Η συλλογή των γλυπτών και ημίγλυπτων της Μανίνας Μπαζαίου-Γριβέα, που εκτέθηκαν 29-31/3/2024 στον Πολιτιστικό Χώρο «Έρκυνα», αποτελούν ένα συναρπαστικό και προσεκτικά επιμελημένο σύνολο που αποτυπώνει το ήθος του κινήματος #MeToo. Κάθε κομμάτι δεν στέκεται μόνο ως μια καλλιτεχνική έκφραση αντίστασης και υπεράσπισης των θυμάτων κακοποίησης, αλλά συνυφαίνεται αρμονικά με άλλα για να προσφέρει μια πολύπλευρη εξερεύνηση θεμάτων όπως η απώλεια της ταυτότητας, η κοινωνική καταστολή, η ανθεκτικότητα και η μεταμόρφωση στο πλαίσιο της βίας με βάση το φύλο. Επεκτείνεται δε νοητά και σε άλλες διαφορετικότητες.
Καλλιτεχνική Έκφραση και Συμβολισμός: Τα γλυπτά χρησιμοποιούν μια ποικιλία υλικών και μορφών—από τα κομμάτια γούνας στο γυμνό σώμα με τίτλο «ΜΕ ΕΜΠΟΔΙΖΕΙΣ» που συμβολίζουν την απόκρυψη της ταυτότητας μέσω του τραύματος της κακοποίησης, καθώς και τον αγώνα για σωματική αυτονομία και αυτοέκφραση, μέχρι την έντονη αναπαράσταση ενός ποδιού που συνθλίβει μια γλώσσα στο «ΚΛΕΙΣΤΟ», που συμβολίζει τη βίαιη δύναμη και καταστολή της φωνής, υποδεικνύοντας τη συστημική φύση της καταπίεσης με βάση το φύλο, ενώ προκαλεί τον θεατή να αναλογιστεί τη λογοκρισία και τη σημασία της υπεράσπισης της ελεύθερης έκφρασης σε γενική βάση. Κάθε επιλογή υλικού, και σχεδιαστικού στοιχείου είναι φορτωμένα με συμβολισμούς. Η καλλιτέχνης χρησιμοποιεί επιδέξια τις φυσικές φόρμες για να μεταφέρει σύνθετες συναισθηματικές και κοινωνικές αφηγήσεις, φέρνοντας στην επιφάνεια το αόρατο και τις σιγασμένες φωνές.
Αφήγηση και θεματικό βάθος: Κάθε γλυπτό αφηγείται μια ιστορία προσωπικής και συλλογικής πάλης ενάντια στις δυνάμεις της καταστολής. Τα «ME TOO SAID THE CINDERELLA» και «VENUS AFTER» ξεχωρίζουν ιδιαίτερα με την επανερμηνεία γνωστών φιγούρων είτε μέσα από τα παραμύθια, είτε μέσα από τη μυθολογία, προκειμένου να αμφισβητήσουν τις παραδοσιακές αφηγήσεις γύρω από τη γυναικεία παθητικότητα και ομορφιά, υποδηλώνοντας την ανάκτηση της αυτονομίας της και την επανεγγραφή της θυματοποίησης σε ενεργητική ενδυνάμωση.
Η φιγούρα της Αφροδίτης αναδιατυπώνεται όχι ως η εξιδανικευμένη εικόνα της γυναικείας ομορφιάς αλλά ως φορέας ουλών από τις εμπειρίες της. Μας μιλά για τη μεταμόρφωση της γυναικείας ταυτότητας μετά το τραύμα, αναδεικνύοντας την πολυπλοκότητα της ανάκαμψης και τη δύναμη που κρύβεται στην απόκτηση ανθεκτικότητας.
Συναισθηματικός αντίκτυπος και αφοσίωση του θεατή: Τα γλυπτά έχουν σχεδιαστεί για να προκαλέσουν μια βαθιά συναισθηματική ανταπόκριση από τον θεατή, ενισχύοντας την ενσυναίσθηση και την κατανόηση για τους επιζώντες της παρενόχλησης και της κακοποίησης. Η διαδραστικότητα που υπονοείται από τα γλυπτά, όπως η ανοιχτή αφήγηση στην “ΕΚΠΤΩΤΗ ΑΝΟΙΞΗ” για την απώλεια της αθωότητας και την επισκίαση της προσωπικής ανάπτυξης από τις τραυματικές εμπειρίες ή η μεταμόρφωση που απεικονίζεται στην «ΠΡΑΣΙΝΗ ΦΙΓΟΥΡΑ», με τα λεπτομερή επίπεδα που μοιάζουν με κλίμακα αλλαγής και συμβολίζουν τις μεταμορφωτικές διαδικασίες θεραπείας, καλεί τους θεατές να προβληματιστούν σχετικά με τις αντιλήψεις και τις προκαταλήψεις τους, εμπλέκοντάς τους σε έναν συνεχή διάλογο για τα καυτά κοινωνικά προβλήματα.
