Είναι μεγάλη τιμή και χαρά να βρίσκομαι εδώ στο Βίλνιους, για να συναντηθώ με τον ομόλογο και στενό μου φίλο και να γίνω αποδέκτης της θερμής φιλοξενίας του, καθώς και για να υπογραμμίσω, για άλλη μία φορά, τη σημασία να είμαστε ενωμένοι. Να αναπτύσσουμε κοινές στρατηγικές, κοινές πολιτικές για τη θωράκιση της ασφάλειας των χωρών μας, αλλά και της ασφάλειας και της ευημερίας στην Ευρώπη.
Πρώτα απ’ όλα, αγαπητέ μου φίλε Kęstutis, επίτρεψέ μου να σε συγχαρώ για την ανάληψη των καθηκόντων σου. Τα καινούρια καθήκοντά σου είναι απαιτητικά, σε πολύ δύσκολους καιρούς. Αλλά νομίζω πως είναι σημαντικό να έχουμε ισχυρούς ανθρώπους σε θέσεις-κλειδιά στην Ευρώπη, προκείμενου να αναπτύξουμε τις κοινές μας πολιτικές. Πρόκειται για την πρώτη διμερή επίσκεψη εδώ στο Βίλνιους, σε αυτήν την όμορφη χώρα, τη Λιθουανία. Και είναι μία εξαιρετική ευκαιρία για να προωθήσουμε περαιτέρω τις δυνατότητες της συνεργασίας μας και των σχέσεών μας.
Η γεωγραφία είναι προφανώς καθοριστικός παράγοντας στις διεθνείς σχέσεις. Διαμορφώνει την αντίληψή μας για τον κόσμο.
Οι χώρες μας δεν βρίσκονται κοντά γεωγραφικά, αλλά είμαστε πολύ κοντά στις αντιλήψεις που έχουμε για την Ευρώπη και για την βασισμένη σε κανόνες και αρχές πολιτική στο διεθνές δίκαιο. Η Ελλάδα βρίσκεται στη Νοτιοανατολική πτέρυγα του ΝΑΤΟ και η Λιθουανία στην ανατολική. Στην ουσία έχουμε την κοινή αυτή πτυχή, δηλαδή τα ευρωπαϊκά σύνορα. Το άμεσο γεωπολιτικό μας περιβάλλον μαστίζεται από πολυάριθμες κρίσεις, οι οποίες απειλούν την Ευρώπη.
Πραγματοποιώ επίσκεψη στη Λιθουανία εν μέσω του πολέμου στην Ουκρανία, σχεδόν 3 χρόνια από την ρωσική εισβολή. Από την αρχή καταδικάσαμε απερίφραστα την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και στηρίξαμε σταθερά την εδαφική ακεραιότητα και ανεξαρτησία της Ουκρανίας. Είναι ευθύνη μας να κάνουμε ό,τι είναι δυνατόν για να στηρίξουμε την Ουκρανία και τον λαό της, ώστε να ανακτήσει πλήρως την ανεξαρτησία της.
Σε ό,τι αφορά στη Μέση Ανατολή, η στάση μας υπήρξε σταθερή, βασισμένη σε αρχές και αξίες. Καλωσορίζουμε θερμά την συμφωνία εκεχειρίας και ελπίζουμε να υπάρξει μία μακράς διαρκείας συμφωνία, για την επίτευξη σταθερότητας στην περιοχή, αλλά και σε ολόκληρο τον κόσμο. Οι ανησυχίες μας συμπίπτουν με αυτές του φίλου και ομολόγου μου σε πολλές μείζονες προκλήσεις, συμπεριλαμβανόμενης της μετανάστευσης και της κλιματικής αλλαγής. Και βεβαίως οι υβριδικές απειλές, από τις οποίες πληττόμαστε όλοι μας ποικιλοτρόπως.
Πρώτα θα ήθελα να εκφράσω την αλληλεγγύη μου και της χώρας μας προς τις χώρες της Βαλτικής Θάλασσας μετά από τη ζημία που προκλήθηκε στο υποβρύχιο καλώδιο δεδομένων, η οποία επηρέασε κρίσιμες υποδομές. Καμία παρέμβαση δεν πρέπει να γίνεται ανεκτή. Και θα είμαστε απόλυτα αλληλέγγυοι σε σχέση με αυτό. Η ανθεκτικότητα και η ασφάλεια των υποδομών μας πρέπει να είναι κορυφαία ευρωπαϊκή προτεραιότητα.
