Το Συμβούλιο ενέκρινε συμπεράσματα σχετικά με την «υψηλής ποιότητας, διαφανή, ανοιχτή, αξιόπιστη και δίκαιη επιστημονική δημοσίευση», στα οποία ζητά άμεση και απεριόριστη ανοιχτή πρόσβαση στη δημοσίευση έρευνας που περιλαμβάνει δημόσιους πόρους.
Mats Persson
Εάν πιστεύουμε πραγματικά στην ανοιχτή επιστήμη, πρέπει να βεβαιωθούμε ότι οι ερευνητές μπορούν να κάνουν τα ευρήματά τους διαθέσιμα και επαναχρησιμοποιήσιμα και ότι τα επιστημονικά άρθρα υψηλής ποιότητας είναι ανοιχτά προσβάσιμα σε όποιον χρειάζεται να τα διαβάσει. Αυτό θα πρέπει να ισχύει ιδιαίτερα για την έρευνα που ωφελείται από δημόσια χρηματοδότηση: ό,τι έχει πληρωθεί από όλους θα πρέπει να είναι προσβάσιμο σε όλους.
Mats Persson, Υπουργός Παιδείας της Σουηδίας, Υπουργείο Παιδείας και Έρευνας
Οι κίνδυνοι της επιστημονικής δημοσίευσης
Τα επιστημονικά άρθρα και άλλες μορφές επιστημονικής δημοσίευσης εξακολουθούν να αποτελούν το κύριο μέσο διάδοσης ερευνητικών αποτελεσμάτων και επιστημονικών ευρημάτων. Ωστόσο, κάθε άρθρο δεν είναι διαθέσιμο σε άλλους ερευνητές ή άλλους ενδιαφερόμενους αναγνώστες. Το κόστος των paywalls για την πρόσβαση και τη δημοσίευση άρθρων γίνεται μη βιώσιμο και τα κανάλια δημοσίευσης για τους ερευνητές βρίσκονται συχνά στα χέρια ιδιωτικών εταιρειών, οι οποίες συχνά ελέγχουν την πνευματική ιδιοκτησία των άρθρων. Η αξιολόγηση από ομοτίμους των άρθρων είναι απαραίτητη για τη διασφάλιση του ποιοτικού ελέγχου των άρθρων, αλλά αυτή η διαδικασία συνοδεύεται από προκλήσεις όπως αυξημένος αριθμός υποβολών και κούραση των κριτικών. Υπάρχει επίσης ένα θέμα με ληστρικές και αμφισβητήσιμες εκδοτικές πρακτικές.
Στα συμπεράσματά του, το Συμβούλιο καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να υποστηρίξουν τις πολιτικές προς ένα μοντέλο επιστημονικής δημοσίευσης που δεν είναι κερδοσκοπικό, ανοιχτής πρόσβασης και πολλαπλών μορφών, χωρίς κόστος για τους συγγραφείς ή τους αναγνώστες. Ορισμένα κράτη μέλη έχουν εισαγάγει δευτερεύοντα δικαιώματα δημοσίευσης στην εθνική τους νομοθεσία περί πνευματικών δικαιωμάτων, επιτρέποντας την ανοιχτή πρόσβαση σε επιστημονικές δημοσιεύσεις που περιλαμβάνουν δημόσιους πόρους. Το Συμβούλιο ενθαρρύνει τις εθνικές πολιτικές και κατευθυντήριες γραμμές ανοιχτής πρόσβασης να καθιστούν τις επιστημονικές δημοσιεύσεις άμεσα ανοικτές με ανοιχτές άδειες. Τα συμπεράσματα αναγνωρίζουν θετικές εξελίξεις όσον αφορά την παρακολούθηση της προόδου, όπως στο πλαίσιο του European Open Science Cloud (EOSC), και προτείνουν τη συμπερίληψη της παρακολούθησης ανοικτής επιστήμης στον μηχανισμό παρακολούθησης του Ευρωπαϊκού Χώρου Έρευνας.
23.5.2023
