Συνέντευξη Τύπου του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη μετά την ολοκλήρωση των εργασιών της Συνόδου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις Βρυξέλλες:
Ναντίν Χαρδαλιά (ΣΚΑΪ): Καλησπέρα, κ. Πρόεδρε. Ήθελα να μας δώσετε, αν είναι δυνατόν, μία εικόνα για το τι συζητήσατε στην πρωινή άτυπη συνάντηση για τη μετανάστευση και συγκεκριμένα για τη Λιβύη, την οποία έχετε θίξει, πώς θα μπορούσε για παράδειγμα η Ευρωπαϊκή Ένωση να συνεργαστεί με τη Λιβύη και αν συζητήθηκαν συγκεκριμένες ιδέες.
Και ένα δεύτερο, συνδυαστικό ερώτημα: αν στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο συζητήσατε κάποια μέτρα στην περίπτωση που οι λιβυκές αρχές αρνηθούν να συνεργαστούν για τη μείωση των ροών.
Κυριάκος Μητσοτάκης: Καταρχάς, είναι εξαιρετικά θετικό το γεγονός ότι το ζήτημα της Λιβύης συζητήθηκε και το πρωί στην άτυπη συνάντηση των χωρών που έχουν τις ίδιες απόψεις για το μεταναστευτικό, αλλά και στην ίδια τη Σύνοδο Κορυφής. Είχαμε την ευκαιρία μαζί με την Ιταλίδα ομόλογό μου να ενημερώσουμε τους συναδέλφους μας για τη σημαντική αύξηση των ροών και γι’ αυτή την καινούργια οδό η οποία φαίνεται να ανοίγει, μεταξύ ανατολικής Λιβύης και Κρήτης.
Και βέβαια, είναι επίσης θετικό το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναγνώρισε τον κίνδυνο από την παγίωση αυτής της κατάστασης και φαίνεται να είναι διατεθειμένη να πάρει μέτρα. Θα επισκεφθεί τη Λιβύη στις αρχές Ιουλίου -νομίζω λίγο μετά από την επίσκεψη του Έλληνα Υπουργού Εξωτερικών- ο αρμόδιος Επίτροπος Μετανάστευσης, μαζί με τους ομολόγους του από την Ελλάδα, την Ιταλία και τη Μάλτα, θα πάει και στην ανατολική και στη δυτική Λιβύη, προκειμένου να μεταφέρει το μήνυμα ότι αυτή η πρακτική δεν μπορεί να συνεχίζεται και να φροντίσει να κάνει ό,τι περνάει από το χέρι του για να εξασφαλίσει την, θα έλεγα, συνεννόηση των λιβυκών αρχών, ώστε να υπάρχει μία πολύ καλύτερη επιτήρηση των θαλάσσιων συνόρων της Λιβύης.
Ταυτόχρονα, όπως ξέρετε, η Ελλάδα έχει κινηθεί αυτοτελώς, έχοντας στείλει κάποια πλοία έξω από τα χωρικά ύδατα της Λιβύης, με σκοπό να μπορούμε να έχουμε μια καλύτερη εικόνα του τι γίνεται στο πεδίο και όποτε εντοπίζονται πλοιάρια ή βάρκες να επιχειρούμε τουλάχιστον να ερχόμαστε σε μία επικοινωνία με τις λιβυκές αρχές, έτσι ώστε αυτές να «αναχαιτίζονται» από τις ίδιες τις λιβυκές αρχές εντός των χωρικών υδάτων της Λιβύης και να επιστρέφουν πίσω στη Λιβύη.
Θα χρησιμοποιήσουμε, λοιπόν, όλα τα μέτρα τα οποία έχουμε στη διάθεσή μας, θα έλεγα ως Ελλάδα αλλά και ως Ευρώπη, «και καρότο και μαστίγιο», για να το πω λίγο πιο λαϊκά, προκειμένου να εξασφαλίσουμε ότι αυτή η καινούργια οδός δεν θα παγιωθεί.
