Τα κράτη μέλη συμφώνησαν σήμερα σε εντολή της Προεδρίας να ξεκινήσει διαπραγματεύσεις με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για δύο προτάσεις κανονισμών που στοχεύουν στη σταδιακή κατάργηση των ουσιών που προκαλούν εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και καταστρέφουν το στρώμα του όζοντος. Οι προτάσεις στοχεύουν στον περιορισμό της αύξησης της παγκόσμιας θερμοκρασίας σύμφωνα με τη Συμφωνία του Παρισιού.
Romina Pourmokhtari
Οι επιπτώσεις των φθοριούχων αερίων στην υπερθέρμανση του πλανήτη είναι έως και αρκετές εκατοντάδες χιλιάδες φορές ισχυρότερες από το CO2. Οι ουσίες που καταστρέφουν το όζον από την άλλη πλευρά δημιουργούν μια τρύπα στο στρώμα του όζοντος, η οποία προσφέρει προστασία από τις ακτίνες UV που προκαλούν καρκίνο. Είναι πλέον καιρός να τα κάνουμε παρελθόν. Χρειαζόμαστε όλα τα δυνατά μέτρα από την πλευρά μας για τον περιορισμό της παγκόσμιας αύξησης της θερμοκρασίας, σύμφωνα με τις δεσμεύσεις μας στο πλαίσιο της Συμφωνίας του Παρισιού. Αυτό θα δώσει τη σωστή ώθηση στην οικονομία να στραφεί σε πιο φιλικές προς το κλίμα εναλλακτικές.
Romina Pourmokhtari, Υπουργός Κλίματος και Περιβάλλοντος της Σουηδίας
Ενώ η ισχύουσα νομοθεσία της ΕΕ έχει ήδη περιορίσει σημαντικά τη χρήση αυτών των αερίων, οι προτάσεις που συζητήθηκαν σήμερα θα μειώσουν περαιτέρω τις εκπομπές τους στην ατμόσφαιρα.
Οι ουσίες που καταστρέφουν το όζον, ή ODS, εξακολουθούν να επιτρέπονται στα εργαστήρια και την παραγωγή χημικών και τα ανακτημένα (επανακατεργασμένα) ODS μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε εξειδικευμένο εξοπλισμό πυροπροστασίας όπως στα αεροπλάνα.
Τα φθοριούχα αέρια θερμοκηπίου ή φθοριούχα αέρια περιλαμβάνονται σε ένα ευρύ φάσμα προϊόντων που χρησιμοποιούνται στην καθημερινή ζωή, όπως ψυγεία, κλιματισμός και φάρμακα. Χρησιμοποιούνται επίσης σε αντλίες θερμότητας και συσκευές διανομής σε συστήματα ηλεκτρικής ενέργειας.
Ουσίες που καταστρέφουν το όζον
Η πρόταση για αναθεωρημένο κανονισμό θα αποτρέψει την απελευθέρωση ODS που παγιδεύεται σε προϊόντα, από την ημερομηνία κατά την οποία επιτρέπονται οι ουσίες, στην ατμόσφαιρα. Η πρόταση περιλαμβάνει ειδικότερα μια ρητή απαίτηση ανάκτησης ορισμένων τύπων αφρού ODS από απόβλητα κατασκευών και κατεδαφίσεων και καταστροφής ή επαναχρησιμοποίησής τους.
Η πρόταση αποσκοπεί επίσης στην άρση των απαρχαιωμένων απαιτήσεων ποσοστώσεων και καταχώρισης και ορισμένων παρωχημένων εξαιρέσεων από απαγορεύσεις, για περισσότερη νομική σαφήνεια και αποφυγή του παράνομου εμπορίου. Η πρόταση εκσυγχρονίζει το σύστημα αδειοδότησης ώστε να ευθυγραμμιστεί εκ νέου με τους υφιστάμενους εμπορικούς κανόνες στον τομέα του περιβάλλοντος, που επιτρέπουν αυτόματους τελωνειακούς ελέγχους ανά αποστολή.
Η διαπραγματευτική εντολή που συμφωνήθηκε από τα κράτη μέλη τηρεί τις αρχές της πρότασης, επιφέροντας ορισμένες αλλαγές:
- το Συμβούλιο συμφώνησε να μειώσει τον διοικητικό φόρτο προσαρμόζοντας τις διατάξεις για βασικές εργαστηριακές και αναλυτικές χρήσεις, διατηρώντας παράλληλα την απαίτηση καταχώρισης για να αποφευχθεί η αύξηση της δόλιας πρακτικής
- το Συμβούλιο πρόσθεσε διευκρινίσεις όπως ένα χρονικό όριο στην περίπτωση εισαγωγών ή εξαγωγών ανακτημένου, ανακυκλωμένου ή ανακυκλωμένου halon για κρίσιμες χρήσεις
- Το Συμβούλιο συμπεριέλαβε επίσης ορισμένες χρήσεις halons απαραίτητες για την εθνική ασφάλεια μεταξύ των κρίσιμων χρήσεων των halons
- Το Συμβούλιο κατέστησε τις διατάξεις για τις κυρώσεις λιγότερο δεσμευτικές, προκειμένου να ταιριάζουν καλύτερα στα διαφορετικά εθνικά συστήματα.
