H Πράσινη Συμφωνία είναι η απάντηση της ΕΕ στην κλιματική αλλαγή. Ανακαλύψτε τον χάρτη πορείας για τη μετάβαση σε μια πιο πράσινη κοινωνία.
Τον Νοέμβριο του 2019, το ΕΚ κήρυξε κατάσταση κλιματικής έκτακτης ανάγκης, καλώντας την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προσαρμόσει όλες τις προτάσεις της σύμφωνα με τον στόχο των 1,5 °C για τον περιορισμό της υπερθέρμανσης του πλανήτη και να διασφαλίσει τη σημαντική μείωση των εκπομπών αερίου του θερμοκηπίου.
Σε απάντηση, η Επιτροπή παρουσίασε την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, έναν χάρτη πορείας για την μετάβαση σε μια κλιματική ουδέτερη Ευρώπη έως το 2050.
Το Κοινοβούλιο ενέκρινε τον νέο νόμο για το κλίμαστις 24 Ιουνίου 2021, καθιστώντας νομικά δεσμευτικό τον στόχο μείωσης των εκπομπών κατά 55% έως το 2030 και επίτευξης κλιματικής ουδετερότητας έως το 2050.. Το γεγονός αυτό βοηθάει την ΕΕ να εκπληρώσει τη δέσμευσή της για μηδενικό ισοζύγιο άνθρακα μετά το 2050 και επιβεβαιώνει την ηγετική της θέση στον παγκόσμιο αγώνα κατά της κλιματικής αλλαγής.
Το γεγονός αυτό αναμένεται να διευκολύνει την ενσωμάτωση των στόχων στη νομοθεσία, επιφέροντας οφέλη όπως: καθαρότερος αέρας, νερό και έδαφος, μείωση του ενεργειακού κόστους, ανακαίνιση σπιτιών, καλύτερες δημόσιες συγκοινωνίες και περισσότεροι σταθμοί φόρτισης ηλεκτρικών αυτοκινήτων, λιγότερο απόβλητα, πιο υγιεινά τρόφιμα και καλύτερη υγεία για τις σημερινές και μελλοντικές γενιές.
Σημαντικό θα είναι το όφελος και για τις επιχειρήσεις, καθώς θα δημιουργηθούν ευκαιρίες σε περιοχές στις οποίες η Ευρώπη θέλει να θέσει παγκόσμια πρότυπα. Αναμένεται επίσης να δημιουργηθούν θέσεις εργασίας, για παράδειγμα στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, των ενεργειακά αποδοτικών κτιρίων και διαιδκασιών.
Το 2021 η Επιτροπή πρότεινε τη νέα και αναθεωρημένη δέσμη μέτρων “Fit for 55”, ώστε η ΕΕ να πετύχει τον στόχο της για το 2030. Στόχος είναι η βελτίωση της ενωσιακής νομοθεσίας για το κλίμα και την ενέργεια, συμπεριλαμβανομένων 13 αλληλένδετων νομοθεσιών και 6 νομοθετικών προτάσεων.
Το πρώτο εξάμηνο του 2023 ενέκρινε τα ακόλουθα αρχεία:
• την αναθεώρηση του συστήματος εμπορίας εκπομπών (EU ETS), ώστε να συμπεριλάβει ρυπογόνους τομείς, όπως τα κτίρια και τις οδικές μεταφορές από το 2027 (στο ETS II) και τις θαλάσσιες μεταφορές. Οι μεταρρυθμίσεις θα καταργήσουν σταδιακά τα δωρεάν δικαιώματα για τις αερομεταφορές έως το 2026 και θα προωθήσουν τη χρήση βιώσιμων αεροπορικών καυσίμων
• επανεξέταση του αποθεματικού σταθερότητας της αγοράς για την αντιμετώπιση της διαρθρωτικής ανισορροπίας μεταξύ της προσφοράς και της ζήτησης δικαιωμάτων στο EU ETS
• την εφαρμογή του μέσου διαρροής άνθρακα που θα θέσει τιμή άνθρακα στα εισαγόμενα αγαθά από βιομηχανίες έντασης άνθρακα εκτός ΕΕ για την αντιμετώπιση της μετεγκατάστασης σε χώρες με λιγότερο φιλόδοξους κλιματικούς στόχους
• καταμερισμός προσπάθειας μεταξύ των χωρών της ΕΕ για την αύξηση των εθνικών στόχων για τη μείωση των εκπομπών – σε τομείς που δεν καλύπτονται από το ΣΕΔΕ, ιδίως τις μεταφορές, τη γεωργία, τα κτίρια και τη διαχείριση αποβλήτων – από 29% σε 40% έως το 2030
• πρόταση για τη διασφάλιση ότι τα νέα αυτοκίνητα και τα φορτηγά στην ΕΕ παράγουν μηδενικές εκπομπές CO2 το 2035
• αναθεώρηση των δικαιωμάτων εκπομπών για τις αερομεταφορές, ώστε να συμπεριληφθούν στο σύστημα όλες οι πτήσεις που αναχωρούν από τον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο και μια πιθανή λύση για τις πτήσεις εκτός ΕΕ (γνωστές ως Corsia) Οι ευρωβουλευτές πρόκειται να ψηφίσουν για τις τελικές αναθεωρήσεις των υποδομών καυσίμων, των αεροπορικών και θαλάσσιων καυσίμων και των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας τους επόμενους μήνες.