Λόγω της γεωγραφίας, Ελλάδα και Βαλτικές Χώρες συντονίζονται στο ζήτημα της μετανάστευσης. Έχουμε υποστεί σημαντικές παραβιάσεις όσον αφορά τη μετανάστευση και τις υβριδικές απειλές μέσω της εργαλειοποίησης. Πρέπει να αναπτύξουμε περαιτέρω την κοινή μεταναστευτική πολιτική και καλωσορίζουμε την εφαρμογή του Συμφώνου Μετανάστευσης και Ασύλου στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Πρέπει να προωθήσουμε πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι οποίες αντιμετωπίζουν απειλές ασφαλείας, καθώς και το ζήτημα της αποτελεσματικής φύλαξης των συνόρων, σύμφωνα με την αρχή της αλληλεγγύης και του ανθρωπιστικού δικαίου.
Η ενίσχυση της ευρωπαϊκής αρχιτεκτονικής ασφάλειας είναι υψίστης σημασίας, καθώς και η διασφάλιση ότι η προσέγγισή μας είναι συνολική, για την αντιμετώπιση όλων των προκλήσεων, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που προέρχονται από τον Νότο. Πρέπει, επίσης, να προωθήσουμε την κομβικής σημασίας στρατηγική αυτονομία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς και να εμβαθύνουμε τους δεσμούς μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ΝΑΤΟ και να ενισχύσουμε τη συνεργασία μας εντός Συμμαχίας.
Κατά τη διάρκεια της συνομιλίας μας, συμφωνήσαμε να διευρύνουμε περαιτέρω τις σχέσεις μας σε κρίσιμες πολιτικές, όπως η άμυνα, η οποία αποτελεί βασική παράμετρο για την Ευρώπη. Επιθυμούμε επίσης να συνεργαστούμε περαιτέρω στο πλαίσιο της Πρωτοβουλίας των Τριών Θαλασσών, η οποία προβλέπει την υλοποίηση σημαντικών έργων διασυνδεσιμότητας στους τομείς της ενέργειας, των μεταφορών και των δεδομένων.
Η Ελλάδα έγινε το 13ο μέλος της Πρωτοβουλίας. Η συμμετοχή μας προσέθεσε μια νέα διάσταση, ενσωματώνοντας μια «τέταρτη» θάλασσα, το Αιγαίο Πέλαγος, στις ήδη υπάρχουσες «Τρεις Θάλασσες». Έχουμε δώσει προτεραιότητα στη συμμετοχή σε πρωτοβουλίες που προωθούν την οικονομική ανάπτυξη και συνεργασία, καθώς και την συνεργασία στον τομέα της ενέργειας.
Είναι υψίστης σημασίας η ενεργειακή συνεργασία να έχει ως αποτέλεσμα την ενεργειακή ασφάλεια και την αυτονομία στην Ευρώπη, διότι χωρίς ενεργειακή ασφάλεια δεν μπορεί να υπάρξει ευρωπαϊκή στρατηγική αυτονομία. Και αυτό είναι πραγματικά κρίσιμο. Φιλοδοξούμε να καταστούμε ενεργειακός κόμβος στην Νοτιοανατολική Ευρώπη. Έχουμε αναπτύξει πολλά έργα υποδομής, έτσι ώστε να συμβάλλουμε ουσιαστικά στη διαφοροποίηση των πηγών ενέργειας, με ιδιαίτερη έμφαση στην πράσινη ενέργεια, στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Και είναι σημαντικό να προσπαθήσουμε να αναπτύξουμε περαιτέρω τη συνδεσιμότητά μας όσον αφορά την ενέργεια.
Αγαπητέ μου φίλε, αγαπητέ Kęstutis, η Ελλάδα ξεκίνησε πρόσφατα τη θητεία της ως εκλεγμένο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών. Θα ήταν τιμή και χαρά να απηχούμε και τη φωνή της Λιθουανίας στο Συμβούλιο Ασφαλείας. Επί του παρόντος, υπάρχουν ορισμένες σοβαρές ανησυχίες για την ασφάλεια. Είναι ίσως η πιο δύσκολη περίοδος μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Και είναι ιδιαίτερα σημαντικό να παραμείνουμε ενωμένοι και αλληλέγγυοι, προκειμένου να δείξουμε στον κόσμο την ανάγκη για περαιτέρω ειρήνη, σταθερότητα και ευημερία. Ανυπομονούμε να συνεργαστούμε στενά με το Βίλνιους στο πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών.
