20 χρόνια MedINA: 20 χρόνια προσφορά στη φύση και τον πολιτισμό Γιορτάζουμε το παρελθόν, διαμορφώνουμε το μέλλον

Το Μεσογειακό Ινστιτούτο για τη Φύση και τον Άνθρωπο (MedINA), με αφορμή τα 20 χρόνια από την ίδρυσή του, παρουσίασε τα σημαντικότερα επιτεύγματα καθώς και τα νέα έργα του οργανισμού, στο πλαίσιο ενημερωτικής συνάντησης με εκπροσώπους των Μ.Μ.Ε., η οποία πραγματοποιήθηκε στο Ίδρυμα Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή.

Ο Εκτελεστικός Διευθυντής του MedINA, Αλέξης Κατσαρός, καλωσορίζοντας τους προσκεκλημένους αναφέρθηκε στο ξεκίνημα του οργανισμού από τον ιδρυτή του, Θύμιο Παπαγιάννη, εστιάζοντας στις πολυετείς προσπάθειές του να αναδείξει την ανάγκη μιας από κοινού διαχείρισης της φύσης και του πολιτισμού, σε εθνικό και διεθνές επίπεδο. Στη συνέχεια εστίασε στην τρέχουσα στρατηγική που θέτει ως κεντρικό στόχο την προστασία της βιοποικιλότητας και τη δημιουργία ανθεκτικών κοινοτήτων, με βασικούς άξονες τα δύο μεγάλα προγράμματα για τη Γη και το Νερό. Όπως τόνισε ο Αλέξης Κατσαρός, «Μια σύνθετη αλληλεπίδραση παραγόντων, όπως η κλιματική αλλαγή, η ερημοποίηση, η εγκατάλειψη της υπαίθρου και των παραδοσιακών επαγγελμάτων του πρωτογενούς τομέα, υπογραμμίζουν την ύψιστη σημασία της υπεύθυνης διαχείρισης των υδατικών πόρων και οικοσυστημάτων και της διασφάλισης ανθεκτικών διατροφικών συστημάτων που μπορούν να μετριάσουν και να ανταπεξέλθουν σε μια νέα συνθήκη, όπως αυτή που βιώσαμε τους τελευταίους μήνες στη χώρα μας με τις πολλαπλές και πολύ επιζήμιες φυσικές καταστροφές».

Τη σκυτάλη πήραν οι Συντονιστές των Προγραμμάτων του MedINA για το Νερό και τα Αειφόρα Αγροδιατροφικά Συστήματα, Αλεξάνδρα Παππά και Ρήγας Ζαφειρίου, αντίστοιχα, οι οποίοι επεσήμαναν τη σημασία των προγραμμάτων τους για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης, της απώλειας της βιοποικιλότητας αλλά και για την ευημερία της κοινωνίας μας στο σύνολό της. Στη συνέχεια ανέδειξαν τους κύριους τομείς δράσης στους οποίους εστιάζουν τα νέα, σημαντικά έργα της οργάνωσης.

Η Αλεξάνδρα Παππά, Συντονίστρια του Προγράμματος για το Νερό, μεταξύ άλλων, υποστήριξε: «Στο επίκεντρο μιας Ευρώπης ανθεκτικής στην κρίση του νερού βρίσκεται η αλλαγή του τρόπου με τον οποίο το προσεγγίζουμε και το διαχειριζόμαστε. Προτεραιότητα για την προσαρμογή στην κλιματική κρίση θα πρέπει να είναι η διατήρηση των υγιών οικοσυστημάτων γλυκού νερού, η αποκατάσταση των φυσικών διεργασιών όσων έχουν τροποποιηθεί σημαντικά και η προώθηση λύσεων βασισμένων στη φύση ως μέτρο αντιμετώπισης των προκλήσεων που αντιμετωπίζουμε».

Οι δράσεις των νέων έργων του MedINA για το Νερό εστιάζουν ακριβώς στους τρεις αυτούς στόχους: α) στη διατήρηση και προστασία του «ελεύθερου» ποταμού Αώου, β) στην ευαισθητοποίηση του κοινού και τη δημιουργία θεσμικού πλαισίου για την άρση παρωχημένων εμποδίων από ποταμούς ως μέσο αποκατάστασης, και γ) στην επαναφορά μιας σημαντικής παραδοσιακής πρακτικής για τη διαχείριση των υδατικών πόρων σε άνυδρα νησιά, τη δημιουργία λιθόκτιστων αναβαθμών σε ρέματα εφήμερης ροής.

Στο πλαίσιο παρουσίασης του προγράμματος για τα Αειφόρα Αγροδιατροφικά Συστήματα, ο Συντονιστής, Ρήγας Ζαφειρίου, αναφέρθηκε στην πλέον επιτακτική ανάγκη δημιουργίας παραγωγικών και ανθεκτικών αγροτικών οικοσυστημάτων που ενισχύουν τη βιοποικιλότητα και αποτελούν πόρο για την ευημερία των τοπικών κοινοτήτων. Σημείωσε πως οι δράσεις του οργανισμού, με επίκεντρο απομακρυσμένους, νησιωτικούς τόπους όπως η Λήμνος, έρχονται να στηρίξουν τους μικρούς παραγωγούς στην υιοθέτηση αειφόρων πρακτικών και στη μικρής κλίμακας καθετοποίηση της παραγωγής καθώς και στην προώθηση των προϊόντων μέσω της πιστοποίησης «Terra Vita – Αγροτική Παράδοση & Βιοποικιλότητα» που έχει αναπτύξει ο οργανισμός. Παράλληλος άξονας των νέων έργων είναι και η ανάδειξη του αγροδιατροφικού πολιτισμού, τόσο μέσω της ανάπτυξης αγροτουριστικών διαδρομών και εμπειριών όσο και μέσα από την ευαισθητοποίηση μαθητών και κατοίκων Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε ο Ρήγας Ζαφειρίου, «Ο πλούτος των ειδών, των πρακτικών, των γεύσεων, των ζωντανών μας παραδόσεων είναι το συγκριτικό πλεονέκτημα του τόπου μας. Είναι ο τρόπος ζωής μας, η ίδια η ψυχή μας, ο τρόπος που παράγουμε, προετοιμάζουμε και καταναλώνουμε την τροφή μας – η αυθεντικά μεσογειακή διατροφή μας».

