Σήμερα, το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο κατέληξαν σε προσωρινή συμφωνία για τον κανονισμό για ένα μέσο έκτακτης ανάγκης για την ενιαία αγορά (SMEI) και για διάφορες συνοδευτικές νομοθετικές προτάσεις (SMEI omnibus) για την πρόβλεψη, την προετοιμασία και την αντιμετώπιση των επιπτώσεων μελλοντικών κρίσεων με τη χρήση του δύναμη της εσωτερικής αγοράς.
Pierre-Yves Dermagne
Αντιμέτωπη με επαναλαμβανόμενες κρίσεις, η Ευρώπη πρέπει να αποδείξει ότι μπορεί να παρέχει υψηλό επίπεδο προστασίας στους πολίτες, τους εργαζόμενους και τις επιχειρήσεις της. Σε περιόδους κρίσης, η Ένωση πρέπει να αποφεύγει να δημιουργεί αδικαιολόγητα εμπόδια σεβόμενη τα θεμελιώδη δικαιώματα, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος στην απεργία. Το νέο νομοθετικό μέσο που εγκρίθηκε σήμερα αποσκοπεί ακριβώς στη διασφάλιση μιας εσωτερικής αγοράς που διασφαλίζει τη σταθερότητα των αλυσίδων εφοδιασμού για κρίσιμα αγαθά και υπηρεσίες, διασφαλίζει την ευημερία και μας προετοιμάζει να αντιμετωπίσουμε τις μελλοντικές προκλήσεις.
Pierre-Yves Dermagne, Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης του Βελγίου και Υπουργός Οικονομίας και Απασχόληση
Προετοιμασία για την επόμενη έκτακτη ανάγκη
Το μέσο έκτακτης ανάγκης της ενιαίας αγοράς (SMEI) αποσκοπεί στην πρόβλεψη, την προετοιμασία και την αντιμετώπιση των επιπτώσεων μελλοντικών κρίσεων. Βασίζεται σε διδάγματα που αντλήθηκαν από πρόσφατες καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, όπως ο COVID, ο πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία και η κρίση του ενεργειακού εφοδιασμού.
Το SMEI προβλέπει συνεχή παρακολούθηση για πιθανές επερχόμενες κρίσεις, καθιερώνει έναν τρόπο επαγρύπνησης ή έκτακτης ανάγκης που πρέπει να ενεργοποιείται κάθε φορά που γίνεται σαφής μια απειλή και θέτει σε εφαρμογή διακυβέρνηση ώστε τα κράτη μέλη να μπορούν να συντονίσουν την απάντησή τους.
Δημιουργεί επίσης μια «συμβουλευτική ομάδα» που συγκροτείται από την Επιτροπή και τα κράτη μέλη για να αξιολογήσει μια δεδομένη κατάσταση και να προτείνει απαντήσεις.
Ως έσχατη λύση, η SMEI προβλέπει μέτρα έκτακτης ανάγκης, όπως στοχευμένα αιτήματα πληροφοριών προς οικονομικούς φορείς, αιτήματα προτεραιότητας για προϊόντα που σχετίζονται με την κρίση, ταχεία διαδικασία για την κυκλοφορία ορισμένων προϊόντων στην αγορά και παρεκκλίσεις από κανόνες για το συγκεκριμένο προϊόν.
Μαζί με την SMEI, η Επιτροπή παρουσίασε μια δέσμη προτάσεων (το «SMEI omnibus») που ενημερώνει την ισχύουσα νομοθεσία για τους κανόνες αξιολόγησης της συμμόρφωσης και εισάγει κοινές προδιαγραφές και κανόνες εποπτείας της αγοράς για να μπορέσει η SMEI να είναι λειτουργική σε περιόδους κρίσης.
Κύρια στοιχεία της προσωρινής συμφωνίας
Η προσωρινή συμφωνία που επιτεύχθηκε σήμερα υποστηρίζει τους γενικούς στόχους του κανονισμού και του γενικού πλαισίου SMEI, αλλά εισάγει αρκετές τροπολογίες για τη βελτίωση της σαφήνειας, της σκοπιμότητας και της ασφάλειας δικαίου της πρότασης.
Πεδίο εφαρμογής του κανονισμού
Η συμφωνία διευκρινίζει το πεδίο εφαρμογής του κανονισμού, το οποίο πρέπει να σέβεται τη νομική του βάση και, επομένως, να περιορίζεται σε ενέργειες που σχετίζονται με την εσωτερική αγορά. Τα μέτρα πρέπει να περιορίζονται σε καταστάσεις κρίσης και δεν πρέπει να επηρεάζουν τομείς εθνικής αρμοδιότητας (δηλαδή την εθνική ασφάλεια).
Το συμβούλιο έκτακτης ανάγκης της ενιαίας αγοράς
Η συμφωνία ενισχύει επίσης τον ρόλο της «συμβουλευτικής ομάδας», η οποία θα γίνει το «συμβούλιο έκτακτης ανάγκης και ανθεκτικότητας της εσωτερικής αγοράς». Θα είναι αρμόδιο να βοηθά και να συμβουλεύει την Επιτροπή σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, επαγρύπνησης και έκτακτης ανάγκης. Εκτός από τους εκπροσώπους της Επιτροπής και των κρατών μελών, το συμβούλιο θα περιλαμβάνει μέλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ως παρατηρητή. Ο πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου θα αναφέρεται στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σε τακτική βάση. Το κοινοβούλιο θα ενημερώνεται κάθε φορά που το συμβούλιο προτείνει ή εγκρίνει οποιαδήποτε εκτελεστική πράξη.