Για άλλη μια φορά, θα ήθελα να σας ευχαριστήσω για τη θερμή φιλοξενία. Ελπίζω να μπορέσω να έρθω εδώ και με άλλες αφορμές, μεταξύ άλλων, για να παρακολουθήσω μπάσκετ με την αγαπημένη μου ομάδα. Θα είμαστε πάντα φίλοι, όταν πρόκειται για στρατηγικές και πολιτικές συνεργασίες και σύμμαχοι στην Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΝΑΤΟ. Σας ευχαριστώ πολύ.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ερώτηση σχετικά με τη Γροιλανδία και τη νέα Διοίκηση Trump στις ΗΠΑ.
Γ. ΓΕΡΑΠΕΤΡΙΤΗΣ: Θα μπορούσα να αρκεστώ στην απάντηση που έδωσε ο ομόλογος και φίλος μου. Δεν έχω να προσθέσω κάτι. Αυτό που πρέπει ίσως να πω είναι ότι δεν υφίσταται αντιπαλότητα μεταξύ φίλων. Και αυτό που πρέπει να κάνουμε είναι να αναπτύξουμε τρόπους διαβούλευσης. Πρέπει να συζητήσουμε. Προφανώς δεν υπάρχει δυνατότητα οποιασδήποτε παραβίασης όσον αφορά την εδαφική ακεραιότητα. Πρέπει να εργαστούμε από κοινού, ιδίως στην Αρκτική, όπου υφίστανται πλείονα νόμιμα συμφέροντα. Πρόκειται για σημαντικό σημείο διέλευσης εμπορικών πλοίων. Πρέπει να συντονίσουμε τις δράσεις μας. Πρέπει να εντατικοποιήσουμε τον διάλογο. Και ελπίζω πραγματικά, μέσω της εντατικοποίησης των συζητήσεων μεταξύ των δύο πλευρών και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, να μην αντιμετωπίσουμε οποιοδήποτε πρόβλημα αναφορικά με τη Γροιλανδία. Νομίζω ότι το πιο σημαντικό αυτή τη στιγμή είναι να μείνουμε ενωμένοι. Υπάρχουν κάποιες κοινές προκλήσεις εκτός Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής και Δανίας που πρέπει να αντιμετωπίσουμε. Υπάρχουν κοινές απειλές. Και μόνο μέσα από την ενότητα μπορούμε να βρούμε την δύναμη που απαιτείται.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ερώτηση σχετικά με την Ευρωπαϊκή άμυνα.
Γ. ΓΕΡΑΠΕΤΡΙΤΗΣ: Εξετάζουμε όλες τις επιλογές να παράσχουμε αποτελεσματική βοήθεια στη Λιθουανία και να εκφράσουμε έμπρακτα αλληλεγγύη προς τους φίλους και συμμάχους μας, οι οποίοι βρίσκονται δυνητικά σε κίνδυνο. θα ήθελα να σας υπενθυμίσω την πρωτοβουλία του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη από κοινού με τον Πολωνό Πρωθυπουργό Tusk, σχετικά με την ενίσχυση της ευρωπαϊκής αεράμυνας, με τη δημιουργία ασπίδων πάνω από την Ευρώπη. Είναι σημαντικό να συμβάλλουμε όλοι, αναλογικά με τις δυνάμεις μας, στην καινούργια αρχιτεκτονική άμυνας. Αλλά είναι ξεκάθαρο πως η Ευρώπη χρειάζεται αυτονομία και στην άμυνα. Δεν μπορεί να υπάρξει αυτονομία χωρίς άμυνα. Η ιστορία έχει αποδείξει πως σε περιόδους μειωμένων αμυντικών δυνατοτήτων, εξωτερικοί δρώντες βρίσκουν την ευκαιρία να γίνονται επιθετικοί. Αυτό είναι κάτι που δεν θα επιτρέψουμε ποτέ να γίνει, από κοινού με τη Λιθουανία και την Ευρωπαϊκή Ένωση.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ποιος είναι ο ρόλος της Ελλάδας στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ σήμερα;
Γ. ΓΕΡΑΠΕΤΡΙΤΗΣ: Από την 1η Ιανουαρίου η Ελλάδα είναι εκλεγμένο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας. Στην πιο απαιτητική συγκυρία, πιστεύω ότι το 2025 θα είναι η πιο κρίσιμη χρονιά, διότι πρέπει να επανεξετάσουμε τα βασικά στοιχεία σε ό,τι αφορά την εφαρμογή του Χάρτη του ΟΗΕ. Με δύο μεγάλους πολέμους που διεξάγονται στην ευρύτερη περιοχή της Ευρώπης, νομίζω ότι πρέπει να είμαστε όσο το δυνατόν πιο ενεργοί. Η Ελλάδα θα αναλάβει μια σειρά από πρωτοβουλίες προκειμένου να εφαρμόσει το βασικό μας σύνθημα, που είναι να γίνουμε η γέφυρα μεταξύ του Βορρά και του Νότου, της Ανατολής και της Δύσης.
