Ένα μικρό αφιέρωμα στον Ταγματάρχη Τζανή Αλιβιζάτο, που έπεσε υπέρ της Πατρίδας στη μάχη της Βήσσανης στις 20 Νοεμβρίου 1940, παππού της καλής μου φίλης Νατάσας από τα χρόνια του Λυκείου. Ψάχνοντας για την ιστορία του Πωγωνίου βρήκα πολλά ιστορικά στοιχεία και αναφορές στο άτομό του. Θα ήθελα να μοιραστώ μαζί σας κάποια από όσα ανακάλυψα για αυτόν τον άγνωστο Κεφαλονίτη ήρωα …
Ο Τζανής Αλιβιζάτος είχε γεννηθεί στα Δαμολιανάτα της Κεφαλονιάς το 1899 και από μικρή ηλικία είχε την επιθυμία να καταταγεί στο στράτευμα. Έτσι μετά τις γυμνασιακές σπουδές του εισήλθε στο Πολυτεχνείο, το οποίο εγκατέλειψε για να καταταγεί ως εθελοντής στο Στρατό της Εθνικής Άμυνας το 1917. Μετά από εξάμηνο ονομάστηκε έφεδρος ανθυπολοχαγός και τραυματίστηκε στη μάχη του Σκρα με διαμπερές τραύμα δεξιού μηρού από θραύσμα οβίδας. Πριν αναρρώσει πλήρως επανήλθε στο Λόχο του και τοποθετήθηκε στο τμήμα στρατού κατοχής Κωνσταντινουπόλεως. Στη συνέχεια ως Υπολοχαγός τοποθετήθηκε στη Μεραρχία Αρχιπελάγους και πολέμησε σχεδόν σε όλες τις μάχες της Μικράς Ασίας όπου τραυματίστηκε τρεις φορές. Το 1924 προήχθη σε λοχαγό και μονιμοποιήθηκε. Φοίτησε στη Σχολή Εφαρμογής Πεζικού και κατόπιν στην Ακαδημία Πολέμου. Τον Αύγουστο του 1940 τοποθετήθηκε από το επιτελείο του Α΄ Σώματος Στρατού όπου είχε υπηρετήσει επί σειρά ετών ως επικεφαλής του Ανεξάρτητου Τάγματος Δελβινακίου υπαγόμενου στην VIII Μεραρχία.
Έλαβε μέρος στη μάχη Καλπακίου και του υψώματος Προφήτης Ηλίας Δολιανών. Σκοτώθηκε στο εξωκλήσι Άγιοι Απόστολοι γύρω στις 2:00 το μεσημέρι στις 20 Νοεμβρίου τη στιγμή που παρακολουθούσε με διόπτρα Zeiss Ikon τις κινήσεις των ιταλικών δυνάμεων στο ύψωμα απέναντι από το εξωκλήσι Αγίου Κοσμά από σφαίρα πολυβόλου στον αριστερό οφθαλμό που διήλθε πρώτα από τον αριστερό αντικειμενικό φακό της διόπτρας από παρακείμενη ακατοίκητη οικία όπου ενέδρευαν τρεις Ιταλοί στρατιώτες. Ενταφιάστηκε στο χωριό Δολιανά.
(Από τις σημειώσεις του έφεδρου υπολοχαγού πυροβολικού Δημήτρη Αναγνώστου)
«Κεντρικό Μέτωπο. 27-10-1940. Τάγμα Προκάλ. Δελβινακίου
Ώρα 9η πρωινή της 27ης Οκτωβρίου, στην έδρα του Τάγματος, Χάνι Δελβινάκι, μέσα στη σκηνή του αείμνηστου Ταγματάρχη. Τζανή Αλιβιζάτου, είχαν συγκεντρωθεί σχεδόν όλοι οι διοικηταί λόχων και ανέμεναν με αγωνία τον αείμνηστο Μαρδοχαίο Φριζή που θα επέστρεφε από ολονύκτιον επιθεώρησιν των φυλακίων. Και η αγωνία των λοχαγών, καθίστατο για κάθε λεπτό που περνούσε πιο μεγάλη καθόσον έπρεπε το ταχύτερον να ευρίσκονται κοντά στους λόχους τους.
Ξαφνικά στην είσοδο της σκηνής εμφανίζεται, κατάκοπος σχεδόν ο Διοικητής του Τομέα, καλημερίζει, και χωρίς καμίαν καθυστέρηση εισέρχεται στο θέμα:
«Παιδιά σας κάλεσα εκτάκτως εδώ για να σας δώσω τις τελευταίες μου οδηγίες και ευχές. Έχουμε πόλεμο. Η επίθεση μπορεί και σήμερα ακόμη να εκδηλωθεί. Γι’ αυτό επιστρέψατε αμέσως στους Λόχους σας και να προβείτε αμέσως στην εφαρμογή του σχεδίου της πρώτης φάσεως, μετατόπισης των καταυλισμών σε νέες θέσεις μη επισημασμένες από τους Ιταλούς». Τους συνιστά επίσης πιστήν εφαρμογήν του προδιαγεγραμμένου αμυντικού σχεδίου (άμα τη Ιταλική επιθέσει), της βραδείας αμυντικής υποχώρησης, γνωστής εκ των προτέρων, εις την κυρίαν γραμμήν αντιστάσεως στο Καλπάκι.
