Το Συμβούλιο κατέληξε σε προσωρινή συμφωνία με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σχετικά με έναν νέο νόμο που προστατεύει την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης, τον πλουραλισμό των μέσων ενημέρωσης και τη συντακτική ανεξαρτησία στην ΕΕ. Ο ευρωπαϊκός νόμος για την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης (EMFA) θα θεσπίσει ένα κοινό πλαίσιο για τις υπηρεσίες μέσων επικοινωνίας στην εσωτερική αγορά της ΕΕ και θα εισαγάγει μέτρα με στόχο προστασία των δημοσιογράφων και των παρόχων μέσων ενημέρωσης από πολιτικές παρεμβάσεις, ενώ παράλληλα διευκολύνεται η δραστηριοποίηση πέρα από τα εσωτερικά σύνορα της ΕΕ. Οι νέοι κανόνες θα εγγυώνται το δικαίωμα των πολιτών να έχουν πρόσβαση σε δωρεάν και πλήθος πληροφοριών και θα καθορίζουν την ευθύνη των κρατών μελών να παρέχουν τις κατάλληλες συνθήκες και πλαίσιο για την προστασία τους.
Η δημοκρατία δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς ελευθερία των μέσων ενημέρωσης, ανεξαρτησία και πολυφωνία. Η σημερινή συμφωνία επιβεβαιώνει τη θέση της ΕΕ ως παγκόσμιου ηγέτη όσον αφορά την προστασία των δημοσιογράφων, την εγγύηση της ανεξαρτησίας των παρόχων μέσων ενημέρωσης και τη διασφάλιση της πρόσβασης των πολιτών σε ένα ευρύ και ποικίλο φάσμα αξιόπιστων πηγών ειδήσεων.
Ernest Urtasun i Domènech, Ισπανός Υπουργός Πολιτισμού
Αυξανόμενη απειλή για την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης
Ο προτεινόμενος κανονισμός ανταποκρίνεται στις αυξανόμενες ανησυχίες στην ΕΕ σχετικά με την πολιτικοποίηση των μέσων ενημέρωσης και της έλλειψη διαφάνειας της ιδιοκτησίας των μέσων ενημέρωσης και της διάθεσης των κρατικών διαφημιστικών κονδυλίων στους παρόχους υπηρεσιών μέσων. Επιδιώκει να θεσπίσει διασφαλίσεις για την καταπολέμηση της πολιτικής παρέμβασης στις συντακτικές αποφάσεις τόσο για ιδιωτικούς όσο και για δημόσιους παρόχους μέσων ενημέρωσης, προστατέψτε τους δημοσιογράφους και τις πηγές τους και εγγυηθείτε την ελευθερία και τον πλουραλισμό των μέσων ενημέρωσης.
Ένας νέος πίνακας υπηρεσιών πολυμέσων
Το EMFA βασίζεται στις διατάξεις της οδηγίας για τις υπηρεσίες οπτικοακουστικών μέσων του 2018 (AVMSD) και διευρύνει το πεδίο εφαρμογής του για να συμπεριλάβει το ραδιόφωνο και τον τύπο. Ειδικότερα, εισάγει ένα ανεξάρτητο Ευρωπαϊκό συμβούλιο για τις υπηρεσίες μέσων ενημέρωσης («the Board») για να αντικαταστήσει την ομάδα ρυθμιστικών αρχών (ERGA) που ιδρύθηκε βάσει του AVMSD. Το συμβούλιο θα αποτελείται από εθνικές αρχές μέσων ενημέρωσης και θα συμβουλεύει και θα υποστηρίζει την Επιτροπή να προωθήσει τη συνεπή εφαρμογή βασικών διατάξεων του νέου νόμου EMFA και του AVMSD σε όλα τα κράτη μέλη, μεταξύ άλλων παρέχοντας γνωμοδοτήσεις και βοηθώντας την Επιτροπή να εκπονήσει κατευθυντήριες γραμμές.
Στοιχεία του συμβιβασμού
Το συμβιβαστικό κείμενο που συμφωνήθηκε προσωρινά μεταξύ των συννομοθετών διατηρεί τη φιλοδοξία και τους στόχους της πρότασης της Επιτροπής, διασφαλίζοντας παράλληλα ότι ο νέος νόμος είναι συνεπής με την ισχύουσα νομοθεσία της ΕΕ, σέβεται τις εθνικές αρμοδιότητες αυτόν τον τομέα και επιτυγχάνει τη σωστή ισορροπία μεταξύ της απαραίτητης εναρμόνισης και του σεβασμού των εθνικών διαφορών.