Πολιτιστική και κοινωνική συνάφεια: To γλυπτό «ΜΗΤΕΡΑ ΚΑΙ ΓΙΟΣ» εστιάζει στον κρίσιμο ρόλο της δυναμικής της οικογένειας τόσο στη διαιώνιση όσο και στο σπάσιμο των κύκλων κακοποίησης. Υπογραμμίζει τη δυνατότητα της μητρικής φιγούρας να καλλιεργήσει ένα περιβάλλον όπου ενθαρρύνεται η ανοιχτή επικοινωνία, απεικονίζοντας την αλλαγή κουλτούρας των γενεών, που είναι απαραίτητη να γίνει, προκειμένου να επιτύχουμε την ατομική και συλλογική κοινωνική θεραπεία και ενδυνάμωση.
Εμπνεόμενη από το κίνημα #MeToo, η συλλογή δημιουργεί έναν επίκαιρο και κριτικό διάλογο για το φύλο, την εξουσία, τις ανισότητες και τη δικαιοσύνη στη σύγχρονη κοινωνία. Δεν αντικατοπτρίζει μόνο τους αγώνες όσων έχουν μιλήσει και αντιταχθεί, αλλά λειτουργεί και ως κάλεσμα για δράση, ενθαρρύνοντας την αλληλεγγύη και την ενεργό συμμετοχή όλων μας στην πολιτισμική αλλαγή.
Καινοτομία και Πρωτοτυπία: Η συλλογή ξεχωρίζει για την καινοτόμα προσέγγισή της στη συζήτηση θεμάτων που αφορούν το φύλο και γενικότερα τη διαφορετικότητα σε συνάρτηση με την βία και την κακοποίηση. Η χρήση της γλυπτικής για την αντιμετώπιση τέτοιων σύγχρονων και πολύπλοκων ζητημάτων είναι ταυτόχρονα πρωτότυπη και εντυπωσιακή, γεφυρώνοντας ιστορικές μορφές τέχνης με σύγχρονες αναζητήσεις.
Συνολικά, αυτή η συλλογή χρησιμεύει ως μια ισχυρή υπενθύμιση της δύναμης της τέχνης να προκαλεί το status quo, να θεραπεύει και να εμπνέει την αλλαγή. Αποτελεί παράδειγμα πώς η δημιουργικότητα συνυφασμένη με τον ακτιβισμό μπορεί να φωτίσει τις πιο σκοτεινές πτυχές της ανθρώπινης εμπειρίας, ανοίγοντας το δρόμο για κατανόηση, μεταμόρφωση και τελικά, θεραπεία. Η έκθεση όχι μόνο αποτυπώνει τον πόνο και την ανθεκτικότητα των θυμάτων, αλλά και ενδυναμώνει το κοινό της, καθιστώντας τη μια σημαντική πολιτιστική συμβολή στη συνεχιζόμενη παγκόσμια συζήτηση για τα ανθρώπινα δικαιώματα και την ισότητα των φύλων.
Κάθε ένα από αυτά τα έργα δεν χρησιμεύει απλώς ως καλλιτεχνική έκφραση αλλά ως καταλύτης για ευρύτερο κοινωνικό προβληματισμό και διάλογο σχετικά με τη δυναμική, τη δύναμη και την ανάκαμψη του φύλου. Προσκαλούν τους θεατές να αντιμετωπίσουν άβολες πραγματικότητες, ενώ παράλληλα εμπνέουν την αλληλεγγύη και την υπεράσπιση της αλλαγής. Η συλλογή περικλείει βαθιά την ουσία του κινήματος #MeToo, υποστηρίζοντας την προβολή, την αναγνώριση και την ανάκτηση της φωνής όσων έχουν αποσιωπηθεί.
Παναγιώτα Μπλέτα – Συγγραφέας/Διανοήτρια
17.4.2024