Οι ευρωβουλευτές πρόκειται να ψηφίσουν για τις τελικές αναθεωρήσεις των υποδομών καυσίμων, των αεροπορικών και θαλάσσιων καυσίμων και των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας τους επόμενους μήνες.
Δημιουργία κονδυλίων της ΕΕ για τη στήριξη των νοικοκυριών στην πράσινη μετάβαση
Η Βουλή ενέκρινε:
• την εφαρμογή Ταμείου Κοινωνικού Κλίματος που χρηματοδοτείται από τη δημοπρασία επιδομάτων ETS, για τη διασφάλιση δίκαιης ενεργειακής μετάβασης βοηθώντας ευάλωτα νοικοκυριά, μικρές επιχειρήσεις και χρήστες των μεταφορών να αντιμετωπίσουν την ενεργειακή φτώχεια και την κινητικότητα.
Ενίσχυση της κυκλικής οικονομίας
Επιπλέον, τον Μάρτιο του 2020, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε το σχέδιο δράσης της ΕΕ για την κυκλική οικονομία, το οποίο περιλαμβάνει μέτρα που προωθούν την κυκλικότητα στις μεθόδους παραγωγής, τη βιώσιμη κατανάλωση και τη μείωση των αποβλήτων για προϊόντα στα διάφορα στάδια του κύκλου ζωής τους. Θα επικεντρωθεί στα εξής:
- ηλεκτρονικά προϊόντα και ΤΠΕ
- μπαταρίες και οχήματα
- συσκευασίες και πλαστικά
- υφάσματα
- κατασκευές και κτίρια
- τροφική αλυσίδα
Τον Νοέμβριο του 2022, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε νέους κανόνες σε επίπεδο ΕΕ για τις συσκευασίες.
Ως μέρος των κανόνων για την προώθηση της επαναχρησιμοποίησης, ιδίως του δικαιώματος επισκευής, η ΕΕ συμφώνησε για έναν κοινό φορτιστή. Το USB Type-C θα γίνει ο κοινός φορτιστής για τις περισσότερες ηλεκτρονικές συσκευές στην ΕΕ έως το τέλος του 2024. Οι φορητοί υπολογιστές θα πρέπει να είναι εξοπλισμένοι με θύρα USB Type-C έως τις 28 Απριλίου 2026.
Τον Μάρτιο του 2023, η Επιτροπή παρουσίασε μια νέα πρόταση για την προώθηση της επισκευής και της επαναχρησιμοποίησης αγαθών. Στο πλαίσιο της νόμιμης εγγύησης, θα απαιτούσε από τους πωλητές να επισκευάζουν προϊόντα εκτός εάν είναι φθηνότερο η αντικατάστασή τους. Πέρα από την εγγύηση, θα παρείχε δικαιώματα για να γίνουν οι επισκευές ευκολότερες και φθηνότερες.
Τον Σεπτέμβριο του 2022, το Κοινοβούλιο ενέκρινε τη θέση του σχετικά με την εφαρμογή της νέας βιομηχανικής στρατηγικής της ΕΕ για να βοηθήσει τις επιχειρήσεις να ξεπεράσουν την κρίση που σχετίζεται με τον Covid, να ευθυγραμμίσουν τις δαπάνες με την πολιτική και να κάνουν τη μετάβαση σε μια πιο πράσινη, κυκλική οικονομία.
Τον Νοέμβριο του 2021, οι ευρωβουλευτές ζήτησαν μια πιο ολοκληρωμένη στρατηγική της ΕΕ για κρίσιμες πρώτες ύλες (CRM) ώστε η Ευρώπη να εξαρτάται λιγότερο από τις εισαγωγές κρίσιμων πρώτων υλών που είναι ζωτικής σημασίας για τις στρατηγικές βιομηχανίες της. Τον Μάρτιο του 2023, η Επιτροπή πρότεινε μια πράξη CRM της ΕΕ για τη διασφάλιση επαρκούς και διαφοροποιημένης προσφοράς για την ψηφιακή οικονομία της Ευρώπης καθώς και για την πράσινη μετάβαση, – δίνοντας προτεραιότητα στην επαναχρησιμοποίηση και την ανακύκλωση.
Χρηματοδότηση της πράσινης μετάβασης
Τον Ιανουάριο του 2020, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε το επενδυτικό σχέδιο για μια βιώσιμη Ευρώπη, τη στρατηγική για τη χρηματοδότηση της Πράσινης Συμφωνίας μέσω της προσέλκυσης τουλάχιστον 1 τρισ. ευρώ ιδιωτικών και δημόσιων επενδύσεων την επόμενη δεκαετία.
