Φέτος πραγματοποιείται υπό την αιγίδα της Α.Ε. του Προέδρου της Δημοκρατίας κυρίου Κωνσταντίνου Αν. Τασούλα, στο Ίδρυμα Π. & Μ. Κυδωνιέως της Άνδρου η έκθεση Lumen de Lumine / Φως εκ Φωτός, στο πλαίσιο του εικαστικού θεσμού ΠΛΟΕΣ, ο οποίος διανύει την 31η του χρονιά.
Η έκθεση, στην οποία συμμετέχουν 31 καλλιτέχνες, με έργα ζωγραφικής, γλυπτικής, χαρακτικής, κεραμικής, φωτογραφίας κι «εγκαταστάσεων», θα εγκαινιασθεί το Σάββατο 26 Ιουλίου (20:00).
Την επιμέλεια της έκθεσης, καθώς και του συνοδευτικού της Καταλόγου έχει η Ιστορικός Τέχνης & Θεωρίας του Πολιτισμού (ΕΚΠΑ) κ. Αθηνά Σχινά, που συνέστησε και υλοποιεί τον θεσμό ΠΛΟΕΣ όλα αυτά τα χρόνια, με την ένθερμη υποστήριξη του Ιδρύματος, έχοντας εκείνη την ευθύνη για τον τίτλο που κάθε φορά εισηγείται, καθώς και για το σκεπτικό της έκθεσης που ταυτοχρόνως διαμορφώνει, επιλέγοντας έργα και καλλιτέχνες, που τους έχουν ήδη απασχολήσει κάποιες πτυχές του εκάστοτε θέματος, όπως αυτές εμφανίζονται στις παρουσιαζόμενες δημιουργίες τους.
Οι Πλόες έχοντας κατακτήσει με συνέπεια και υπευθυνότητα, με ποιότητα και συνεχόμενη προσπάθεια, την αναγνώριση και την μεγάλη αποδοχή κοινού και ειδημόνων, τους οποίους το Ίδρυμα Π. & Μ. Κυδωνιέως ευγνωμονεί για την ενθάρρυνση και την στήριξή τους, όπως επίσης για την αλληλεγγύη και την συμμετοχή τους στην πολιτισμική αυτή συμβολή στα τεκταινόμενα, καθώς και στην προβολή του νησιού.
Οι ΠΛΟΕΣ στις ομαδικές τους εκθέσεις ξεκινούν πάντα από ένα σημαντικό κοινωνικό ζήτημα, που απασχολεί έντονα την καθημερινότητά μας και αφορά μεγάλο μέρος του σύγχρονού μας κόσμου, άλλοτε μέσα από μια σειρά αποριών που ανακύπτουν, πότε πάλι ως ερωτήματα, σε ηθικό κι εμπράγματο επίπεδο. Αυτό το ζήτημα για εφέτος, ως κινητήρια δύναμη για σκέψη κι αναστοχασμό, είναι η Τεχνητή Νοημοσύνη (Artificial
Intelligence ή συνοπτικά η AI ). Ποιές φαίνεται να είναι οι δυνατότητες και τα όριά της, σχετικά με τις τεχνολογικές χρήσεις της από τον άνθρωπο (σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο) και πώς διαμορφώνεται η αντιμετώπισή της από τον «μετάνθρωπο», όπως συχνά και από διάφορους συγγραφείς αναφέρεται, στον νέο του πλέον κοινωνικό ρόλο, ο οποίος σταδιακά αναδύεται, με βάση την εξέλιξη της Τεχνητής Νοημοσύνης; Ποιους τομείς διευκολύνει η Τεχνητή Νοημοσύνη, που θεωρείται κι αναφέρεται σήμερα ως το φως της γνώσης που μας έλειπε; Σε ποιο βαθμό (και χωρίς δαιμονοποιήσεις) η Τεχνητή Νοημοσύνη -με την σύνθεση των αλγορίθμων της- επηρεάζει ή αλλάζει την τέχνη και φυσικά την ζωή μας;