Ανθεκτικότητα και ετοιμότητα για κρίσεις
Η συμφωνία προτείνει ότι η Επιτροπή θα πρέπει να διεξάγει προσομοιώσεις ακραίων καταστάσεων και προσομοιώσεις για να προβλέψει και να προετοιμαστεί για κρίσεις και να αξιολογήσει τις πιθανές επιπτώσεις στην ελεύθερη κυκλοφορία αγαθών, υπηρεσιών και ανθρώπων. Οι οικονομικοί φορείς θα ενθαρρυνθούν να αναπτύξουν πρωτόκολλα κρίσεων και να διεξάγουν εκπαίδευση και προσομοιώσεις κρίσεων, σε εθελοντική βάση.
Έλλειψη αγαθών και υπηρεσιών που σχετίζονται με την κρίση
Η προσωρινή συμφωνία προβλέπει μέτρα τελευταίας ανάγκης όταν μια κρίση απειλεί την προσφορά κρίσιμων αγαθών και υπηρεσιών. Σε τέτοιες περιπτώσεις, η Επιτροπή μπορεί να ζητήσει δεδομένα από εταιρείες όπως το επίπεδο αποθεμάτων ορισμένων προϊόντων. Εάν οι εταιρείες αρνηθούν να παράσχουν αυτές τις πληροφορίες, θα πρέπει να εξηγήσουν τους λόγους.
Τα κράτη μέλη θα πρέπει να είναι διαφανή ως προς τα μέτρα που λαμβάνουν για να αντιμετωπίσουν την κατάσταση κρίσης και να διαθέτουν μια πλατφόρμα ανταλλαγής πληροφοριών για να γνωρίζουν τα μέτρα που λαμβάνουν άλλα κράτη μέλη.
Σε περίπτωση σοβαρών και επίμονων ελλείψεων που σχετίζονται με την κρίση, η Επιτροπή μπορεί να εκδώσει αιτήματα κατά προτεραιότητα για την αγορά κρίσιμων αγαθών ή υπηρεσιών. Οι εταιρείες μπορούν να αποδεχτούν αυτά τα αιτήματα σε εθελοντική βάση και θα καλύπτονται νομικά για την ευθύνη έναντι των άλλων εμπορικών τους εταίρων, εάν δεν εκπληρώσουν άλλες συμβατικές υποχρεώσεις. Αυτή η εντολή θα πρέπει να είναι σύμφωνη με τους κανόνες ανταγωνισμού και δεν θα πρέπει να επηρεάζει τις αρμοδιότητες ασφάλειας ή άμυνας των κρατών μελών.
Σε αυτές τις εξαιρετικές περιπτώσεις, η Επιτροπή και οι αναθέτουσες αρχές των κρατών μελών μπορούν να πραγματοποιήσουν κοινή διαδικασία σύναψης συμβάσεων για την απόκτηση αγαθών ή υπηρεσιών που σχετίζονται με την κρίση ή ζωτικής σημασίας. Τα κράτη μέλη μπορούν επίσης να ξεκινήσουν προμήθειες για αυτά τα είδη αγαθών, σε συντονισμό με άλλα κράτη μέλη, και φροντίζοντας να ενημερώσουν την Επιτροπή και το συμβούλιο έκτακτης ανάγκης της ενιαίας αγοράς.
Εξασφάλιση ελεύθερης κυκλοφορίας
Εάν ενεργοποιηθεί η κατάσταση επαγρύπνησης ή έκτακτης ανάγκης, η προσωρινή συμφωνία προτείνει μέτρα μετριασμού που μπορούν να χρησιμοποιήσουν τα κράτη μέλη για να εξασφαλίσουν την προμήθεια και τη διακίνηση αγαθών ή υπηρεσιών που σχετίζονται με την κρίση. Για παράδειγμα, η Επιτροπή μπορεί να διαθέσει ψηφιακά εργαλεία στα κράτη μέλη για να βοηθήσει στον εντοπισμό ατόμων και στην επαλήθευση γεγονότων που σχετίζονται με την κρίση και να παρέχει πρότυπα ή ψηφιακά έντυπα για την επιτάχυνση των διαδικασιών που επηρεάζουν την κρίση.
SMEI omnibus
Η συμφωνία που κατέληξαν σήμερα οι συννομοθέτες επεκτείνει το πεδίο εφαρμογής των νομοθετικών προτάσεων που επηρεάζονται από τη SMEI στον γενικό κανονισμό για την ασφάλεια των προϊόντων και στα μη εναρμονισμένα προϊόντα που περιλαμβάνονται σε αυτήν τη νομοθεσία. Από την άλλη πλευρά, η συμφωνία εξαιρεί τους κανονισμούς που επηρεάζουν προϊόντα με ιδιαίτερες προδιαγραφές ασφαλείας, όπως λιπάσματα, είδη πυροτεχνίας, εκρηκτικά πολιτικών υλών και μη αυτόματα όργανα ζύγισης και μέτρησης.
Ημερομηνίες υποβολής αιτήσεων
Τέλος, οι συννομοθέτες συμφώνησαν ότι τα κράτη μέλη θα έχουν προθεσμία 18 μηνών για να εφαρμόσουν τους νέους κανόνες, μόλις τεθεί σε ισχύ ο κανονισμός.
Επόμενα βήματα
Η προσωρινή συμφωνία που επιτεύχθηκε με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πρέπει τώρα να εγκριθεί και να εγκριθεί επίσημα και από τα δύο θεσμικά όργανα.
Ιστορικό
Στις 19 Σεπτεμβρίου 2022, η Επιτροπή υπέβαλε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο πρόταση οδηγίας για το μέσο έκτακτης ανάγκης της ενιαίας αγοράς. Το Συμβούλιο ενέκρινε τη γενική του προσέγγιση στις 6 Ιουνίου 2023, υπό τη σουηδική προεδρία.
1.2,2024