Φθοριωμένα αέρια
Η πρόταση για αναθεωρημένο κανονισμό παρατείνει και αυστηροποιεί το σύστημα ποσοστώσεων για τη διάθεση στην αγορά υδροφθορανθράκων και εισάγει ένα νέο σύστημα ποσοστώσεων για την παραγωγή. Εισάγει νέους περιορισμούς για περισσότερους τύπους εξοπλισμού και προϊόντων που περιέχουν φθοριούχα αέρια, ενισχύει τις διατάξεις για την εφαρμογή και την επιβολή με κυρώσεις.
Η διαπραγματευτική εντολή που συμφωνήθηκε από τα κράτη μέλη τροποποιεί το χρονοδιάγραμμα σταδιακής κατάργησης της πρότασης μεταξύ άλλων:
- το Συμβούλιο πρότεινε να μειωθεί η τιμή κατανομής της ποσόστωσης HFC από 3 σε 2 ευρώ
- το Συμβούλιο συμφώνησε να αναβάλει ορισμένες απαγορεύσεις σε σύγκριση με την πρόταση της Επιτροπής, κυρίως για τις αντλίες θερμότητας, προκειμένου να ευθυγραμμιστεί περισσότερο η πρόταση με τους στόχους που τέθηκαν στο πλαίσιο του REPowerEU και του εξοπλισμού διανομής υψηλής τάσης. Η συμφωνία διευκρινίζει επίσης για ποιους λόγους μπορούν να δοθούν πιθανές εξαιρέσεις για λόγους ασφαλείας
- το Συμβούλιο πρότεινε να χωριστεί η απαγόρευση ορισμένων διαχωρισμένων αντλιών θερμότητας σε προηγούμενη απαγόρευση για συστήματα αέρα-νερού, για τα οποία υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις ευρύτερα, και μεταγενέστερη απαγόρευση για συστήματα αέρα-αέρα, όπου είναι πιο δύσκολη η χρήση τους εναλλακτικές. Για να εξισορροπηθεί αυτό, εισάγονται περισσότερες ποσοστώσεις για τη διάθεση HFC στην αγορά
- το Συμβούλιο συμφώνησε να αναβάλει τη μείωση της χρήσης HFC σε συσκευές εισπνοής μετρημένης δόσης ή MDI, για να εγγυηθεί την ασφάλεια των ασθενών και να αυξήσει τον αριθμό των ποσοστώσεων
- Επιπλέον, το Συμβούλιο πρόσθεσε μια ρήτρα ασφαλείας για να μπορέσει η Επιτροπή να αντιδράσει, μέσω κατ’ εξουσιοδότηση πράξεων, να απελευθερώσει έναν περιορισμένο αριθμό πρόσθετων ποσοστώσεων εάν οι προτεινόμενες απαγορεύσεις έθεταν σε κίνδυνο την επίτευξη του στόχου εγκατάστασης αντλιών θερμότητας που απαιτείται στο πλαίσιο του REPowerEU
- το Συμβούλιο περιέλαβε απαγορεύσεις στη χρήση του πολύ ισχυρού αερίου θερμοκηπίου SF6, που χρησιμοποιείται σε ηλεκτρικούς διακόπτες, ενώ πρόσθεσε ορισμένες διασφαλίσεις προκειμένου να αποφευχθεί ότι αυτές οι απαγορεύσεις θα θέσουν σε κίνδυνο τη λειτουργία των ηλεκτρικών δικτύων
- Το Συμβούλιο κατέστησε τις διατάξεις για τις κυρώσεις λιγότερο δεσμευτικές, προκειμένου να ταιριάζουν καλύτερα στα διαφορετικά εθνικά συστήματα
Επόμενα βήματα
Το Συμβούλιο και το Κοινοβούλιο θα ξεκινήσουν τώρα τις λεγόμενες «τριμερείς» διαπραγματεύσεις για την εξεύρεση συμφωνίας σχετικά με την τελική μορφή των κανονισμών. Στη συνέχεια, η συμφωνία θα πρέπει να εγκριθεί επίσημα και από τα δύο θεσμικά όργανα, προτού δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα της ΕΕ και τεθεί σε ισχύ.
Ιστορικό
Στις 5 Απριλίου 2022, η Επιτροπή ενέκρινε την πρότασή της για κανονισμό για τα φθοριούχα αέρια θερμοκηπίου και κανονισμό για τις ουσίες που καταστρέφουν το όζον.
Και οι δύο προτάσεις αποσκοπούν στην εκ νέου ευθυγράμμιση της υφιστάμενης νομοθεσίας της ΕΕ για τα φθοριούχα αέρια και για το ODS με τους στόχους της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας και του Ευρωπαϊκού Νόμου για το Κλίμα, καθώς και με τις πρόσφατες διεθνείς υποχρεώσεις της Ένωσης βάσει του Πρωτοκόλλου του Μόντρεαλ για ουσίες που καταστρέφουν τη στιβάδα του όζοντος.
Οι εργασίες για την πρόταση για τα φθοριούχα αέρια διεξήχθησαν παράλληλα με την πρόταση για τις ουσίες που καταστρέφουν το όζον, στο Συμβούλιο.
5.4.2023