Στα προαπαιτούμενα του θεσμού ΠΛΟΕΣ και ιδιαιτέρως στις ομαδικές του εκθέσεις, όπου αυτό είναι εφικτό, γίνεται αναγωγή στο πολιτισμικό μας παρελθόν, στις μνήμες μας, στα έργα τέχνης και σκέψης, κυρίως όμως στις ουμανιστικές αξίες που κατά καιρούς αναπτύχθηκαν και που μέχρι σήμερα επιβιώνουν με διάφορους τρόπους και σίγουρα με εκσυγχρονισμένη μορφή. Την αφορμή, σχετικά με το φετινό θέμα, την δίνει η ίδια η Τεχνητή Νοημοσύνη, εφ’όσον ευρέως θεωρείται ότι μας προσφέρει το φως της γνώσης που μας έλειπε. Χωρίς να υποτιμούμε τις δυνατότητές της, πώς άραγε εμείς -στην δική μας ουμανιστική παρακαταθήκη- έχουμε αντιληφθεί, έχουμε βιώσει κι έχουμε εκφράσει το φως γνώσης κι επίγνωσης, φυσικής και πνευματικής, που μας συνιστά, όπως φαίνεται ιδιαιτέρως μέσα από τα έργα τέχνης και διανόησης;
Το παρελθόν και η πολιτισμική μας παράδοση,(εφόσον την θεωρούμε ζωντανή και μας αφορά) με ποιους τρόπους άραγε έχει φωτίσει, έχει ιδιοσημάνει ή έχει τονίσει το νόημα της γνώσης, όταν μάλιστα αυτό το πολυμερές νόημα, (που αφορά την συνείδηση) επιβεβαιώνει και ταυτοχρόνως υπερβαίνει κατά πολύ τις πέντε μας αισθήσεις; Σε ποιες ποιότητες και με ποιους τρόπους αυτή η συνισταμένη του φωτός (φυσική και πνευματική) έχει διερευνηθεί μέσα από την αναλυτική ψυχολογία, την βιοηθική, την φιλοσοφία και ιδιαιτέρως την τέχνη, με βάση την κομβική παρουσία των έργων στην ζωή μας, μέσα από τις ποικίλες -ανά εποχές- ερμηνευτικές τους προσεγγίσεις;
Την συνισταμένη του φωτός μέσα από την αναλυτική και την συμβολική του ψυχολογία, ανέπτυξε ο κορυφαίος ψυχίατρος Καρλ Γιουνγκ (1875 – 1961) που εφέτος γιορτάζονται σε όλη την Ευρώπη τα 150 χρόνια από την γέννησή του και φυσικά στην χώρα μας οι ΠΛΟΕΣ είναι τιμητικά αφιερωμένοι στην δική του ουσιαστική συμβολή. Ο μεγάλος αυτός επιστήμονας κι ερευνητής, στην ψυχολογία του βάθους που ανέπτυξε, μας αποκάλυψε την λειτουργία των αρχετύπων, της διαχρονικής μνήμης και του συλλογικού ασυνειδήτου, ενώ προσέφερε εξαιρετικές ερμηνείες στους μύθους μας, διευρύνοντας παράλληλα το ερμηνευτικό πεδίο, τόσο της παλαιότερης, όσο και της σύγχρονης τέχνης, μέσα από τις κατάλληλες «γέφυρες» που ο Καρλ Γιουνγκ δημιούργησε σε σχέση με την καθημερινότητα.
