Το Συμβούλιο ενέκρινε τη θέση του («γενική προσέγγιση») σχετικά με τη στοχευμένη αναθεώρηση της οδηγίας πλαισίου για τα απόβλητα, με έμφαση στα απόβλητα τροφίμων και κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων.
Η γενική προσέγγιση στοχεύει στην αποτροπή των απορριμμάτων από τη γρήγορη μόδα και στη διευκόλυνση της επαναχρησιμοποίησης. Θέτει επίσης φιλόδοξους στόχους για σημαντική μείωση της σπατάλης τροφίμων έως το 2030. Δεδομένου ότι οι τομείς των τροφίμων και της κλωστοϋφαντουργίας είναι ο πρώτος και ο τέταρτος σε ένταση πόρων αντίστοιχα, η σημερινή συμφωνία αντιπροσωπεύει ένα κρίσιμο βήμα προς μια πιο βιώσιμη και κυκλική ευρωπαϊκή οικονομία.
Alain Maron, υπουργός της κυβέρνησης της Περιφέρειας των Βρυξελλών-Πρωτεύουσας, υπεύθυνος για την κλιματική αλλαγή, το περιβάλλον, την ενέργεια και τη συμμετοχική δημοκρατία
Τομέας τροφίμων
Λιγότερα απόβλητα τροφίμων έως το 2030
Η προτεινόμενη οδηγία θέτει δεσμευτικούς στόχους για τη μείωση των απορριμμάτων τροφίμων έως το 2030:
- − 10% στη μεταποίηση και μεταποίηση
- − 30% κατά κεφαλήν σε λιανικό εμπόριο, εστιατόρια, υπηρεσίες εστίασης και νοικοκυριά
Η γενική προσέγγιση συμφωνεί με τους στόχους που προτείνει η Επιτροπή και προβλέπει τη δυνατότητα καθορισμού στόχων για τα βρώσιμα τρόφιμα έως τις 31 Δεκεμβρίου 2027, όταν η Επιτροπή θα επανεξετάσει τους στόχους του 2030.
Έτος αναφοράς και συντελεστές διόρθωσης
Οι στόχοι μείωσης των τροφίμων θα υπολογιστούν σε σύγκριση με την ποσότητα που παράγεται το 2020, καθώς ήταν το πρώτο έτος για το οποίο συγκεντρώθηκαν δεδομένα για τη σπατάλη τροφίμων σύμφωνα με μια εναρμονισμένη μέθοδο. Επιτρέπεται στα κράτη μέλη να χρησιμοποιούν έτος αναφοράς πριν από το 2020 , εάν υπήρχαν επαρκείς μέθοδοι συλλογής δεδομένων σε εθνικό επίπεδο.
Η γενική προσέγγιση επιτρέπει στα κράτη μέλη να χρησιμοποιούν επίσης το 2021, το 2022 ή το 2023 ως έτη αναφοράς, καθώς τα δεδομένα για το 2020 ενδέχεται σε ορισμένες περιπτώσεις να μην είναι αντιπροσωπευτικά λόγω της πανδημίας COVID-19.
Οι Υπουργοί συμφώνησαν περαιτέρω ότι πρέπει να αναπτυχθούν διορθωτικοί παράγοντες , προκειμένου να ληφθούν υπόψη οι διακυμάνσεις στα επίπεδα τουρισμού και παραγωγής στην επεξεργασία και μεταποίηση τροφίμων σε σχέση με το έτος αναφοράς.
Τομέας κλωστοϋφαντουργίας
Η τρέχουσα οδηγία πλαίσιο για τα απόβλητα, που ισχύει ήδη από το 2008, υποχρεώνει τα κράτη μέλη να εξασφαλίσουν τη χωριστή συλλογή υφασμάτων για επαναχρησιμοποίηση, προετοιμασία για επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωση έως την 1η Ιανουαρίου 2025. Σύμφωνα με τη γενική προσέγγιση, έως το τέλος του 2028 η Επιτροπή θα εξετάσει τον καθορισμό συγκεκριμένων στόχων για την πρόληψη, τη συλλογή, την προετοιμασία για επαναχρησιμοποίηση και την ανακύκλωση των απορριμμάτων κλωστοϋφαντουργίας.
