτους το Μέσο Προενταξιακής Βοήθειας (IPA) 2023. Οι Υπουργοί χαιρέτησαν την ενισχυμένη συνεργασία για την αντιμετώπιση λαθρεμπόριο μεταναστών και εμπορία ανθρώπων μέσω του EMPACT, του Ευρωπαϊκού Κέντρου λαθρεμπορίας μεταναστών της Ευρωπόλ και κοινών πρωτοβουλιών όπως το Κοινό Επιχειρησιακό Γραφείο στην Αυστρία. Τα Δυτικά Βαλκάνια συμφώνησαν να βελτιώσουν την ακρίβεια και την αποτελεσματικότητα στην καταγραφή και την αναγνώριση των παράτυπων μεταναστών. Οι Υπουργοί εξέφρασαν ικανοποίηση για την ενισχυμένη συνεργασία για την καταπολέμηση της λαθρεμπορίας μεταναστών και της εμπορίας ανθρώπων μέσω του EMPACT, του Ευρωπαϊκού Κέντρου λαθρεμπορίας μεταναστών της Ευρωπόλ και κοινών πρωτοβουλιών όπως το Κοινό Επιχειρησιακό Γραφείο στην Αυστρία. Τα Δυτικά Βαλκάνια συμφώνησαν να βελτιώσουν την ακρίβεια και την αποτελεσματικότητα στην καταγραφή και την αναγνώριση των παράτυπων μεταναστών. Οι Υπουργοί εξέφρασαν ικανοποίηση για την ενισχυμένη συνεργασία για την καταπολέμηση της λαθρεμπορίας μεταναστών και της εμπορίας ανθρώπων μέσω του EMPACT, του Ευρωπαϊκού Κέντρου λαθρεμπορίας μεταναστών της Ευρωπόλ και κοινών πρωτοβουλιών όπως το Κοινό Επιχειρησιακό Γραφείο στην Αυστρία. Τα Δυτικά Βαλκάνια συμφώνησαν να βελτιώσουν την ακρίβεια και την αποτελεσματικότητα στην καταγραφή και την αναγνώριση των παράτυπων μεταναστών.
Και οι δύο πλευρές συμφώνησαν στη σημασία της διενέργειας επιστροφών και της πλήρους εφαρμογής των σχετικών συμφωνιών επανεισδοχής και δεσμεύτηκαν να ανταλλάξουν βέλτιστες πρακτικές σε σχέση με τη συνεργασία για την επανεισδοχή με τρίτες χώρες κατά μήκος της διαδρομής. Η ΕΕ δεσμεύτηκε για διευρυμένη οικονομική στήριξη για τη στήριξη αυξημένων επιστροφών από τα Δυτικά Βαλκάνια σε τρίτες χώρες. Η ΕΕ και τα Δυτικά Βαλκάνια θα συνεχίσουν τη συνεργασία τους για την επιστροφή και την επανεισδοχή και θα παρακολουθούν την εφαρμογή των υφιστάμενων συμφωνιών επανεισδοχής μεταξύ της ΕΕ και των εταίρων των Δυτικών Βαλκανίων μέσω Μικτών Επιτροπών Επανεισδοχής. Τα Δυτικά Βαλκάνια αναγνώρισαν την υποχρέωσή τους να δέχονται ξανά υπηκόους τρίτων χωρών που εισήλθαν παράνομα στην ΕΕ από τα Δυτικά Βαλκάνια και συμφώνησαν να εντείνουν τις προσπάθειες για επέκταση και εφαρμογή των δικών τους συμφωνιών επανεισδοχής με τις χώρες καταγωγής. Οι Υπουργοί τόνισαν τη σημασία της ενίσχυσης των συστημάτων ασύλου και υποδοχής στα Δυτικά Βαλκάνια σύμφωνα με τα πρότυπα της ΕΕ, μεταξύ άλλων μέσω της συνεργασίας με την Υπηρεσία Ασύλου της ΕΕ.
Η δεύτερη ημέρα του Υπουργικού Φόρουμ ΕΕ-Δυτικών Βαλκανίων, αφιερωμένη σε θέματα Δικαιοσύνης, θα πραγματοποιηθεί στις 4 Νοεμβρίου 2022.