Στο σκεπτικό του θέματος που αφορά την έκθεση, προκειμένου να φανεί η πολυσημία, αλλά και το πνευματικό πρόσημο του φωτός, γίνεται από την Επιμελήτρια μια διαχρονική αναδρομή, που σταδιακά η μια αναφορά της συμπληρώνει την άλλη. Ξεκινά από την Ομηρική Ευρύκλεια αυτή η αναφορά, επικεντρωνόμενη στην «αναγνώριση» του Οδυσσέα, κατόπιν περνά στην αυτόχειρη τύφλωση του Οιδίποδα και στην παροιμιώδη επίκλησή του για «περισσότερο φως» (της επίγνωσης), ενώ ακολουθεί η ερμηνεία του
«Σπηλαίου» του Πλάτωνα όπου αποκαλύπτεται η αρχετυπική σημασία του φωτός. Από την βυζαντινή παράδοση, νοηματικά σταχυολογείται ο Μωησής και η Βάτος η «φλεγομένη και ου κατακαιομένη», η Ανάληψη του Προφήτη Ηλία, η «Μεταμόρφωση», η πρώτη «Ανάσταση», όπως εμφανίζεται στα τοιχογραφικά σύνολα (ως παράσταση του «Ουκ έστιν ώδε»), οι «Πύρινες Γλώσσες» της Πεντηκοστής, η μεσαιωνική «Ανάληψη του Μεγαλέξανδρου», φτάνοντας οι αναφορές της παρακαταθήκης μας μέχρι τα νεώτερα χρόνια, με το φως της αυτογνωσίας, όπως μας παραδίδεται στον «Πόρφυρα» του Διον. Σολωμού και στην φράση του Γ. Σεφέρη «Κατά βάθος, όλα είναι ζητήματα φωτός».
Οι συμμετέχοντες καλλιτέχνες, μέσα από την ευρηματικότητα των ιδιωμάτων τους, των θεματικών επιλογών και των αναγωγών τους, άλλοτε πάλι μέσα από τις διαφορετικές τονικότητες της σχεδιογραφής τους, των χρωμάτων τους, του είδους των φωτισμών που χρησιμοποιούν ή των υφολογικών ποικιλιών που αποτυπώνονται στην χροιά των υλικών και της μορφολογίας τους, εκφράζουν ο καθένας ξεχωριστά και με διαλεκτική μεταξύ τους συνομιλία, το Lumen de Lumine / Φως εκ Φωτός, κινητοποιώντας τον ψυχισμό του θεατή, τον στοχασμό και την φαντασία του. Το ζητούμενο άλλωστε είναι, εκτός από την αισθητική απόλαυση που τα εκτιθέμενα έργα μπορούν να προσφέρουν στον θεατή, να τον προβληματίσουν διευρύνοντας τους συνειρμούς, τους συσχετισμούς και την αντιληπτική του ικανότητα, καθώς μυείται με βάση τις γνώσεις και την αποκτούμενη ευαισθησία του, στην νέα κάθε φορά νοηματοδοσία τους. Άλλωστε, όσο ευρύτερη και πολυεπίπεδη ανά-γνωση ο θεατής επιχειρεί, ερμηνεύοντας και προσεταιριζόμενος τα έργα της τέχνης, τόσο γίνεται εμβριθέστερη η συνειδησιακή επί-γνωση της ατομικότητας του «εαυτού» του και κυρίως των αιτημάτων που περιλαμβάνουν οι παράμετροι της εποχής μας.
Ο κατάλογος με τα ονόματα των καλλιτεχνών που ακολουθεί, παρουσιάζεται αλφαβητικά: Ηώ Αγγελή, Σωτηρία Αλεβίζου, Καλλιόπη Ασαργιωτάκη, Ανδρέας Βεντούρης, Μαριλίτσα Βλαχάκη, Βούλα Γουνελά, Κώστας Δικέφαλος, Στέφανος Ζαννής, Τάκης Ζερδεβάς, Μαριγώ Κάσση, Δημήτρης Κόκορης, Σπύρος Κοτζάμπασης, Δήμητρα Μαλταμπέ, Αλεξάνδρα Μαράτη, Καλλιρρόη Μαρούδα, Ελεάννα Μαρτίνου, Δημήτρης Μεράντζας, Κατερίνα Μερτζάνη, Κατερίνα Μπουρατζή, Αντωνία Παπατζανάκη, Νατάσσα Πουλαντζά, Παναγιώτης Σιάγκρης, Ευανθία (Έφη) Σούτογλου, Βαρβάρα Σπυρούλη, Γιάννης Στεφανάκις, Βασίλης Τάγκαλος, Μαριάννα Τρώντσιου, Μαρία Τσεσμελή, Πόπη Τσουκάτου, Αλέξης Φούντζουλας, Έφη Φουρίκη.