Και βέβαια, να πω και κάτι τελευταίο: ένα σημαντικό κομμάτι αυτών οι οποίοι χρησιμοποιούν αυτή την οδό είναι Αιγύπτιοι πολίτες. Αυτοί θα έπρεπε να επιστρέφονται αμέσως στην Αίγυπτο και αυτό πρέπει να είναι μία κοινή ευρωπαϊκή πολιτική. Kαι νομίζω ότι θα μεταφερθεί το μήνυμα και προς την Αίγυπτο, να δέχεται επιστροφές πολιτών της οι οποίοι καταλήγουν τελικά στην Ευρώπη χωρίς να δικαιούνται άσυλο, καθώς η Αίγυπτος θεωρείται ασφαλής χώρα.
Αλεξάνδρα Βουδούρη (Καθημερινή): Κύριε Πρόεδρε, πέρα από τα δύο χρηματοδοτικά εργαλεία που προσφέρονται για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής άμυνας, πιστεύετε ότι κάποια στιγμή θα ανοίξει η συζήτηση και για κοινό δανεισμό; Και σε ό,τι αφορά στον μηχανισμό δανειοδότησης SAFE, η Ελλάδα ενδιαφέρεται; Ευχαριστώ πολύ.
Κυριάκος Μητσοτάκης: Ελπίζω πως ναι, είναι η απάντηση στο ερώτημά σας. Είναι θετικό το γεγονός ότι και χώρες οι οποίες στο παρελθόν εντάσσονταν στην κατηγορία των «φειδωλών», όπως η Δανία και η Φινλανδία, αναγνωρίζουν την ανάγκη να υπάρξουν περισσότερες δαπάνες στην άμυνα και συμφωνούν με την άποψη ότι αυτές οι δαπάνες ενδεχομένως να πρέπει να χρηματοδοτηθούν και από κάποιο ευρωπαϊκό εργαλείο.
Από εκεί και πέρα, για να γυρίσω τον χρόνο λίγο πίσω, η Ελλάδα ήταν από τις πρώτες χώρες που επέμεναν στη σχετική χαλάρωση των δημοσιονομικών κανόνων έτσι ώστε να μπορούν πρόσθετες δαπάνες για την άμυνα να μην συνυπολογίζονται στους κανόνες του υπερβολικού ελλείμματος. Είναι κάτι το οποίο το πετύχαμε, εξού και η χώρα μας έχει ήδη ενεργοποιήσει την εθνική ρήτρα διαφυγής.
Το SAFE είναι ένα χρηματοδοτικό εργαλείο, εξετάζουμε κατά πόσον μπορεί να είναι χρήσιμο στη χώρα μας. Θυμίζω ότι το SAFE είναι ένα εργαλείο το οποίο ενθαρρύνει κοινές προμήθειες μεταξύ ευρωπαϊκών χωρών και νομίζω ότι είναι κάτι το οποίο ενδεχομένως να μπορέσουμε να το αξιοποιήσουμε. Αναμένουμε τις τελικές προτάσεις του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας.
Να πω και κάτι τελευταίο για τα χρηματοδοτικά εργαλεία, επειδή είδα να γίνεται πολλή συζήτηση στην Ελλάδα για το ποιες τρίτες χώρες ενδεχομένως να μπορούν ή να μην μπορούν να έχουν πρόσβαση σε αυτά τα εργαλεία. Αν δείτε τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, όπως είχαν δημοσιευθεί το πρωί, όπως τα παραλάβαμε και όπως είναι τώρα, θα διαπιστώσετε ότι έγινε μια αλλαγή στα συμπεράσματα. Μία και μόνο.