Ειδικότερα, η προσωρινή συμφωνία:
- διευκρινίζει την ευθύνη των κρατών μελών να εγγυώνται την πολυφωνία, την ανεξαρτησία και την ορθή λειτουργία των παρόχων δημοσίων μέσων ενημέρωσης που λειτουργούν εντός των συνόρων τους
- καθορίζει την υποχρέωση των κρατών μελών να εγγυώνται την αποτελεσματική προστασία των δημοσιογράφων και των παρόχων μέσων ενημέρωσης κατά την άσκηση της επαγγελματικής τους δραστηριότητας
- απαγορεύει στα κράτη μέλη να χρησιμοποιούν καταναγκαστικά μέτρα για τη λήψη πληροφοριών σχετικά με πηγές δημοσιογράφων ή εμπιστευτικές επικοινωνίες εκτός από συγκεκριμένες περιπτώσεις
- διευρύνει το πεδίο εφαρμογής των απαιτήσεων σχετικά με τη διαφάνεια, τόσο για τη διαφάνεια της ιδιοκτησίας που προτείνεται να ισχύει για όλους τους παρόχους υπηρεσιών πολυμέσων όσο και για τη διαφάνεια της κρατικής διαφήμισης όπου υπάρχει δυνατότητα εθνικής μειώνονται σημαντικά οι εξαιρέσεις για μικρές οντότητες
- παρέχει σαφέστερους κανόνες σχετικά με τη σχέση μεταξύ πολύ μεγάλων παρόχων διαδικτυακών πλατφορμών (VLOP) και παρόχων υπηρεσιών πολυμέσων που συμμορφώνονται με ρυθμιστικούς ή αυτορρυθμιστικούς καθεστώτα συντακτικού ελέγχου και δημοσιογραφικών προτύπων στα κράτη μέλη, με στόχο να διασφαλιστεί ότι το περιεχόμενο που παρέχεται από παρόχους υπηρεσιών πολυμέσων αντιμετωπίζεται με ιδιαίτερη προσοχή
- επιτρέπει στους παρόχους υπηρεσιών πολυμέσων να ανταποκριθούν εντός 24 ωρών ή νωρίτερα σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης, εάν ένα VLOP αποφασίσει να καταργήσει το περιεχόμενό του στο λόγους ασυμβατότητας με τους όρους και τις προϋποθέσεις του
Η συμφωνία με το Κοινοβούλιο καθορίζει το πεδίο εφαρμογής του συμβουλίου στο συμβουλευτικό του ρόλο και ενισχύει την ανεξαρτησία του. Εισάγει επίσης τη δυνατότητα για το Διοικητικό Συμβούλιο να συγκροτήσει μια διευθυντική ομάδα, καθώς και να συμβουλευτεί εκπροσώπους των μέσων ενημέρωσης< /span> για ζητήματα που δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του τομέα των οπτικοακουστικών μέσων.
Τέλος, τα κράτη μέλη θα μπορούν να υιοθετήσουν αυστηρότερους ή πιο λεπτομερείς κανόνες από αυτούς που ορίζονται σε σχετικά μέρη του EMFA.
Επόμενα βήματα
Η σημερινή προσωρινή συμφωνία πρέπει να εγκριθεί από το Συμβούλιο και το Κοινοβούλιο μόλις οριστικοποιηθεί το κείμενο σε τεχνικό επίπεδο. Στη συνέχεια, θα εγκριθεί επίσημα και από τα δύο θεσμικά όργανα την άνοιξη του 2024. Οι διαπραγματεύσεις μεταξύ των δύο συννομοθετών ξεκίνησαν στις 19 Οκτωβρίου 2023 και ολοκληρώθηκαν σε πολιτικό επίπεδο με τη σημερινή συμφωνία.
Ιστορικό
Η ελευθερία των μέσων ενημέρωσης και ο πλουραλισμός κατοχυρώνονται στον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα. Ωστόσο, πρόσφατες εκθέσεις της Επιτροπής και της παρακολούθησης του πλουραλισμού των μέσων ενημέρωσης υπογράμμισαν ορισμένες ανησυχίες στην ΕΕ σχετικά με ζητήματα όπως η πολιτικοποίηση των μέσων ενημέρωσης, η διαφάνεια της ιδιοκτησίας των μέσων ενημέρωσης και η ανεξαρτησία των ρυθμιστικών αρχών των μέσων ενημέρωσης.
Στις 16 Σεπτεμβρίου 2022 η Επιτροπή δημοσίευσε την πρότασή της για κανονισμό για τη θέσπιση κοινού πλαισίου για τις υπηρεσίες μέσων επικοινωνίας στην εσωτερική αγορά. Η πρόταση EMFA θέτει νέους κανόνες για την προστασία της πολυφωνίας και της ανεξαρτησίας των μέσων ενημέρωσης στην ΕΕ. Το Συμβούλιο εξασφάλισε εντολή για διαπραγματεύσεις με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στις 21 Ιουνίου 2023 και αναθεωρήθηκε στις 22 Νοεμβρίου 2023.
15.12.2023