Εγκαίνια έκθεσης: Σάββατο 26 Ιουλίου (20:00)
Διάρκεια έκθεσης: Σάββατο 26 Ιουλίου έως και Κυριακή 28 Σεπτεμβρίου 2025
Ημέρες και ώρες λειτουργίας: 10.30 – 14.30 & 18.30 – 21.30 καθημερινά, εκτός Τρίτης.
Φωτό: Θεοδόσης Πελεγρίνης, Αθηνά Σχινά, Δημήτριος Σιγάλας
Συνέντευξη Τύπου
Καλημέρα σας,
Εκ μέρους του Διοικητικού Συμβουλίου του Ιδρύματος Π. & Μ. Κυδωνιέως, σας καλωσορίζω και φέτος στην καλοκαιρινή εικαστική μας εκδήλωση, στην Άνδρο της ναυτοσύνης και του πολιτισμού, όπου μέσα από το Ίδρυμα μας παρουσιάζεται ο ετήσιος εικαστικός θεσμός ΠΛΟΕΣ ο οποίος αυτή την χρονιά συμπληρώνει τριανταένα έτη συνεχούς λειτουργίας του με συνέπεια και συστηματικότητα ως προς το περιεχόμενο και τον αρχικό προσανατολισμό του.
Είναι μεγάλη μας χαρά και τιμή που βρίσκεται σήμερα μαζί μας ο πρ. Πρύτανης του ΕΚΠΑ, καθηγητής φιλοσοφίας, κ. Θεοδόσης Πελεγρίνης και τον ευχαριστούμε θερμά για την παρουσία του.
Στόχος του θεσμού ΠΛΟΕΣ ήταν και παραμένει πρωτίστως να είναι η πολιτιστική αποκέντρωση με σεβασμό πάντοτε στον πολίτη αλλά και στον επισκέπτη του νησιού μας, όπως αυτό ήταν άλλωστε και το όραμα των Κληροδοτών μας, το οποίο υλοποιούμε με σύνεση και υπευθυνότητα, με γνώση επίσης, ποιότητα και αντιπροσωπευτικότητα.
Πυρήνας των εκθέσεων που πραγματοποιούνται στο Ίδρυμά μας είναι η προβολή και ανάδειξη σημαντικών Ελλήνων μεταπολεμικών καθώς και σύγχρονων εικαστικών δημιουργών που ανοίγουν μέσα από τα έργα τους έναν διττό διάλογο με κοινωνικά και υπαρξιακά ζητήματα όπως και εκφραστικές δυνατότητες της εποχής μας.
Ο τίτλος της εφετινής έκθεσης που τελεί υπό την Αιγίδα της Α.Ε. του Προέδρου της Δημοκρατίας κυρίου Κωνσταντίνου Τασούλα είναι Lumen de Lumine/ Φως εκ Φωτός. Συμμετέχουν 31 εικαστικοί δημιουργοί με έργα ζωγραφικής, γλυπτικής, κεραμικής, φωτογραφίας και εγκαταστάσεων.
Οι 31οι ΠΛΟΕΣ είναι αφιερωμένοι εφέτος στο φως, στις διάφορες πηγές και ποιότητές του, στις εντάσεις και αντανακλάσεις του, στους συνδυασμούς καθώς και στις μεταμορφώσεις του και στους ποικίλους τρόπους μέσω των οποίων αυτό διατυπώνεται στα έργα της τέχνης.