Και αυτή η αλλαγή είναι πολύ σημαντική για την Ελλάδα, διότι λέει ξεκάθαρα, αν δεν κάνω λάθος στην παράγραφο 21, ότι συνεργασία με τρίτες χώρες νοείται υπό την προϋπόθεση ότι είναι ομονοούσες, αλλά και μια πολύ σημαντική παράμετρο την οποία προσθέσαμε, ότι συμμερίζονται αυτές οι χώρες τους στόχους της Κοινής Εξωτερικής Πολιτικής και της Πολιτικής Ασφάλειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Είναι μια ακόμα κατοχύρωση, θα έλεγα, στο θεσμικό μας «οπλοστάσιο» πια, σε επίπεδο αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, ότι χώρες οι οποίες θέλουν να συμμετέχουν σε αυτά τα χρηματοδοτικά εργαλεία δεν μπορούν να έχουν, παραδείγματος χάρη, μια πολύ χαμηλή συμμόρφωση με την Κοινή Εξωτερική Πολιτική και την Πολιτική Ασφάλειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Νίκος Αρμένης (ΑΠΕ – MEGA): Κύριε Πρόεδρε, μπήκε η αναφορά που θέλαμε για το τουρκολιβυκό μνημόνιο στα συμπεράσματα. Το ερώτημα είναι, τι αποτέλεσμα μπορεί να έχει, δεδομένου ότι Λιβύη και Τουρκία θέλουν να κάνουν έρευνες στην περιοχή, λένε ότι θα τις κάνουν. Και επίσης ήθελα να σας ρωτήσω, ενόψει και της επίσκεψης του Υπουργού Εξωτερικών στη Λιβύη, τι μπορούμε να περιμένουμε την επόμενη μέρα στις ελληνολιβυκές σχέσεις;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Καταρχάς, κ. Αρμένη, είναι θετικό ότι επαναλήφθηκε κατόπιν αιτήματος της Ελλάδος το παλαιό λεκτικό, το οποίο χαρακτηρίζει ανυπόστατο και παράνομο το τουρκολιβυκό μνημόνιο. Είναι σημαντικό ότι αυτό γίνεται σε αυτή την συγκυρία, για να στείλουμε ξεκάθαρα ένα μήνυμα προς τη Λιβύη, ότι δεν αποδεχόμαστε, όχι ως Ελλάδα, ως Ευρώπη, κανένα τέτοιο τετελεσμένο.
Αλλά πρέπει να σας πω, κ. Αρμένη, γιατί ακούω και πάλι στην Ελλάδα μία κριτική, θα έλεγα αρκετά επιδερμική και ανυπόστατη, ότι όταν μία χώρα ασκεί τα κυριαρχικά της δικαιώματα στο πεδίο, όπως έκανε η Ελλάδα, όχι στη θεωρία, στο πεδίο, ουσιαστικά προκηρύσσοντας οικόπεδα και δίνοντας άδειες εξόρυξης νοτίως της Κρήτης, είναι λογικό ενδεχομένως να υπάρχουν και κάποιες αντιδράσεις.
Όμως, χωρίς να έχω ακόμα δει σε μεγάλη λεπτομέρεια αυτό το οποίο ανακοινώθηκε, εκ πρώτης όψεως φαίνεται ότι τα οικόπεδα τα οποία προκηρύχθηκαν σέβονται τη μέση γραμμή και αυτό νομίζω ότι είναι μια θετική εξέλιξη.
Σε κάθε περίπτωση, η πρόσκληση προς τη Λιβύη -προς όποια αρχή της Λιβύης εν πάση περιπτώσει είναι σε θέση να διεξάγει μία τέτοια διαπραγμάτευση, αμφιβάλλω αν αυτό μπορεί να γίνει ωσότου η Λιβύη αποκτήσει μία ενιαία κυβέρνηση- να οριοθετήσουμε θαλάσσιες ζώνες με τη Λιβύη, εξακολουθεί να ισχύει στο ακέραιο.
Και κάτι τελευταίο: είχε στο παρελθόν η χώρα μας ευκαιρία να κάνει μία τέτοια οριοθέτηση. Δεν την έκανε. Ας το θυμούνται αυτό κάποιοι οι οποίοι άσκησαν καθήκοντα, είχαν αυτές τις αρμοδιότητες στο παρελθόν.
Αντίθετα, εμείς είμαστε αυτοί που οριοθετήσαμε Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη και υφαλοκρηπίδα με την Αίγυπτο και με την Ιταλία και που ασκούμε στο πεδίο τα κυριαρχικά μας δικαιώματα.