Σημειώνεται ότι κατά τη διάρκεια της συνάντησης παρουσιάστηκε και η ψηφιακή καμπάνια για τον εορτασμό των 20 ετών του οργανισμού στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης, η οποία προβάλλει τις σημαντικές στιγμές του MedINA και παρουσιάζει τα μέλη της ομάδας του μέσω προσωπικών καταθέσεων και ευχών.

Πιστό στο όραμα και τις αξίες που το διέπουν, το MedINA δεσμεύεται να παραμείνει ενεργό και να συνεχίσει να ανταποκρίνεται στις προκλήσεις της εποχής με τρόπο ολιστικό και δημιουργικό και με την ελπίδα τα επόμενα 20 χρόνια να αποτελέσουν ακόμα ένα ορόσημο, όχι μόνο για τον ίδιο τον οργανισμό, αλλά και για την προστασία και αποκατάσταση της φύσης, τη διαφύλαξη της άυλης κληρονομιάς και την ευημερία των κοινωνιών μας. 

Περισσότερες πληροφορίες για τα Προγράμματα για το Νερό και τα Αειφόρα Αγροδιατροφικά Συστήματα:

Το πρόγραμμα για το Νερό προωθεί την ορθή διαχείριση των υδατικών πόρων μέσα από πρακτικές που έχουν τις ρίζες τους στην παράδοση σε άνυδρα νησιά της Ελλάδας, με απώτερο στόχο να ενεργοποιήσει τις τοπικές κοινότητες και να αλλάξει τις αντιλήψεις και τις συμπεριφορές γύρω από τη χρήση και διαχείριση του νερού. Επίσης, προάγει την προστασία των οικοσυστημάτων γλυκού νερού, εργαζόμενο για τη διατήρηση της ελεύθερης ροής του ποταμού Αώου και υποστηρίζοντας συνολικά την αποκατάσταση των ποταμών, σε στενή συνεργασία με επιστήμονες, τις τοπικές κοινότητες, την κοινωνία των πολιτών και την τοπική αυτοδιοίκηση.

Το πρόγραμμα για τα Αειφόρα Αγροδιατροφικά Συστήματα προωθεί αειφορικές αγροτικές πρακτικές, με στόχο τη διασφάλιση υγιών αγροοικοσυστημάτων που θα μπορούν να υποστηρίξουν τόσο τη βιοποικιλότητα όσο και την οικονομική ευημερία σε απομακρυσμένες και νησιωτικές περιοχές της Ελλάδας. Δουλεύοντας τοπικά, χέρι-χέρι με τους αγρότες, στοχεύει να συνδέσει τις παραδοσιακές αγροτικές πρακτικές και τον αγροδιατροφικό μας πολιτισμό με τις επιστημονικές και τεχνολογικές εξελίξεις για την ανάπτυξη μοναδικών τοπικών προϊόντων και εμπειριών υψηλής ποιότητας ώστε να υπάρξουν άμεσα και έμμεσα οφέλη για τις τοπικές κοινότητες. 

Περισσότερες πληροφορίες για τα επιμέρους έργα των προγραμμάτων: 

Τρέχοντα Έργα Προγράμματος για το Νερό:

Δράσεις προστασίας και διαχείρισης του ποταμού Αώου

1. Αώος/Vjosa: Σώζοντας τον τελευταίο ποταμό ελεύθερης ροής στην Ευρώπη
2. Ri-Connect: Ο ποταμός Αώος ως διασυνοριακός οικολογικός διάδρομος
3. Let it Flow! Ένα παιχνίδι ρόλων για τη διαχείριση του ποταμού Αώου

Παραδοσιακοί Λίθινοι Αναβαθμοί

1. Med-RESET: Αναβίωση της παραδοσιακής πρακτικής των λίθινων αναβαθμών σε εφήμερα ρέματα άνυδρων νησιών
2. CARDIMED

Απομάκρυνση Φραγμών

1. Απομάκρυνση φραγμών από ποταμούς: σχέδιο εφαρμογής για τη Νοτιοανατολική Ευρώπη

 Τρέχοντα Έργα Προγράμματος για τα Αειφόρα Αγροδιατροφικά Συστήματα:

1. Terra Kytheria: Βιώσιμη γεωργία στα Κύθηρα
2. Πιστοποίηση Terra Vita – Αγροτική Παράδοση & Βιοποικιλότητα
3. Terra Graeca: Small Farm to Market – Ανάδειξη της τοπικής αγροδιατροφικής ταυτότητας για αειφόρο ανάπτυξη
4. Η Ιστορία στο πιάτο: διαγενεακή δράση στη Μεσσηνία
5. LEMRACE – Διατήρηση του φυτογενετικού πλούτου της Λήμνου: τοπικές ποικιλίες για την αειφόρο ανάπτυξη του λημνιακού αγροδιατροφικού συστήματος
6. Via Lemnia: Ψηφιακές διαδρομές στον αγροδιατροφικό πολιτισμό της Λήμνου