Ως μέρος του επενδυτικού σχεδίου, ο Μηχανισμός Δίκαιης Μετάβασης αναμένεται να παράσχει προσαρμοσμένη στήριξη στους εργαζομένους και στις κοινότητες που επηρεάζονται περισσότερα από τη μετάβαση αυτή. Τον Μάιο του 2020, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε έναν μηχανισμό δανειοδότησης του δημόσιου τομέα για τη στήριξη των πράσινων επενδύσεων σε περιοχές που εξαρτώνται από ορυκτά καύσιμα, ο οποίος εγκρίθηκε από το Κοινοβούλιο τον Ιούνιο του 2021.
Το Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο συμφώνησαν για την εισαγωγή νέων πηγών εσόδων για τη χρηματοδότηση του προϋπολογισμού και του σχεδίου ανάκαμψης της οικονομίας από την πανδημία του κορονοϊού. Στις νέες αυτές πηγές εσόδων θα περιλαμβάνονται έσοδα από το σύστημα εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών και έναν μηχανισμό συνοριακής προσαρμογής άνθρακα που θα επιβάλλει εισφορές στις εισαγωγές ορισμένων αγαθών.
Για να ενθαρρύνει τις επενδύσεις σε περιβαλλοντικά βιώσιμες δραστηριότητες και να αντιμετωπίσει το φαινόμενο της προβολής ψευδοπράσινης ταυτότητας (“greenwashing”), το Κοινοβούλιο ενέκρινε νέα νομοθεσία για τις βιώσιμες επενδύσεις τον Ιούνιο του 2020. Το Νοέμβριο του 2020, οι ευρωβουλευτές ζήτησαν επίσης τη μετάβαση σε ένα βιώσιμο οικονομικό σύστημα, το οποίο είναι κρίσιμης σημασίας για την ανάπτυξη της μακροπρόθεσμης στρατηγικής αυτονομίας της ΕΕ και για την αύξηση της ανθεκτικότητάς της.
Ο τομέας των τροφίμων αποτελεί έναν από τους βασικούς παράγοντες της κλιματικής αλλαγής. Παρ’όλο που η γεωργία της ΕΕ είναι ο μόνος μείζων γεωργικός τομέας παγκοσμίως που έχει μειώσει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου (κατά 20% από το 1990), εξακολουθεί να αντιπροσωπεύει περίπου το 10% των εκπομπών (εκ των οποίων το 70% οφείλεται σε ζώα).
Η στρατηγική ”Farm to Fork’ (Από το Αγρόκτημα στο Πιάτο) που παρουσίασε η Επιτροπή τον Μάιο του 2020, πρέπει να εγγυηθεί ένα δίκαιο, υγιές και φιλικό προς το περιβάλλον σύστημα διατροφής, διασφαλίζοντας παράλληλα τα μέσα διαβίωσης των αγροτών. Καλύπτει ολόκληρη την αλυσίδα εφοδιασμού τροφίμων, περιορίζοντας τη χρήση φυτοφαρμάκων και τις πωλήσεις αντιμικροβιακών ουσιών κατά το ήμισυ, μειώνοντας τη χρήση λιπασμάτων, και αυξάνοντας τις εκτάσεις βιολογικής γεωργίας.
Διατήρηση της βιοποικιλότητας
Παράλληλα, η ΕΕ στοχεύει να αντιμετωπίσει την απώλεια της βιοποικιλότητας,συμπεριλαμβανομένης της πιθανής εξαφάνισης ενός εκατομμυρίου ειδών. Η στρατηγική της ΕΕ για τη βιοποικιλότητα για το 2030, που παρουσίασε η Επιτροπη τον Μάιο 2020, στοχεύει στην προστασία της φύσης, στην αναστροφή της υποβάθμισης των οικοσυστημάτων και στην ανάσχεση της απώλειας βιοποικιλότητας.
Το Κοινοβούλιο ενέκρινε τη θέση του σχετικά με τη στρατηγική της ΕΕ για τη βιοποικιλότητα για το 2030: επαναφέροντας τη φύση στη ζωή μας τον Ιούνιο του 2021, επιμένοντας ότι η εφαρμογή της είναι συνεπής με άλλες στρατηγικές της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας.
Καθώς τα δάση διαδραματίζουν ουσιαστικό ρόλο στην απορρόφηση και την αντιστάθμιση των εκπομπών άνθρακα, το Κοινοβούλιο ενέκρινε νέους κανόνες για να διασφαλίσει ότι τα αγαθά που πωλούνται στην ευρωπαϊκή αγορά δεν έχουν συμβάλει στην αποψίλωση ή την υποβάθμιση των δασών πουθενά στον κόσμο.
Ο κανονισμός διασφαλίζει επίσης ότι αυτά τα προϊόντα συμμορφώνονται με τα πρότυπα ανθρωπίνων δικαιωμάτων και διασφαλίζουν ότι τα δικαιώματα των αυτόχθονων πληθυσμών γίνονται σεβαστά.
Πηγή ΕΕ