Στο σκεπτικό της έκθεσης θα αναφερθεί στη συνέχεια εκτενώς η Επιμελήτρια Κα Αθηνά Σχινά. Ο εικαστικός θεσμός ΠΛΟΕΣ ως προς την σύλληψη, την ονοματοθεσία και το περιεχόμενο του είναι μια καθ΄ολοκληρίαν δημιουργία της Ιστορικού Τέχνης και Θεωρίας του Πολιτισμού (ΕΚΠΑ) κυρίας Αθηνάς Σχινά, η οποία έχει την εμπιστοσύνη, την συναίνεση και την πλήρη υποστήριξή μας. Ο θεσμός αυτός έχει καταφέρει με τα χρόνια να γίνει ευρύτερα αναγνωρίσιμος κι αποδεκτός, όχι μόνον από τους ανθρώπους των Γραμμάτων και των Τεχνών της χώρας μας και του εξωτερικού, αλλά και από όσους το πιστοποιούν με ενυπόγραφες μαρτυρίες τους.
Δράττομαι της ευκαιρίας να ευχαριστήσω ιδιαίτερα για μια ακόμα φορά την Κα Σχινά για την ευσυνειδησία της, την πνευματικότητα και τον μόχθο της.
Θα ήθελα να ευχαριστήσω ιδιαιτέρως και από καρδιάς όλους τους συμμετέχοντες καλλιτέχνες και τον καθένα ξεχωριστά, τους υπευθύνους των Αιθουσών Τέχνης, τους Συλλέκτες για τον δανεισμό των έργων τους καθώς και όλους όσους βοήθησαν, ο καθένας με τον τρόπο του, στην πραγματοποίηση και αυτής μας της εκδήλωσης.
Ευχαριστώ θερμά τους χορηγούς μας, τον μεγάλο μας χορηγό το ΙΔΡΥΜΑ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΚΑΙ ΛΙΛΙΚΑΣ ΜΩΡΑΪΤΗ ΑΝΔΡΟΥ, τους χορηγούς επικοινωνίας την ΕΡΤ, ΕΡΤ2, ΕΡΤ 3, φωνή της Ελλάδας, 2ο και 3ο πρόγραμμα, καθώς και τους χορηγούς μεταφορών για την πολυετή υποστήριξή τους, την GOLDEN STAR FERRIES των αδελφών Δημήτρη και Γιώργου Στεφάνου και FAST FERRIES του κ. Θεολόγου Παναγιωτάκη.
Ευχαριστώ θερμά εσάς τους δημοσιογράφους που αναδεικνύετε και προβάλλετε επί πολλά χρόνια το έργο του Ιδρύματος και γενικότερα το αγαπημένο μας νησί την Άνδρο. Σας ευχαριστώ όλους για την παρουσία σας.
Ευχαριστώ
Δημήτριος Σιγάλας
Πρόεδρος Ιδρύματος Π. & Μ. Κυδωνιέως
31οι ΠΛΟΕΣ : Lumen de Lumine / Φως εκ Φωτός
——————————————————————————————————
Οι 31οι ΠΛΟΕΣ είναι αφιερωμένοι εφέτος στο φως, στις διάφορες πηγές και
ποιότητές του, στις εντάσεις και αντανακλάσεις του, στις εκφάνσεις κι επενέρ-
γειές του, στους συνδυασμούς επίσης καθώς και στις «μεταμορφώσεις» του,
στις ιδιότητες και σημασίες του, αλλά και στους ποικίλους τρόπους μέσω των οποίων αυτό διατυπώνεται στα έργα της τέχνης.
Την αφορμή για το θέμα την έδωσε ένα ζήτημα που μας απασχολεί όλους τον
τελευταίο καιρό, επηρεάζοντας σε μεγάλο βαθμό την καθημερινότητά μας. Πρόκειται για την Τεχνητή Νοημοσύνη,
που ευρέως αναφέρεται και ως φως της γνώσης. Δεν θα δαιμονοποιήσουμε, ούτε θα προπαγανδίσουμε την Τεχνητή Νοημοσύνη.