Πρέπει να είμαστε πολύ ενεργοί προκειμένου να επιτύχουμε ειρήνη και ευημερία σε παγκόσμιο επίπεδο. Οι βασικές μας προτεραιότητες αφορούν την ειρηνική επίλυση διαφορών, την κλιματική κρίση, την ατζέντα Γυναίκες, Ειρήνη και Ασφάλεια, τα παιδιά που βρίσκονται σε ένοπλες συγκρούσεις και την θαλάσσια ασφάλεια. Όλα αυτά έχουν τεράστια σημασία για τον σύγχρονο κόσμο. Σχεδιάζουμε να αναλάβουμε μια σειρά πρωτοβουλιών, με έμφαση στη διάρκεια της Προεδρίας μας τον ερχόμενο Μάιο. Και σε αυτό το πλαίσιο, θα συντονιστούμε με τους ισχυρούς συμμάχους μας για να έχουμε κοινή φωνή. Γιατί όταν αρθρώνουμε μια κοινή φωνή, επιτυγχάνουμε υψηλότερο επίπεδο πειθούς.
Και ευελπιστούμε ότι το 2025 θα έχουμε έναν πολύ πιο ειρηνικό κόσμο, προκειμένου να μπορέσουμε να επικεντρωθούμε στα μεγάλα προβλήματα και στις βαθύτερες αιτίες που προκαλούν συγκρούσεις. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι αυτή τη στιγμή σχεδόν το ένα τέταρτο όλων των χωρών παγκοσμίως βρίσκονται σε κάποιου είδους εσωτερική ή εξωτερική σύγκρουση. Πρέπει να δημιουργήσουμε έναν καλύτερο και ασφαλέστερο κόσμο για τις επόμενες γενιές.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ερώτηση για την Ουκρανία.
Γ. ΓΕΡΑΠΕΤΡΙΤΗΣ: Υπάρχουν δύο προϋποθέσεις που πρέπει να εκπληρώσουμε για να επιτύχουμε μια βιώσιμη ειρήνη στην Ουκρανία. Η πρώτη είναι ότι πρέπει να τηρήσουμε διαβουλευτική στάση. Πρέπει να συζητήσουμε. Είναι σημαντικό να τηρούμε το διεθνές δίκαιο. Αυτό θα πρέπει να αποτελέσει το βασικό μας κλειδί για την προσέγγιση της ειρηνευτικής διαδικασίας.
Δεύτερον, πρέπει να αποδεχτούμε ότι εδώ υπάρχει ένας επιτιθέμενος και μια χώρα που υπερασπίζεται την εδαφική της ακεραιότητα και κυριαρχία. Αυτό λοιπόν δεν πρέπει να το ξεχνάμε. Είναι σημαντικό για την Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά και για τον κόσμο συνολικά να επιδείξει δύναμη. Πρέπει να βρούμε νέα εργαλεία για να αντιμετωπίσουμε ουσιαστικά την κατάσταση. Οι κυρώσεις αποτελούν μια εργαλειοθήκη, αλλά αυτή δεν είναι πάντα επαρκής. Αυτό που πρέπει να κάνουμε, εκτός από την αναβάθμιση των κυρώσεων, είναι να διασφαλίσουμε ότι δεν θα υπάρξει παράκαμψη αυτών των κυρώσεων, κάτι που δυστυχώς συμβαίνει σε μεγάλο βαθμό.
Επομένως, τόσο για τη Λιθουανία όσο και για την Ελλάδα, νομίζω ότι είναι ύψιστης σημασίας να εργαστούμε για την ειρήνη, χωρίς παραχωρήσεις στις θεμελιώδεις αρχές του διεθνούς δικαίου. Διαφορετικά, θα υπάρξει τεράστια ζημιά στην αρχιτεκτονική ασφάλειας που βασίζεται σε κανόνες διεθνώς και αυτό θα είχε ισχυρές παράπλευρες απώλειες. Είμαστε σχετικά αισιόδοξοι ότι στο εγγύς μέλλον θα μπορέσουμε να συζητήσουμε για την ειρήνη στην Ουκρανία. Μέχρι τότε θα συνεχίσουμε να υποστηρίζουμε την Ουκρανία.
30.1.2025
