Το βιβλίο «Οι Αθάνατοι και τα Μάρμαρα του Παρθενώνα» του Παντελή Βέλκου μέσα από το συνδυασμό ιστορίας, μυθολογίας και φαντασίας, μεταφέρει ένα σύνολο ισχυρών μηνυμάτων για την πολιτιστική κληρονομιά, τη δικαιοσύνη, την αλλαγή και κατ’ επέκταση την εξέλιξη.
Βασικό στοιχείο του βιβλίου είναι ο βαθύς σεβασμός που τρέφει ο συγγραφέας για την ελληνική πολιτιστική κληρονομιά, ιδιαίτερα τα Γλυπτά του Παρθενώνα. Η αφήγηση που χρησιμοποιεί υπογραμμίζει τη σημασία τους όχι μόνο ως καλλιτεχνικά κειμήλια, αλλά και ως σύμβολα εθνικής υπερηφάνειας και ταυτότητας. Η λεπτομερής περιγραφή των πράξεων κλοπής του Τόμας Μπρους Έλγιν και των μετέπειτα προσπαθειών των Ελλήνων για την επιστροφή τους λειτουργεί ως κάλεσμα για δράση υπέρ της πολιτιστικής αποκατάστασης, αγγίζοντας βαθιά τους αναγνώστες που έχουν την αίσθηση της ιστορικής δικαιοσύνης. Αυτό το θέμα υπερβαίνει τα σύνορα, αγγίζοντας τον παγκόσμιο αγώνα για την επιστροφή των πολιτιστικών θησαυρών που έχουν αφαιρεθεί άδικα, καλώντας το παγκόσμιο κοινό να σκεφτεί τη σημασία της διατήρησης της πολιτιστικής κληρονομιάς του κάθε λαού.
Η χρήση μυθολογικών και υπερφυσικών στοιχείων λειτουργεί ως αλληγορία για την απόδοση της δικαιοσύνης και την ενδυνάμωση των προσπαθειών για την επιστροφή των γλυπτών. Μέσα από χαρακτήρες όπως η αθάνατη μάγισσα Ερασμία και η ομάδα των μεταμορφωμένων λύκων-ηρώων, ο Βέλκος ενσωματώνει την ιδέα της ελπίδας που υπερβαίνει τα όρια των πολιτικών και γραφειοκρατικών συστημάτων. Η αναφορά στα μυθικά πλάσματα γίνεται με έναν ιδιαίτερα ποιητικό τρόπο, προκειμένου να αγγίξει το συναίσθημα των αναγνωστών σχετικά με την ανάγκη αποκατάστασης της ισορροπίας σε έναν άδικο κόσμο.
Η αλλαγή είναι ένα επαναλαμβανόμενο και ισχυρό θέμα σε όλο το βιβλίο. Η μεταμόρφωση των λύκων σε ανθρώπους-αθάνατους με υπερφυσικές δυνάμεις δεν αποτελεί μόνο ένα φανταστικό στοιχείο πλοκής—συμβολίζει την ικανότητα για ανάπτυξη, εξιλέωση και ενδυνάμωση. Αυτή η μεταμόρφωση απηχεί τη γενικότερη ανθρώπινη ικανότητα για αλλαγή. Το μήνυμα που μεταδίδεται είναι ότι, μέσω ενός ευγενούς σκοπού και της αφοσίωσης σ’ αυτόν τα άτομα και οι κοινωνίες μπορούν να αντιμετωπίσουν τις αδικίες και να επιτύχουν ανατροπές. Αυτό το μήνυμα είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικό, υποδεικνύοντας ότι ακόμα και αυτοί που αισθάνονται αδύναμοι μπορούν μέσα από τη συλλογικότητα του κοινού σκοπού να προσφέρουν ουσιαστικά στην κοινωνία.
