Ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης συναντήθηκε το πρωί στο Μέγαρο Μαξίμου με την Αντιπρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αρμόδια για τις Αξίες και τη Διαφάνεια, Věra Jourová. Ακολουθούν, σε ανεπίσημη μετάφραση από τα αγγλικά, οι δηλώσεις του Πρωθυπουργού και της Αντιπροέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, κατά την έναρξη της συνάντησής τους:
Κυριάκος Μητσοτάκης: Είναι πάντα χαρά μου να σας καλωσορίζω στην Αθήνα, αγαπητή Věra. Έρχεστε σε μια στιγμή σημαντικών γεωπολιτικών αναταραχών στην περιοχή. Επιτρέψτε μου να επαναλάβω ότι καταδικάζουμε απερίφραστα τις επιθέσεις που εξαπέλυσε το Ιράν εναντίον του Ισραήλ. Οποιαδήποτε κλιμάκωση αυτή τη στιγμή θα ήταν μια καίρια απειλή για την περιφερειακή σταθερότητα και ασφάλεια. Συνεχίζουμε να στεκόμαστε δίπλα στο Ισραήλ, αλλά την ίδια στιγμή προτρέπουμε όλες τις πλευρές να δείξουν την απαραίτητη αυτοσυγκράτηση, ώστε να αποφύγουμε μια ενδεχομένως πολύ επικίνδυνη περαιτέρω κλιμάκωση.
Τώρα, όσον αφορά στα δικά μας ζητήματα, βρισκόμαστε λιγότερο από δύο μήνες πριν από τις ευρωεκλογές και θα ήθελα να σας ευχαριστήσω για την αποφασιστικότητα που επιδείξατε, αναδεικνύοντας τη σημασία της προστασίας της ακεραιότητας της εκλογικής διαδικασίας. Θα ήθελα να σας θυμίσω ότι ήμασταν μαζί και στη Διάσκεψη του Μονάχου για την Ασφάλεια, τονίζοντας την ανάγκη για αυξημένη επαγρύπνηση σε μια εποχή που πολλοί παράγοντες με κακόβουλα συμφέροντα θα ήθελαν να παρέμβουν στην εκλογική μας διαδικασία. Αυτό είναι ένα ζήτημα που έχω θέσει και σε επίπεδο Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και ελπίζω ότι στα συμπεράσματα του επόμενου Συμβουλίου θα έχουμε τουλάχιστον μια αναφορά στον κίνδυνο που εγκυμονεί η παραπληροφόρηση, και ειδικότερα στον αναδυόμενο κίνδυνο των deep fakes.
Σας ευχαριστώ πολύ για τη δουλειά που κάνετε και εσείς προς αυτή την κατεύθυνση. Ασφαλώς, όπως γνωρίζετε, όσον αφορά στα θέματα του κράτους δικαίου, συνεχίζουμε να έχουμε μια εξαιρετική συνεργασία. Πιστεύω ότι έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος, η οποία αναγνωρίζεται και από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Λαμβάνουμε πάντοτε ιδιαίτερα σοβαρά υπόψη τις συστάσεις της ετήσιας έκθεσης για το κράτος δικαίου και προσπαθούμε να συμμορφωνόμαστε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Αλλά είμαι ευτυχής για την πρόοδο που έχουμε σημειώσει, και οι ομάδες μας είναι πάντα στη διάθεσή σας για να εξετάσουν τις λεπτομέρειες των ζητημάτων που έχετε θέσει και να διασφαλίσουν ότι θα ανταποκριθούμε στο μέγιστο δυνατό. Επομένως και πάλι, σας ευχαριστώ πολύ και σας καλωσορίζω για άλλη μια φορά στην Αθήνα.
Věra Jourová: Σας ευχαριστώ πολύ, κ. Πρωθυπουργέ, και εκ μέρους της ομάδας μου. Είναι μεγάλη χαρά και τιμή που με καλείτε ξανά εδώ, στον τόπο σας. Θα ήθελα να ξεκινήσω συγχαίροντάς σας για την αποφασιστική νίκη στις εκλογές, η οποία μου επιτρέπει να συνεχίσω τον διάλογό μας σήμερα.