Παρ’ότι βιώνουμε την αρχή των επιτευγμάτων της, είναι ήδη γνωστά τα οφέλη της στην Ιατρική, στην Οικονομία, στην Διοίκηση, στην Επιχειρηματικότητα και γενικότερα στην έρευνα. Δεν μπορούμε ωστόσο να γνωρίζουμε από τώρα, τί θα γίνει στο μέλλον με την βιοηθική και με την ανθρώπινη δημιουργικότητα. Μέχρι να διαμορφωθούν κανονιστικά πλαίσια ελέγχου ως προς την χρήση της Τεχνητής Νοημοσύνης, θα υπάρχει ένας ισχυρός προβληματισμός, αναφορικά με την ζωή, την τέχνη και την σκέψη μας.
Το παρελθόν του πολιτισμού μας, έχει δώσει πολλά παραδείγματα σχετικά με
το φως, τις αποκαλύψεις και την ιδιοσυστασία του, τις λειτουργίες και τις ανα-
γωγές του, τους συμβολισμούς και τις αντανακλάσεις του. Κι όπως γνωρίζουμε,
το φως είναι κύμα και σωμάτιο. Δεν είναι ύλη, αλλά όμως συμπεριφέρεται ως
ύλη. Οι καλλιτέχνες το εκφράζουν ως μια γέφυρα ανάμεσα στην φύση και στην
ζωή, στον μικρόκοσμο και στην μεγακλίμακα, υποσημαίνοντας την αλληλουχία
του με το σκοτάδι ή με τις αλλαγές της τονικότητας των χρωμάτων. Μέσα από
τις διακυμάνσεις και τις τονικότητες του φωτός, αναδεικνύεται η συνύπαρξη της φυσικής,
της συναισθηματικής και της πνευματικής παραμέτρου του «εαυτού».
Επιπλέον, μέσα από τα εκτιθέμενα έργα της έκθεσης αντικατοπτρίζεται -εκτός
από τον χωροχρόνο και την μνήμη- η σχέση μας με την «ετερότητα».
Με βάση τις αλληγορίες του φωτός και των εικονιστικών του συμφραζομένων
ή των ποικίλων αποτυπώσεων της εικαστικής χειρονομίας, τονίζεται ανάμεσα
στ’άλλα και η σχέση συνείδησης, υποσυνειδήτου και συλλογικού ασυνειδήτου,
εφόσον ο καλλιτέχνης είναι γνωστό πως εκφράζεται σύμφωνα με τους τρόπους
που προσλαμβάνει, αναπλάθει και μετουσιώνει την δική του πραγματικότητα.
Και την μετουσιώνει, τόσο αισθαντικά, όσο και δραματικά, ως σύμπραξη του
εφήμερου και της κοσμοαντίληψής του.
Το ζήτημα ωστόσο δεν περιορίζεται μόνο στους τρόπους που ο καλλιτέχνης
φιλοτεχνεί πτυχές της κοσμοαντίληψής του. Συμπληρώνεται και με τους τρόπους
που μπορεί ο θεατής να ανοίξει διαύλους επικοινωνίας, με τα έργα του. Αυτός
είναι κι ο λόγος που η τωρινή έκθεση είναι αφιερωμένη τιμητικά στον Καρλ
Γιούνγκ (1875-1961), καθώς εφέτος συμπληρώνονται 150 χρόνια από την
γέννησή του. Γιατί, ο Καρλ Γιούνγκ ήταν εκείνος που άνοιξε μεγάλους δρόμους ως προς την ερμηνεία των έργων της τέχνης, με την αναλυτική και συμβολική του ψυχολογία του βάθους, την επενέργεια επίσης του συλλογικού ασυνειδήτου στην καθημερινότητά μας, την λειτουργία του κόσμου των αρχετύπων και κυρίως το φως που κρύβουν εκεί, (ασυναισθήτως) τα σκοτάδια της ψυχής μας.
Αθηνά Σχινά / Ιστορικός Τέχνης (ΕΚΠΑ) κι Επιμελήτρια της έκθεσης
