Το χριστουγεννιάτικο παραμύθι “Το Σκιουράκι και ο Καλικάντζαρος” διακρίνεται για τα εξαιρετικά χαρακτηριστικά του, που αποτυπώνουν το ταλέντο της συγγραφέα και το βάθος των μηνυμάτων που επιδιώκει να μεταδώσει:
Η συγγραφέας δημιουργεί έναν παραμυθένιο κόσμο γεμάτο ζεστασιά, με περιγραφές που ταξιδεύουν τον αναγνώστη σε ένα παραδοσιακό χωριό, πλαισιωμένο με ένα μαγικό χιονισμένο δάσος. Εδώ η αίσθηση της θαλπωρής και της οικογενειακής αγάπης υπογραμμίζει το πνεύμα των Χριστουγέννων.
Ο συναισθηματικός πυρήνας του παραμυθιού, με το αγόρι να προσμένει το ναυτικό πατέρα του και τον σκίουρο να γίνεται ο φύλακας άγγελός του, αγγίζει βαθιά τον αναγνώστη. Εδώ η ανθρώπινη ανάγκη για αγάπη, στοργή και προστασία παρουσιάζεται με ιδιαίτερη ευαισθησία.
Το σκιουράκι συμβολίζει την αγνότητα, την αφοσίωση και την ανάγκη για αλληλεγγύη. Η πράξη του να αποτρέψει την οικογένεια από το να μάθει κακά νέα δείχνει τη δύναμη της καλοσύνης και της αυταπάρνησης.
Το ύφος της συγγραφής είναι απλό αλλά παραστατικό, με έντονες εικόνες που κεντρίζουν τη φαντασία. Η ισορροπία ανάμεσα στη δράση, τη συγκίνηση και τη μαγεία διατηρεί το ενδιαφέρον σε όλη τη διάρκεια της ιστορίας.
Οι καλικάντζαροι, ένα στοιχείο της ελληνικής παράδοσης, ενσωματώνονται αρμονικά στην πλοκή. Η συγγραφέας αναδεικνύει, επίσης, τις ρίζες του λαϊκού μας πολιτισμού, προσφέροντας στα παιδιά την ευκαιρία να εξοικειωθούν με παραδοσιακές φιγούρες και θρύλους.
Το τέλος του παραμυθιού αφήνει μια γλυκιά αίσθηση ικανοποίησης. Η επανένωση της οικογένειας και η εξαφάνιση των καλικάντζαρων από το χωριό ενισχύουν την πίστη στη νίκη του καλού και την αξία της ενότητας.
Το παραμύθι διαθέτει ένα πλούσιο πλέγμα μηνυμάτων που αναδεικνύουν διαχρονικές αξίες και βαθύτερες έννοιες για την ανθρώπινη ύπαρξη, την κοινωνία και τη σχέση με τη φύση.
Το κεντρικό θέμα της ιστορίας, η καλοσύνη και η αυτοθυσία του σκίουρου, συνδέεται με τον ανθρωπισμό και τις ηθικές αρχές της αρετής. Όπως υποστήριξε ο Αριστοτέλης, η αρετή βρίσκεται στην πράξη. Ο σκίουρος, αν και ένα μικρό και φαινομενικά αδύναμο πλάσμα, ενεργεί ηθικά, θέτοντας το καλό των άλλων πάνω από το δικό του συμφέρον. Αυτή η πράξη τον καθιστά ήρωα μέσα από τη φιλοσοφική έννοια της ηθικής αυταπάρνησης.
Η ιστορία υποδηλώνει ότι η ηθική δεν είναι προϊόν δύναμης ή εξουσίας, αλλά προέρχεται από την εσωτερική πρόθεση να πράξει κάποιος το σωστό. Το σκιουράκι, χωρίς να έχει υποχρέωση, προστατεύει το αγοράκι, δείχνοντας ότι η καλοσύνη είναι μια αυθόρμητη έκφραση της ανθρωπιάς.