Ο Διοικητής του Τάγματος Τζανής Αλιβιζάτος κρατούσε στα χέρια του μία φωτογραφία με τα δυο μικρά παιδιά του. Την κοίταζε σκεπτικός και αφηρημένος. Την στιγμή που εισέρχεται στη σκηνή ο Φριζής, μας καλημερίζει και αποτεινόμενος στον Αλιβιζάτο του λέει:
«Έ, Τζαννή σε βλέπω μελαγχολικό….. μήπως φοβάσαι τον πόλεμο;» Και ο Αλιβιζάτος απαντά:
«Όχι κ. Διοικητά. Κοίταζα στη φωτογραφία τα παιδιά μου και σκέφτηκα: άραγε θα τα ξαναδώ;»
Και ο Φριζής του λέει:
«Μήπως εγώ ξέρω ρε Τζανή, αν θα δώ τα δικά μου;»
Και οι δυο έπεσαν μαχόμενοι όρθιοι, εμψυχώνοντας τους στρατιώτες τους, δίνοντας παράδειγμα ηρωισμού και αυτοθυσίας.
Ταγματάρχης Τζανής Αλιβιζάτος
Ο Ταγματάρχης Τζανής Αλιβιζάτος, όλο το 7ήμερο 13-19/11/1940 της εξόδου μας από την αμυντική γραμμή του Καλπακίου βρίσκονταν επί κεφαλής των μαχόμενων τμημάτων της Διλοχίας Δελβινακίου (ο 1ος Λόχος Καστάνιανης είχε υπαχθεί στο 40 Σύνταγμα λόγω θέσεώς του κατά την υποχώρηση), που ήταν το πρώτο Ελληνικό τμήμα που πέρασε την αμυντική γραμμή Καλπακίου κι επιχείρησε την πρώτη επιθετική Ελληνική ενέργεια κατά των Ιταλών στον Προφήτη Ηλία των Δολιανών.
Στις 13/11/1940 επί κεφαλής των τμημάτων έφθασε με τον λοχαγό Παπακώστα και τους ανθυπολοχαγούς Παγούνη και Εφραιμίδη ανάμεσα στο πανδαιμόνιο των εχθρικών πυρών πυροβολικού κατ’ αρχήν κι έπειτα πεζικού και όλμων με τους 15-20 πρώτους στρατιώτες στον Προφήτη Ηλία Δολιανών. Κι είχαμε εκεί με την κατοχή του υψώματος και τους πρώτους 10 Ιταλούς αιχμαλώτους και λάφυρα όπλα, ολμίσκους και ένα φορητό ασύρματο (που εμείς δεν ξέραμε τι εστί τούτο). Εκεί στο εκκλησάκι του Αη-Λιά είδα τον Ταγματάρχη να γονατίζει και να φιλάει με σεβασμό τον πρώτο τραυματία δεκανέα Καραδημήτρη. [Ο πατρικός ασπασμός του τραυματία δεκανέα από τον Διοικητή του Τάγματος Τζανή Αλιβιζάτο, μέσα στον πολεμικό πυρετό και στον ορυμαγδό της μάχης δείχνει μια ανθρώπινη στιγμή, της ψυχικής επαφής που είχε σφυρηλατηθεί μεταξύ του αξιωματικού και των στρατιωτών του Τάγματος.]
Εκεί, γιατί εκεί έπρεπε να διανυκτερεύσουμε, εκεί εζήσαμε όλοι μας τη φρικαλέα, αγωνιώδη και εφιαλτική νύκτα της 13/14 Νοεμβρίου, εκεί επάνω στον Προφήτη Ηλία με τα καταιγιστικά συνεχή και αδιάκοπα όλη τη νύχτα πυρά του Ιταλικού πυροβολικού που όλοι μας παρακαλούσαμε: «Θεέ μας ξημέρωσε για μας μια σου καλή καινούργια μέρα.
Κι από τις 14-17 Νοεμβρίου 1940 οδήγησε τα τμήματά μας σε σκληρές και αιματηρές μάχες στην άλωση των θέσεων που κατείχαν οι Ιταλοί που πρόβαλαν σ’ όλες τις περιπτώσεις «σθεναράν αντίστασιν», στις περιοχές Μεσοβουνίου, Μαυροβουνίου, Άνω Ραβενίων με πλούσια λάφυρα:
α) ολόκληρη Ιταλική πυροβολαρχία των 65 μετά των ημιόνων της,
β) 25 Ιταλούς αιχμαλώτους και γ) οπλισμό πεζικού και ολμίσκους.