Η ομάδα των αθάνατων λειτουργεί ως φύλακας όχι μόνο της σημερινής κοινωνίας αλλά και της ιστορικής και πολιτιστικής της μνήμης. Η αποστολή των αθανάτων να μεταφέρουν τα Γλυπτά του Παρθενώνα στην πατρίδα τους και να διορθώσουν την ιστορική αδικία, τους τοποθετεί στον ρόλο των αιώνιων προστατών της πολιτιστικής κληρονομιάς και της δικαιοσύνης. Αυτή η απεικόνιση ανυψώνει την ιστορία πέρα από μια απλή φανταστική αφήγηση—τη μετατρέπει σε μια συμβολική αναζήτηση για την προστασία του ανθρώπινου πολιτισμού και των αξιών του. Οι αθάνατοι παρουσιάζονται ως ήρωες που υπερβαίνουν το συνηθισμένο, δίνοντας στους αναγνώστες μια αίσθηση ενδυνάμωσης που συνδέεται με την ιδέα της συλλογικής προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς. Αυτό δίνει στο βιβλίο έναν κινητοποιητικό και εμπνευσμένο χαρακτήρα, ενθαρρύνοντας τους αναγνώστες να δουν τους εαυτούς τους ως υπερασπιστές της πολιτιστικής τους κληρονομιάς.
Η σύνδεση της ιστορικής αφήγησης με τη φαντασία επιτρέπει στο βιβλίο να φτάσει σε διαφορετικά είδη και κοινά. Τοποθετώντας μια ιστορία με ιστορικές ρίζες μέσα σε ένα μυθολογικό πλαίσιο, ο Βέλκος καταφέρνει να κεντρίσει το ενδιαφέρον όσων ενδιαφέρονται για την ελληνική ιστορία αλλά και των λάτρεις της φαντασίας. Αυτή η διασύνδεση εξυπηρετεί έναν διττό σκοπό: την εκπαίδευση των αναγνωστών για τη σημασία των πολιτιστικών αντικειμένων όπως τα Γλυπτά του Παρθενώνα και την προτροπή για δράση μέσα από ένα φανταστικό σενάριο όπου οι αδικίες μπορούν να αποκατασταθούν. Η φανταστική πλοκή βοηθά στη γεφύρωση του χάσματος μεταξύ του τι έχει συμβεί και του τι πρέπει να συμβεί—χρησιμοποιώντας τον μύθο για να συμβολίσει την ελπίδα για το μέλλον. Είναι μια δημιουργική προσέγγιση που κάνει τη συζήτηση για την πολιτιστική αποκατάσταση πιο προσιτή και ενδιαφέρουσα για το σύγχρονο κοινό, ιδιαίτερα τους νεότερους αναγνώστες που ενδεχομένως συνδέονται περισσότερο με τη δράση και τη φαντασία παρά με απλούς ιστορικούς λογαριασμούς.
Οι κεντρικοί χαρακτήρες, ειδικά η Ερασμία και οι μεταμορφωμένοι λύκοι, λειτουργούν ως σύμβολα ελπίδας και δικαιοσύνης. Το ταξίδι τους αντικατοπτρίζει την ανάγκη για συλλογική δράση προκειμένου να ξεπεραστούν μεγάλες προκλήσεις, είτε πρόκειται για την καταπολέμηση της αδικίας είτε για την αντιμετώπιση μεγαλύτερων κοινωνικών προβλημάτων. Η αφήγηση τονίζει ότι η μάχη για το δίκαιο—όπως η επιστροφή της κλεμμένης πολιτιστικής κληρονομιάς—απαιτεί τη συμμετοχή αυτών που έχουν το θάρρος και τη βούληση να δράσουν, ακόμη και μπροστά σε συντριπτικές αντιξοότητες. Το βιβλίο, επομένως, γίνεται ένα σύμβολο αγώνα για την ανάκτηση όσων έχουν χαθεί και για την αποκατάσταση της αξιοπρέπειας, όχι μόνο των αρχαίων αντικειμένων αλλά και των αξιών που αυτά εκπροσωπούν.