Το παραμύθι αναδεικνύει, επίσης, τη σχέση ανθρώπου και φύσης. Ο σκίουρος και τα υπόλοιπα ζώα ενσαρκώνουν την σοφία της φύσης, μια έννοια που ανιχνεύεται στους Στωικούς φιλοσόφους. Η φύση, σύμφωνα με τον Στωικισμό, λειτουργεί ως δάσκαλος που προσφέρει λύσεις και παραδείγματα αρμονίας, συνεργασίας και θάρρους.
Η πράξη του σκίουρου να προστατεύσει το αγόρι και η ενότητα των ζώων ενάντια στους καλικάντζαρους τονίζουν τη δύναμη της συλλογικότητας που παρατηρούμε στη φύση. Η ιστορία μας καλεί να αναγνωρίσουμε τον φυσικό κόσμο ως ένα πρότυπο ηθικής συμπεριφοράς και συνεργασίας.
Η αγωνία του αγοριού για την απουσία του πατέρα του εκφράζει μια υπαρξιακή ανησυχία, που παραπέμπει στο ερώτημα της απώλειας και της αβεβαιότητας. Όπως στον υπαρξισμό του Καμύ, όπου ο άνθρωπος καλείται να δημιουργήσει νόημα σε έναν κόσμο γεμάτο αβεβαιότητα, έτσι και το παιδί βρίσκει καταφύγιο στην ελπίδα και την πίστη.
Η προσευχή του παιδιού προς τα άστρα ενσωματώνει την ανθρώπινη ανάγκη για συνδεσιμότητα με το σύμπαν, μια προσπάθεια να βρει νόημα μέσα στο χάος. Η παρουσία του σκίουρου ως φίλου και συμπαραστάτη λειτουργεί ως μια γέφυρα που προσφέρει νόημα και παρηγοριά στην ύπαρξη του παιδιού.
Οι καλικάντζαροι αντιπροσωπεύουν τις σκοτεινές δυνάμεις του εγωισμού, της ταραχής και της καταστροφής. Στον πυρήνα της ιστορίας υπάρχει η αιώνια σύγκρουση μεταξύ καλού και κακού, που βρίσκεται στον πυρήνα της φιλοσοφικής σκέψης από την εποχή του Πλάτωνα.
Ο σκίουρος, ως σύμβολο του φωτός και της αθωότητας, υπερασπίζεται το καλό όχι με βία αλλά με σοφία και αυτοθυσία. Αυτός ο αγώνας μας θυμίζει τον αγώνα για ηθική ακεραιότητα σε έναν κόσμο που συχνά απειλείται από τις δυνάμεις της αρνητικότητας.
Το παραμύθι εξυμνεί την αθωότητα και την ευαισθησία ως θεμελιώδη στοιχεία της ανθρώπινης ύπαρξης. Το πιο “ευαίσθητο παιδί” είναι αυτό που στοχοποιείται από τους καλικάντζαρους, υποδεικνύοντας ότι η αθωότητα είναι η πιο πολύτιμη, αλλά και η πιο ευάλωτη αρετή.
Η προβολή της αθωότητας ως δύναμη ενσαρκώνει την πεποίθηση ότι η ανθρώπινη φύση είναι εγγενώς καλή. Το παραμύθι μας προτρέπει να προστατεύουμε και να ενισχύουμε την αθωότητα, καθώς είναι η βάση για να δημιουργήσουμε έναν κόσμο γεμάτο αγάπη και καλοσύνη.
“Το Σκιουράκι και ο Καλικάντζαρος” λειτουργεί ως μια παραβολή που αγγίζει θεμελιώδεις πτυχές της ανθρώπινης ζωής: την ανάγκη για καλοσύνη, την αξία της αλληλεγγύης, τη σύνδεση με τη φύση και τη διατήρηση της ελπίδας. Μέσα από τις αλληγορίες της, η συγγραφέας καλεί τον αναγνώστη να σκεφτεί βαθύτερα για τη θέση του στον κόσμο και για το πώς οι πράξεις μας, όσο μικρές κι αν φαίνονται, μπορούν να φέρουν φως και αλλαγή.
Παναγιώτα Μπλέτα Συγγραφέας/Διανοήτρια
23.12.2024