Διευρυμένη ευθύνη του παραγωγού
Η πρόταση για την αναθεώρηση της οδηγίας πλαισίου για τα απόβλητα προβλέπει εναρμονισμένα συστήματα εκτεταμένης ευθύνης παραγωγού (EPR) που θα απαιτούσαν από τα εμπορικά σήματα μόδας και τους παραγωγούς κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων να καταβάλλουν τέλη προκειμένου να συμβάλουν στη χρηματοδότηση του κόστους συλλογής και επεξεργασίας κλωστοϋφαντουργικών απορριμμάτων. Αυτά τα συστήματα θα θεσπιστούν έως και 30 μήνες μετά την έναρξη ισχύος της παρούσας οδηγίας και οι υπουργοί συμφώνησαν να συμπεριλάβουν τις πολύ μικρές επιχειρήσεις στο πεδίο εφαρμογής τους.
Το επίπεδο αυτών των τελών θα βασίζεται στην κυκλικότητα και τις περιβαλλοντικές επιδόσεις των κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων (γνωστή ως οικολογική διαμόρφωση ). Καθώς η πρόληψη της σπατάλης είναι η καλύτερη επιλογή, η γενική προσέγγιση ορίζει ότι τα κράτη μέλη μπορούν να απαιτούν υψηλότερα τέλη για εταιρείες που ακολουθούν βιομηχανικές και εμπορικές πρακτικές «ταχείας μόδας».
Η γενική προσέγγιση περιέχει επίσης ειδικές διατάξεις για τα κράτη μέλη όπου υπάρχει μεγαλύτερο μερίδιο κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων που αξιολογούνται ως κατάλληλα για επαναχρησιμοποίηση στην αγορά. Αυτά τα κράτη μέλη μπορούν να ζητήσουν από τους φορείς εκμετάλλευσης εμπορικής επαναχρησιμοποίησης να πληρώσουν ένα (χαμηλότερο) τέλος κατά τη διάθεση αυτών των προϊόντων στην αγορά τους για πρώτη φορά.
Φορείς κοινωνικής οικονομίας
Η γενική προσέγγιση αναγνωρίζει τον βασικό ρόλο των φορέων της κοινωνικής οικονομίας (συμπεριλαμβανομένων φιλανθρωπικών οργανώσεων, κοινωνικών επιχειρήσεων και ιδρυμάτων) στα υπάρχοντα συστήματα συλλογής κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων. Τους επιτρέπει να διατηρούν και να λειτουργούν τα δικά τους χωριστά σημεία συλλογής. Σύμφωνα με τη θέση του Συμβουλίου, τα κράτη μέλη μπορούν να τα απαλλάξουν από ορισμένες απαιτήσεις υποβολής εκθέσεων για να αποφευχθεί η δυσανάλογη διοικητική επιβάρυνση.
Επόμενα βήματα
Η γενική προσέγγιση του Συμβουλίου που επιτεύχθηκε σήμερα επιτρέπει στην εκ περιτροπής Προεδρία να ξεκινήσει συνομιλίες με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για το τελικό κείμενο, οι οποίες θα πραγματοποιηθούν στο πλαίσιο του νέου νομοθετικού κύκλου. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε τη θέση του τον Μάρτιο του 2024.
Ιστορικό
Πάνω από 58 εκατομμύρια τόνοι απορριμμάτων τροφίμων (δηλαδή 131 κιλά ανά κάτοικο) παράγονται στην ΕΕ κάθε χρόνο, που αντιπροσωπεύουν εκτιμώμενη απώλεια 132 δισεκατομμυρίων ευρώ. Επιπλέον, τα απόβλητα τροφίμων αντιπροσωπεύουν περίπου το 16% των συνολικών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου από το σύστημα τροφίμων της ΕΕ.
Η ΕΕ παράγει επίσης 12,6 εκατομμύρια τόνους κλωστοϋφαντουργικών απορριμμάτων ετησίως. Μόνο τα ρούχα και τα υποδήματα αντιπροσωπεύουν 5,2 εκατομμύρια τόνους απορριμμάτων, που ισοδυναμούν με 12 κιλά απορριμμάτων ανά άτομο κάθε χρόνο . Επί του παρόντος, μόνο το 22% αυτών των απορριμμάτων συλλέγεται ξεχωριστά για επαναχρησιμοποίηση ή ανακύκλωση, ενώ το υπόλοιπο συχνά αποτεφρώνεται ή υγειονομική ταφή.
Στις 5 Ιουλίου 2023, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπέβαλε πρόταση για αναθεώρηση της οδηγίας πλαίσιο για τα απόβλητα, στοχεύοντας συγκεκριμένα στους τομείς των τροφίμων και της κλωστοϋφαντουργίας . Ο γενικός στόχος της πρότασης είναι η μείωση των περιβαλλοντικών και κλιματικών επιπτώσεων που συνδέονται με την παραγωγή και διαχείριση απορριμμάτων κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων και τροφίμων.
17.6.2024