Σας ευχαριστώ, επίσης, για την συμβολή σας στη Συμφωνία του Μονάχου κατά των deep fakes που χρησιμοποιούνται στις προεκλογικές εκστρατείες. Πιστεύω ότι ήταν μια καλή στιγμή αυτή που είχαμε στο Μόναχο με τις μεγάλες εταιρείες της τεχνολογίας (big tech), διότι η προσέγγισή τους -δεν μπορούμε να κάνουμε αλλιώς- είναι νευραλγική και επηρεάζει το αν θα δούμε ελεύθερες και δίκαιες εκλογές και προεκλογική εκστρατεία που θα επιτρέψει στους πολίτες να ψηφίσουν αυτόνομα ή αν θα έχουμε προεκλογική εκστρατεία γεμάτη κρυφές χειραγωγήσεις. Ασφαλώς, πιστεύουμε το πρώτο. Απευθύνομαι επίσης στα ευρωπαϊκά πολιτικά κόμματα για να αποφύγουν τη χρήση των deep fakes.
Πράγματι, την τελευταία φορά είχαμε μια πολύ καλή συζήτηση. Συνεχίζουμε επίσης μια πολύ καλή και γόνιμη συζήτηση με τους Υπουργούς σας για τα θέματα του κράτους δικαίου. Αναφερθήκατε στην έκθεση για το κράτος δικαίου. Προετοιμάζουμε τώρα την έκδοση που θα δημοσιευθεί στις αρχές Ιουλίου.
Θέλω να επισημάνω την πολύ καλή συνεργασία που έχουμε με τις ελληνικές αρχές. Γνωρίζετε ότι και τα τέσσερα θέματα που καλύπτουμε στην έκθεση για το κράτος δικαίου είναι ουσιώδη για τα δημοκρατικά μας συστήματα, είτε πρόκειται για τη Δικαιοσύνη και το στάδιο της άσκησης δίωξης, είτε για τη νομοθετική διαδικασία, είτε για την κατάσταση στα μέσα ενημέρωσης, την καταπολέμηση της διαφθοράς και συνολικά το σύστημα θεσμικών ελέγχων. Πρόκειται για ένα πολύ σημαντικό σύνολο παραγόντων ή πεδίων που θα θέλαμε να δούμε να λειτουργούν καλά σε όλα τα κράτη μέλη.
Όπως γνωρίζετε, η έκθεση για το κράτος δικαίου είναι ένα κοινό έργο. Δεν πρόκειται για μονομερή αξιολόγηση των Βρυξελλών. Είναι κάτι που κάνουμε από κοινού.
Για άλλη μια φορά, σας ευχαριστώ πολύ και για τα μέτρα που λαμβάνετε προκειμένου να υλοποιήσετε τις συστάσεις, τις μεταρρυθμίσεις που βρίσκονται σε εξέλιξη στον τομέα της δικαιοσύνης και της καταπολέμησης της διαφθοράς. Θα μιλήσω σήμερα με την ειδική ομάδα σας για τα μέσα ενημέρωσης για να καταλάβω τι έχει γίνει για την προστασία των δημοσιογράφων, αλλά θα έχω την ευκαιρία να συζητήσω πώς θα εφαρμοστούν καλύτερα οι νέοι κανόνες για την προστασία των μέσων ενημέρωσης στην Ελλάδα.
Θα μιλήσω επίσης με τις αρχές και τους φορείς που είναι επιφορτισμένοι με την εφαρμογή της Πράξης για τις Ψηφιακές Υπηρεσίες (Digital Services Act) και στο μέλλον της Πράξης για την Ελευθερία των Μέσων Ενημέρωσης (Media Freedom Act), με στόχο την αντιμετώπιση της ξένης προπαγάνδας – μπορεί να είναι ρωσική, αλλά υπάρχουν και άλλοι φορείς που προσπαθούν να επηρεάσουν τον χώρο των πληροφοριών μας.