Ένα από τα πιο δυνατά μηνύματα του βιβλίου είναι η αισιόδοξη πεποίθηση για την επικράτηση της δικαιοσύνης. Παρά τις ιστορικές αδικίες που περιγράφονται—όπως η κλοπή των πολιτιστικών θησαυρών και η περιφρόνηση της πολιτιστικής κληρονομιάς ενός έθνους—η ιστορία βασίζεται στην ελπίδα ότι η δικαιοσύνη θα επικρατήσει. Η ιδέα ότι τα κλεμμένα Γλυπτά μπορούν να ανακτηθούν με τη βοήθεια των μυθικών «αθανάτων» δημιουργεί μια αίσθηση αισιοδοξίας. Αυτή η οπτική προτείνει ότι, ενώ οι νομικές και διπλωματικές οδοί μπορεί να αποτύχουν, το μαχητικό πνεύμα και η αποφασιστικότητα ενός λαού μπορούν να πετύχουν μακροπρόθεσμα. Αυτή η ελπιδοφόρα οπτική είναι τόσο εμπνευσμένη όσο και ενδυναμωτική για τους αναγνώστες.
Η απεικόνιση των απλών λύκων που μεταμορφώνονται σε ανθρώπους-αθάνατους με ειδικές δυνάμεις μπορεί να θεωρηθεί ως μια εξερεύνηση της δυνατότητας που βρίσκεται μέσα σε κάθε πλάσμα. Οι υπερανθρώπινες ιδιότητες που τους προσδίδονται συμβολίζουν τη δυνατότητα μεγαλείου που βρίσκεται μέσα σε κάθε άτομο. Το βιβλίο εμπνέει τους αναγνώστες να σκεφτούν το δικό τους δυναμικό, να φανταστούν τι θα μπορούσαν να επιτύχουν αν αξιοποιούσαν όλες τους τις δυνάμεις. Το μήνυμα εδώ είναι ξεκάθαρο: μέσα σε όλους τους ανθρώπους υπάρχει η δυνατότητα για μεγαλείο, είτε αυτό εκδηλώνεται ως φυσική δύναμη, ηθική ισχύς ή ικανότητα ηγεσίας και προστασίας.
Το βιβλίο «Οι Αθάνατοι και τα Μάρμαρα του Παρθενώνα» του Παντελή Βέλκου αποτελεί ένα πλούσιο σε συμβολισμούς έργο που συνδυάζει τη διαχρονική γοητεία της μυθολογίας με την πολιτιστική σημασία των ιστορικών γεγονότων. Τα ισχυρά του μηνύματα για την πολιτιστική κληρονομιά, τη δικαιοσύνη, τη μεταμόρφωση και την ικανότητα τόσο των ατόμων όσο και των κοινωνιών να φτάσουν στην εξιλέωση μεταδίδονται με επιδεξιότητα μέσω μιας φανταστικής αφήγησης. Με την ένωση της ιστορίας και του μύθου, ο Βέλκος προσκαλεί τους αναγνώστες να σκεφτούν όχι μόνο για το παρελθόν αλλά και για το μέλλον—ενθαρρύνοντάς τους να πιστέψουν στην πιθανότητα ανάκτησης της πολιτιστικής ταυτότητας και την εφαρμογή της δικαιοσύνης, ακόμη και απέναντι σε αδικίες που κρατούν αιώνες. Το βιβλίο αυτό αποτελεί έναν ύμνο στην ανθεκτικότητα ενός λαού που αρνείται να ξεχάσει την ιστορία του, και καλεί όλους να λάβουν μέρος στην κοινή φροντίδα για την διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς της ανθρωπότητας.
Παναγιώτα Μπλέτα – Συγγραφέας/Διανοήτρια
18.11.2024
