Σήμερα συμπληρώνονται 80 χρόνια από τότε που τα όπλα σίγησαν σε όλη την Ευρώπη, τερματίζοντας έναν πόλεμο που κατέστρεψε την ήπειρό μας, κόστισε δεκάδες εκατομμύρια ζωές και άφησε ολόκληρα έθνη σε ερείπια.
Προς τους βετεράνους ανάμεσά μας: είστε ζωντανοί μάρτυρες τόσο των φρικαλεοτήτων του πολέμου όσο και της ανθεκτικότητας του ανθρώπινου πνεύματος. Αποτίουμε φόρο τιμής στη θυσία σας, στο θάρρος σας και στην ακλόνητη δέσμευσή σας για ειρήνη.
Θυμόμαστε επίσης την προσπάθεια ανοικοδόμησης και τη βαθιά ριζωμένη επιθυμία του ευρωπαϊκού λαού να πει: «ποτέ ξανά».
Ένα τολμηρό όραμα γεννήθηκε από τις στάχτες του πολέμου. Ένα όραμα όχι μόνο για την ανοικοδόμηση της Ευρώπης, αλλά και για τον ριζικό μετασχηματισμό της. Αυτό το όραμα έγινε η Ευρωπαϊκή Ένωση, ένα από τα πιο επιτυχημένα ειρηνευτικά εγχειρήματα στην ανθρώπινη ιστορία.
Οι χθεσινοί εχθροί έχουν γίνει συνεργάτες. Τα σύνορα, κάποτε χαραγμένα με αίμα, έχουν γίνει γέφυρες. Αλλά η μνήμη από μόνη της δεν είναι αρκετή. Πρέπει να γίνει αποστολή. Αν θέλουμε να μάθουμε κάτι από την ιστορία, είναι ότι η ειρήνη δεν πρέπει ποτέ να θεωρείται δεδομένη. Η ειρήνη δεν είναι ποτέ μόνιμη.
Σήμερα, σε μια ημέρα που θα έπρεπε να είναι ημέρα ειρήνης, δυστυχώς δεν μπορούμε να γιορτάσουμε την ειρήνη εν ειρήνη, επειδή ο πόλεμος επέστρεψε στην Ευρώπη μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Ένας πόλεμος που διεξάγεται εναντίον ενός κυρίαρχου έθνους και ο οποίος συνιστά μετωπική επίθεση κατά των κανόνων του διεθνούς δικαίου. Μια επίθεση στη διεθνή τάξη που έχει αντισταθεί στις απειλές από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει υποστηρίξει σθεναρά την Ουκρανία από την πρώτη κιόλας ημέρα. Όχι μόνο στο δικαίωμά του να υπερασπιστεί τον εαυτό του, αλλά και στο δικαίωμά του σε ένα μέλλον απαλλαγμένο από φόβο.
Ένα μέλλον ειρήνης. Μια ειρήνη που δεν είναι απλώς μια κατάπαυση του πυρός. Μια ειρήνη που δεν έχει τη μορφή παύσης μεταξύ δύο επιθέσεων. Αλλά μια αληθινή ειρήνη που πρέπει να είναι δίκαιη και διαρκής. Και πρέπει να βασίζεται στις αρχές της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας, καθώς και στο διεθνές δίκαιο.
Εξοχότατε, αυτός ο πόλεμος έχει ήδη μεταμορφώσει την Ευρώπη και δεν μπορούμε να γυρίσουμε τον χρόνο πίσω.
Πρώτον, επέτρεψε την ενίσχυση της κοινής αμυντικής μας πολιτικής, όχι με τη μορφή επιστροφής στον μιλιταρισμό, αλλά με την αποτροπή μελλοντικής επιθετικότητας.
Ένα πραγματικά ολοκληρωμένο ευρωπαϊκό αμυντικό σύστημα δεν πρέπει πλέον να αποτελεί μακρινό όνειρο. Πρέπει να είναι μέρος της τρέχουσας πραγματικότητάς μας. Αυτό που δεν ήταν δυνατό πριν από 80 χρόνια πρέπει να γίνει δυνατό, είναι ακόμη και απαραίτητο να γίνει δυνατό.
Δεύτερον, μας επέτρεψε, τα κράτη μέλη και τους εταίρους, να έρθουμε πιο κοντά, όπως αποδεικνύεται από τη στενή συνεργασία που συνεχίζουμε να έχουμε με το Ηνωμένο Βασίλειο, τη Νορβηγία, την Ισλανδία και την Τουρκία.
Περισσότερο από ποτέ, είμαστε ενωμένοι.
Τρίτον, αυτός ο πόλεμος βοήθησε στην επιτάχυνση της διεύρυνσης προς την Ουκρανία, τη Μολδαβία και τα Δυτικά Βαλκάνια, η οποία είναι η καλύτερη γεωπολιτική επένδυση που μπορεί να κάνει η Ευρωπαϊκή Ένωση για μια ισχυρότερη, ασφαλέστερη και πιο δημοκρατική Ευρώπη.
Η υπεράσπιση της Ευρωπαϊκής Ένωσης με ενότητα, θέληση και θάρρος είναι ο μόνος τρόπος για να τιμήσουμε όσους πέθαναν υπερασπιζόμενοι τη δημοκρατία και την ελευθερία πριν από 80 χρόνια. Μια Ένωση που δεν χτίστηκε ως μνημείο, αλλά ως θεματοφύλακας της μελλοντικής ειρήνης.
Μια ειρήνη που δεν είναι απλώς η απουσία πολέμου. Μια ειρήνη που συνδέεται με τη δικαιοσύνη, τη συνεργασία, τη δημοκρατική ανθεκτικότητα και τον αμοιβαίο σεβασμό. Μια ειρήνη που χτίζεται καθημερινά, μέσα από τον διάλογο, τους κοινούς θεσμούς και την επιθυμία να δούμε την ανθρωπιά μας να θριαμβεύει επί των διαιρέσεών μας.
Ας διασφαλίσουμε, λοιπόν, ότι αυτή η τελετή δεν θα είναι απλώς μια επέτειος μνήμης, αλλά μια πραγματική έκκληση για δράση. Μια έκκληση για ανανέωση της δέσμευσής μας στην ενίσχυση της Ένωσής μας και στην προστασία όσων έχουν κερδηθεί με τόσο κόπο και θα μπορούσαν τόσο εύκολα να χαθούν.
Προς τους βετεράνους μας: σας ευχαριστούμε, σας ευχαριστούμε πολύ για το θάρρος σας, την υπηρεσία σας, την αφοσίωσή σας στην ελευθερία.
Και προς όλους τους συμπολίτες μας Ευρωπαίους: ας μην ξεχνάμε ποτέ ότι η ειρήνη είναι κληρονομιά μας, αλλά και δική μας ευθύνη.
Ας τιμήσουμε όλους όσους αγωνίστηκαν για την ελευθερία τότε.
Ας δείξουμε αλληλεγγύη σε όσους αγωνίζονται σήμερα για να το υπερασπιστούν.
Και ας επιστρέψω στα λόγια ενός μεγάλου Ευρωπαίου, του Ουίνστον Τσώρτσιλ – «Ζήτω η υπόθεση της ελευθερίας!»
7.5.2025
