Καταρχάς, η Έκθεση του Ευρωκοινοβουλίου για την Τουρκία δεν έχει δεσμευτική ισχύ, αλλά καταγράφει τη θέση του Ευρωκοινοβουλίου, η οποία διαβιβάζεται στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο (με τους επικεφαλής των Κυβερνήσεων), ως το αρμόδιο όργανο για λήψη αποφάσεων. Μια σωστή αξιολόγηση της πρόσφατης Έκθεσης πρέπει να αφορά στον καταδικαστικό χαρακτήρα της για τον ρόλο της Τουρκίας και πρωτίστως στα προτεινόμενα μέτρα για συμμόρφωση.
Συγκεκριμένα, η πρόσφατη Έκθεση αποτελεί έναν καταπέλτη για την Τουρκία, μέσω επαναλαμβανόμενων διαπιστώσεων για όσα συμβαίνουν εντός κι εκτός της χώρας. Πρώτα, με καταγραφή της μαζικής παραβίασης ανθρωπίνων δικαιωμάτων και μετατροπής της δικαστικής εξουσίας σε όργανο της κυβέρνησης Ερντογάν, παραπέμποντας σε αυταρχικό καθεστώς κι όχι δημοκρατία, μόνο που η Έκθεση αποφεύγει να χαρακτηρίσει έτσι το τουρκικό καθεστώς. Δεύτερον, με επανάληψη σημαντικών αναφορών και συστάσεων για την παραβατική και επεκτατική συμπεριφορά της Τουρκίας στην Αν. Μεσόγειο π.χ. για αποχώρηση τουρκικών στρατευμάτων από την Κύπρο, σεβασμό των διαπραγματεύσεων για επανενωμένο κράτος εντός της ΕΕ, εφαρμογή των αποφάσεων Ευρωπαϊκών Δικαστηρίων, τερματισμό της εργαλειοποίησης του μεταναστευτικού, συνεργασία της Τουρκίας στο θέμα των αγνοουμένων κ.ά.
Συγκρίνοντας με την περσινή έκθεση, το σημαντικότερο νέο θετικό στοιχείο αποτελεί το ισχυρό λεκτικό για τα συμβάντα στην Πύλα π.χ. «παράνομες εργασίες των τουρκικών κατοχικών δυνάμεων», «έγκλημα βάσει του διεθνούς δικαίου» κ.ά. Πρόκειται για τροπολογία των Κυπρίων Ευρωβουλευτών και είναι αξιοσημείωτο ότι την υιοθέτησε ο Ισπανός Εισηγητής της Έκθεσης. Σημαντικό στοιχείο όμως που απουσιάζει είναι η απαγόρευση πώλησης όπλων προς την Τουρκία. Τέλος, η Έκθεση προτείνει τερματισμό των ενταξιακών της Τουρκίας και έναρξη διαπραγματεύσεων για αναβάθμιση των εμπορικών σχέσεων ΕΕ-Τουρκίας μέσω της Τελωνειακής Ένωσης, κάτι για το οποίο καίγεται ο Ερντογάν και μερικά κράτη-μέλη. Το προκλητικό είναι που δεν τίθεται ως προϋπόθεση, η εκπλήρωση των ευρωπαϊκών νομικών υποχρεώσεων της Τουρκίας από την υφιστάμενη Συμφωνία Τελωνειακής Ένωσης προς την Κυπριακή Δημοκρατία.
Οι Κύπριοι Ευρωβουλευτές, με διαφορετική προσέγγιση μεταξύ μας, καταλήξαμε στην ίδια ψήφο με αποχή. Προσωπικά, εξαρχής εξηγούσα πως μετά από τόσα χρόνια επανάληψης διαπιστώσεων καταπάτησης ανθρωπίνων δικαιωμάτων εντός κι εκτός Τουρκίας, κι ιδιαίτερα λόγω της συνεχιζόμενης εγκληματικής συμπεριφοράς της στην Κύπρο, θα πρέπει ως Ευρωκοινοβούλιο να προτείνουμε μέτρα συμμόρφωσης. Οτιδήποτε τέτοιο δεν υπάρχει, αντιθέτως προτείνεται η έναρξη διαπραγματεύσεων για αναβάθμιση της Τελωνειακής Ένωσης, ενώ εκκρεμούν από το 2005 οι υποχρεώσεις της Τουρκίας. Με τις προ πολλού νεκρές ενταξιακές της Τουρκίας, η οποία εκτρέπεται αντί να συμμορφώνεται όπως ήταν η αρχική προσέγγιση για παραχώρηση ενταξιακού καθεστώτος, η παραμικρή παραχώρηση σήμερα θα ήταν μέγα λάθος κι επιβράβευση ενός εγκληματία.
Καταληκτικά, για όσους καλόπιστα διερωτώνται γιατί είμαστε στην ΕΕ, αρκεί να αναφέρω ότι είναι ο φυσιολογικός μας πολιτισμικός χώρος, κι επιπλέον, προστατεύονται καλύτερα τα συμφέροντά μας. Άλλωστε, με αφορμή την Έκθεση, η Τουρκία ομολόγησε ξανά ως κυριότερο εμπόδιο στα νεοσουλτανικά της σχέδια την παρουσία της Κυπριακής Δημοκρατίας στην ΕΕ.
Κώστας Μαυρίδης, Ευρωβουλευτής ΔΗΚΟ (S&D), Πρόεδρος Πολιτικής Επιτροπής για την Μεσόγειο
