Η Ανθολογία Νεοελληνικής Ποίησης των εκδόσεων
«ΟΜΗΡΟΣ» δεν είναι απλώς μια συγκέντρωση ποιητικών
φωνών. Είναι μια σύνθεση, ένας πίνακας όπου η ατομική
εμπειρία γίνεται συλλογική κραυγή. Δεν προσπαθεί να προτείνει
μια ενιαία σχολή ή να ενταχθεί σε συγκεκριμένο λογοτεχνικό
ρεύμα. Αντιθέτως, αγκαλιάζει την πολυφωνία, την ετερότητα
και την πολιτισμική πολλαπλότητα, δίνοντας έμφαση σε κάτι
βαθύτερο: την προβολή της ανθρώπινης εμπειρίας ως πράξης
αντίστασης στην απανθρωπιά.
Η φράση-οδηγός του Καβάφη «Τα φάρμακά σου φέρε Τέχνη της
Ποιήσεως…» δεν είναι τυχαία. Λειτουργεί ως μανιφέστο, ως
φιλοσοφική βάση: η ποίηση δεν απαλύνει απλώς, αλλά
θεραπεύει το τραύμα της ύπαρξης, όχι με διαφυγή αλλά με
στοχαστική κατάδυση στο εσωτερικό της πληγής.
Η θεματολογία της ανθολογίας περιστρέφεται γύρω από τους
πυλώνες της ύπαρξης.
Ο υπαρξιακός και κοινωνικός πόνος αναδύεται σχεδόν σε κάθε
σελίδα. Η ποίηση εδώ γίνεται πνευματικό ανάχωμα απέναντι
στην οντολογική κρίση του ανθρώπου, με τους ποιητές να
παλεύουν ενάντια: στη μοναξιά της πόλης, στην απώλεια της
ταυτότητας, στην αδιαφορία του συστήματος, στην
ανακύκλωση του ανθρώπινου ψεύδους.
Πολλοί ποιητές μιλούν για το πατρικό τους σπίτι, τα παιδικά
χρόνια, τα φαντάσματα του παρελθόντος, όχι με νοσταλγία
αλλά με φιλοσοφική οδύνη. Δεν θυμούνται για να ξεχάσουν,
αλλά για να αποδώσουν νόημα στο παρόν μέσα από τη σύνδεση
με τις ρίζες τους.
Αρκετά ποιήματα παρουσιάζουν τον έρωτα όχι ως επιφανειακή
συναισθηματικότητα αλλά ως πεδίο αυτογνωσίας και αλήθειας.
Είναι μια εμπειρία οριακή, που ξεκινά ως ηδονή και συχνά
καταλήγει σε αυτοαναίρεση, σε αγωνία ή σε πνευματική
λύτρωση.
Ο Θεοφάνης Παναγιωτόπουλος, ως εμπνευστής και ανθολόγος,
δεν λειτουργεί εδώ απλώς ως επιμελητής. Είναι ο πνευματικός
οικοδεσπότης μιας συνάθροισης ψυχών που αρνούνται να
σιωπήσουν. Στο εισαγωγικό σημείωμα τονίζεται πως «η
συλλογή είναι γραπτή διαδήλωση» – και πράγματι είναι.
Πρόκειται για ένα μανιφέστο λογοτεχνικής πολιτικής, που με
όπλα τη λέξη και τη συγκίνηση αντιστέκεται στη λήθη, στη
ρηχότητα και στην υποκρισία.
Ο Παναγιωτόπουλος μετουσιώνει την έννοια της τέχνης από
ατομική έκφραση σε συλλογική στάση ζωής. Σε μια εποχή όπου
οι φωνές κατακερματίζονται, δημιουργεί ένα ενιαίο σώμα
ποιητικό, πολιτικό και ηθικό, από φωνές που δεν καταναλώνουν
τον κόσμο αλλά τον οραματίζονται.
Αν εξετάσουμε την ανθολογία υπό οντολογική σκοπιά,
μπορούμε να πούμε πως αποτελεί μια κατάβαση στο Είναι.
Μέσα από τα ποιήματα, δεν επιχειρείται απλώς περιγραφή του
κόσμου, αλλά εσωτερική μαρτυρία. Ποιητές και ποιήτριες δεν
γράφουν από έμπνευση αλλά από υπαρξιακή ανάγκη. Η γραφή
εδώ είναι εξομολόγηση και προσφορά.
Η ανθολογία έχει ποικίλα ύφη: από λιτή, στοχαστική
εικονοποιία έως πλούσια, μεταφορική, σχεδόν σουρρεαλιστική
εκφραστικότητα. Όμως, ανεξάρτητα από το ύφος, όλα τα
ποιήματα έχουν ένα κοινό εσωτερικό σθένος: είναι φορείς ενός
οράματος – είτε αυτό λέγεται κάθαρση, είτε μνήμη, είτε
ανθρώπινη αλήθεια.
Σε αυτό το πλαίσιο, η ποίηση παύει να είναι μόνο λόγος. Γίνεται
βίωμα, ψυχική πράξη, φαντασιακή αλήθεια.
Η Ανθολογία Νεοελληνικής Ποίησης των εκδόσεων
«ΟΜΗΡΟΣ» δεν μας χαρίζει εύκολες απαντήσεις. Δεν
φιλοδοξεί να μας διδάξει· μας καλεί να αισθανθούμε. Μας
αφήνει με έναν ήχο αληθινό: ότι παρά την πτώση του κόσμου,
υπάρχει ακόμη κάτι που αντιστέκεται – η ανθρώπινη φωνή.
Ο καθένας από εμάς κουβαλά μια ρωγμή. Και κάθε ποίημα εδώ,
είναι φως που περνά μέσα από εκείνη τη ρωγμή για να μας
θυμίσει ότι υπάρχουμε, ότι δεν είμαστε μόνοι.
Παναγιώτα Μπλέτα – Συγγραφέας/Διανοήτρια
12.4.2025