Ελπίζω, μάλλον είμαι σίγουρη ότι θα έχω μια γεμάτη και εποικοδομητική ημέρα στην Ελλάδα, στην Αθήνα σήμερα. Το αποτέλεσμα θα είναι πολύ σημαντικό για να καταλάβω την ετοιμότητα της Ελλάδας για τις επερχόμενες ευρωεκλογές. Βεβαίως, συζητάμε κατά τη διάρκεια της περιοδείας μου για τη δημοκρατία στα κράτη μέλη για τις ευρωπαϊκές εκλογές, αλλά είναι σημαντικό να θωρακίσουμε αυτό το σύστημα για κάθε εκλογική αναμέτρηση.
Θα προσθέσω ότι έχουμε πλήρη επίγνωση ότι η διοργάνωση των εκλογών αποτελεί εξ ολοκλήρου αρμοδιότητα των κρατών μελών. Έρχομαι στα κράτη μέλη εκφράζοντας την διαθεσιμότητά μου να συνεισφέρω, σε περίπτωση που υπάρχει κάποια δυσκολία, στην επικοινωνία με τις μεγάλες εταιρείες τεχνολογίας. Μπορώ να βοηθήσω, μπορώ να γεφυρώσω την επικοινωνία. Μπορώ να γίνω ο αγγελιοφόρος, γιατί αυτό που ακούω από τις πλατφόρμες είναι ότι μερικές φορές δεν κατανοούν τις ευαισθησίες, οι οποίες μπορεί να επηρεάσουν συμπληρώνοντας τον χώρο πληροφοριών σε κάθε κράτος.
Η απάντηση που μας δίνουν πάντα, όταν τους ασκώ κριτική, είναι ότι δεν κάνουν την κατάλληλη εποπτεία περιεχομένου και στις 24 γλώσσες των κρατών μελών. Η απάντησή τους είναι πάντα ότι «θα θέλαμε να έχουμε κάποια στενότερη επαφή με τους φορείς, με τα φυσικά πρόσωπα, με τους πολίτες σε κάθε κράτος μέλος που θα μπορούσαν να μας βοηθήσουν να διακρίνουμε τι είναι πληροφορία, τι είναι απλώς ρητορική μίσους, και να εποπτεύουμε το περιεχόμενο με τον κατάλληλο τρόπο».
Δεν χρειάζεται να αναφέρω ότι για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, είναι πάντα σημαντικό η εποπτεία του περιεχομένου να μην σκοτώνει την ελευθερία του λόγου. Επικεντρωνόμαστε μόνο στο παράνομο περιεχόμενο, την παιδική πορνογραφία, τη ρητορική μίσους, την τρομοκρατία. Στην περίπτωση της παραπληροφόρησης, εστιάζουμε πάντα ή θέλουμε εκείνοι να εστιάζουν στην παραπληροφόρηση που μπορεί να θέσει σε κίνδυνο την ασφάλεια ή κάποιο άλλο δημόσιο συμφέρον. Αυτό είναι το ελάχιστο που χρειάζεται να επιμείνουμε ότι θα πρέπει να κάνουν στο πλαίσιο της Πράξης για τις Ψηφιακές Υπηρεσίες (Digital Services Act).
Αναφέρθηκα ήδη στην τεχνητή νοημοσύνη και στην ανάγκη να προετοιμαστούμε για μεγαλύτερο αντίκτυπο της τεχνητής νοημοσύνης σε κάθε πτυχή της ζωής μας. Εδώ, πιστεύω ότι έχουμε επίσης ένα καλό πεδίο για συνεργασία.