Γεωργία Σκιτζή (ΕΡΤ): Κύριε Πρόεδρε, πώς αποτιμήσατε στο Συμβούλιο τις τελευταίες εξελίξεις στη Μέση Ανατολή; Και επειδή επιμένετε και εσείς προσωπικά στη λύση μέσω της διπλωματικής οδού ανάμεσα στο Ισραήλ και στο Ιράν, ήθελα να ρωτήσω πώς μπορεί η Ευρώπη να συμβάλλει ουσιαστικά, αν το θέλετε, στην κατεύθυνση αυτή;
Και τελευταία, επειδή και στο ΝΑΤΟ, κ. Πρόεδρε, θέσατε το θέμα της άμεσης εκεχειρίας στη Γάζα, γιατί τελικά δεν υπάρχει απ’ ό,τι φαίνεται απόφαση των 27 για αυτό;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Καταρχάς, πιστεύουμε στη διπλωματία και καλούμε και τώρα όλα τα εμπλεκόμενα μέρη να διαπραγματευτούν το μέλλον του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν, σε μία λογική η οποία θα εξασφαλίζει ότι το Ιράν δεν θα αποκτήσει ποτέ πυρηνικά όπλα. Αυτό νομίζω ότι είναι κάτι το οποίο ενώνει όλους τους συναδέλφους μου, και όχι μόνο. Αλλά η λύση, πάλι, το τονίζουμε, πρέπει να είναι διπλωματική και όχι στρατιωτική.
Η Ελλάδα επανέφερε ακόμα μία φορά το ζήτημα της ανθρωπιστικής κατάστασης στη Γάζα. Δεν είναι σωστό αυτό το οποίο λέτε, συμπεριλαμβάνεται στα συμπεράσματα ένα, θα έλεγα, επιτακτικό αίτημα να τελειώσει επιτέλους αυτή η επιχείρηση του Ισραήλ στη Γάζα, για να μην την πληρώνουν άμαχοι Παλαιστίνιοι. Σε συνδυασμό βέβαια πάντα, να το τονίσω αυτό, με την απελευθέρωση των ομήρων οι οποίοι είναι ακόμα ζωντανοί. Και νομίζω ότι τώρα είναι η ώρα να ασκήσουμε τη μέγιστη πίεση στο Ισραήλ να προχωρήσει σε μία τέτοια κίνηση.
Μαρία Ψαρά (STAR): Κύριε Πρόεδρε, να σας πάω λίγο πίσω στην Ευρωπαϊκή Εισαγγελία και στον ΟΠΕΚΕΠΕ και θα ήθελα να σας ρωτήσω αν η κυβέρνηση και η Νέα Δημοκρατία θα συνεχίσουν την παράδοση του μοντέλου Τριαντόπουλου και Καραμανλή ή μήπως προσανατολίζεστε στη διενέργεια εξεταστικής αυτή τη φορά, μιας και υπάρχουν συνομιλίες βουλευτών και από άλλα κόμματα, όχι μόνο από τη Νέα Δημοκρατία.
Και, επίσης, βγαίνουν διάφορα στοιχεία στη δημοσιότητα σε σχέση με Υφυπουργούς, βουλευτές, που ζητούσαν εξυπηρετήσεις από τον ΟΠΕΚΕΠΕ. Θεωρείτε κατά τη γνώμη σας ότι υπάρχει πολιτικό ζήτημα και ζήτημα ηθικής τάξης;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Κυρία Ψαρά, δεν σχολιάζω συχνά ζητήματα εσωτερικής επικαιρότητας ευρισκόμενος στο εξωτερικό. Ήμουν όλη μέρα χωρίς τηλέφωνα στη Σύνοδο Κορυφής, δεν έχω ενημερωθεί πλήρως για το περιεχόμενο της δικογραφίας. Θα το κάνω πολύ σύντομα και όταν πάρω τις αποφάσεις μου θα τις μάθετε.
27.6.2025