Τελευταίο σχόλιο, ίσως δύο τελευταία σχόλια. Την προηγούμενη φορά συζητήσαμε για τη χρήση του λογισμικού υποκλοπής (spyware), το οποίο απασχολεί πολλά κράτη – μέλη. Σας υπόσχομαι δύο πράγματα: ότι θα συμπεριλάβουμε τη χρήση του λογισμικού spyware στα κράτη – μέλη στην έκθεσή μας για το κράτος δικαίου, ώστε να έχετε καλύτερη εικόνα για το πόσο μεγάλο είναι το πρόβλημα. Το δεύτερο είναι ότι θα εκδώσουμε νομική γνωμοδότηση σχετικά με τη χρήση του spyware από την πλευρά των δημόσιων αρχών, αλλά και των ιδιωτικών φορέων. Αυτό βρίσκεται στα σκαριά. Προτίθεμαι να εκδώσω τη γνωμοδότηση κατά τη διάρκεια αυτής της θητείας.
Να σημειώσω ότι δεν έχω πολύ χρόνο. Σήμερα, αναλαμβάνω το χαρτοφυλάκιο του κ. Reynders. Θα είναι η κύρια ευθύνη μου να ολοκληρώσω τη διαδικασία. Θυμάμαι ότι σας υποσχέθηκα, όχι μόνο σε εσάς, αλλά και σε αρκετούς άλλους πρωθυπουργούς, ότι θα παράσχουμε τη νομική γνωμοδότηση και επίσης θα απαντήσουμε στη νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου για να διευκρινίσουμε πλήρως ποιες είναι οι νομικές προϋποθέσεις για οποιαδήποτε χρήση των λογισμικών υποκλοπής (spywares).
Τελευταίο σχόλιο, μάλλον ερώτηση ή έκκληση: έχουμε ακόμα σε εξέλιξη την Δέσμη Μέτρων για την Προάσπιση της Δημοκρατίας (Defence of Democracy Package), που σχεδιάζει, προτείνει την δημιουργία ενός δημόσιου μητρώου συμβάσεων, τις οποίες εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην ευρωπαϊκή αγορά έχουν συνάψει με κυβερνήσεις τρίτων χωρών. Τις συμβάσεις με βάση τις οποίες οι εταιρείες στην ενιαία αγορά αναλαμβάνουν να κάνουν κάποιου είδους lobbying ή να επηρεάσουν την κοινή γνώμη και τις διαδικασίες λήψης πολιτικών αποφάσεων.
Η Οδηγία αυτή βρίσκεται τώρα στη νομοθετική διαδικασία. Η Βελγική Προεδρία υποσχέθηκε ή υπέδειξε ότι μπορεί ακόμη και να υπάρξει γενική προσέγγιση τον Ιούνιο. Θα ήθελα να ζητήσω να υποστηρίξετε αυτή τη νομοθετική πρωτοβουλία επειδή πιστεύουμε ότι πρέπει να γνωρίζουμε περισσότερα για τέτοιες συμβάσεις, για τέτοιες επαφές, για τέτοιες ξένες επιρροές στη διαδικασία λήψης αποφάσεων, ειδικά μετά την αποκάλυψη των περιπτώσεων Ευρωπαίων πολιτικών που φέρονται να χρηματοδοτούνται από τους Ρώσους, οι οποίες ήρθαν στο φως πριν από δύο εβδομάδες από τις μυστικές υπηρεσίες της Τσεχίας και της Πολωνίας. Πιστεύω ότι ήρθε η ώρα να ζητήσουμε περισσότερες πληροφορίες για τέτοιου είδους συμβάσεις και απόπειρες από τις χώρες αυτές. Αυτή ήταν η ενημέρωση από την πλευρά μου.
Για άλλη μια φορά, σας ευχαριστώ πολύ για την πολύ καλή συνεργασία σε όλους τους διαφορετικούς τομείς, ιδιαίτερα στον τομέα του κράτους δικαίου, και θέλω απλώς να εκφράσω την ευχή να συνεχιστεί στο μέλλον, ίσως κατά τη διάρκεια της επόμενης θητείας, όποιος και αν αναλάβει αυτό το χαρτοφυλάκιο.
15.4.2024
