Έχεις σκεφτεί ποτέ ποια μπορεί να είναι η σχέση της τέχνης και της ψυχανάλυσης;
Πολλές φορές η ίδια η τέχνη λειτουργεί ψυχαναλυτικά είτε για τον καλλιτέχνη είτε για τον αποδέκτη.
Επίσης η κάθε μορφή τέχνης μπορεί να μεταφραστεί από τον εκάστοτε αποδέκτη, τελείως διαφορετικά.
Εμείς οι καλλιτέχνες την ώρα που παράγουμε το έργο μας, ερχόμαστε σε επαφή με τα συναισθήματά μας. Άρα αγγίζουμε ένα κομμάτι της ψυχής μας που αυτό μπορεί να μας οδηγήσει σε κάποιες κατευθύνσεις ή σε απαντήσεις σε ερωτήματα άλυτα. Μπορεί δηλαδή η δημιουργία ενός έργου να είναι ο φάρος για την εξέλιξη μας ψυχικά.
Όταν έχεις μια ανάγκη να επικοινωνήσεις και έχεις έναν οίστρο τότε αυτόματα δημιουργείς. Είτε είσαι ποιητής, είτε συγγραφέας, είτε ζωγράφος, είτε ηθοποιός, είτε σκηνοθέτης, είτε μουσικός, είτε χορευτής, ή ό,τι άλλο!
Ο θεατής, ο ακροατής, ο άνθρωπος που θα παρακολουθήσει το έργο του καλλιτέχνη θα λάβει κάτι. Αυτό που θα νιώσει αυτό που θα βιώσει αυτό που θα δεχτεί θα είναι τελείως διαφορετικό από αυτό που ο καλλιτέχνης θέλει να πει. Μπορεί και να πλησιάσει το μήνυμα ή να κατανοήσει ακριβώς την ψυχή του καλλιτέχνη- δημιουργού.
Οι διαφορετικοί αποδέκτες όμως θα έχουν ο καθένας διαφορετικό μήνυμα. Το μήνυμα που θα λάβει ο καθένας θα είναι αυτό που θα είναι πιο κοντά στη δική του ψυχή. Στη δική του κατανόηση. Όμως η μια ψυχή θα έχει επικοινωνήσει με την άλλη έστω κι αν δεν γνωρίζονται.
Το βίωμα του καλλιτέχνη θα επικοινωνηθεί μέσα από την τέχνη του, και ο λήπτης θα δεχθεί το βίωμα ανάλογα με τα δικά του βιώματα. Αν έχει κοινά βιώματα θα τον αγγίξει, αν όχι θα έχει μια άλλη ‘’ ανάγνωση’’ που μπορεί να τον οδηγήσει κάπου.
Η σκέψη όμως των ανθρώπων και το συναίσθημα θα αναλυθούν και θα διυλιστούν με αποτέλεσμα να έχει γίνει κάποιου είδους άνοιγμα ψυχής.
Όχι ακριβώς ψυχανάλυση, αλλά ανάλυση της ψυχής για την κατανόηση του έργου.
Πολλές φορές όταν διαβάζω ένα ποίημα ή βλέπω μια ταινία λέω ναι αυτό ακριβώς! Και αυτό σημαίνει ότι ταυτίζομαι με την άποψη του καλλιτέχνη ή συμπάσχω ή έχω βιώσει κάτι αντίστοιχο ή έχω καταλάβει αυτό που βιώνει ο καλλιτέχνης. Πολλές φορές παρηγοριέμαι ότι έχει συμβεί και σε άλλον, άλλες φορές λέω ευτυχώς που δεν μου έχει συμβεί, κι άλλες πάλι λέω ναι θα ήθελα να μου συμβεί!
Όπως και να έχει η τέχνη τέρπει την ψυχή μας και τη θρέφει. Και ο καλλιτέχνης έχει την ανάγκη αυτή να’’ θεραπευτεί’’ και ο απολαβών των μηνυμάτων να έρθει σε επαφή με τα συναισθήματά του, τις μνήμες του, την ψυχή του, το μυαλό του.
Για να μην είμαι υπερβολική όχι ψυχανάλυση αλλά θεραπεία της ψυχής τρόπον τινά είναι η τέχνη και η κατανόησή της. Είναι η διέξοδος από την καθημερινότητα και την άχαρη πλευρά της ζωής. Κι αν ακόμα δεν έχεις έναν έρωτα για να ασχοληθείς μαζί του. Έχεις την τέχνη που σε κάνει να ερωτεύεσαι ή να παίρνεις απαντήσεις για τον έρωτα.
Πολλά θα μπορούσα να γράψω και πολλά θα μπορούσα να συζητήσω με το κοινό. Όπως και να ‘χει ας είμαστε καλά και να προσέχουμε τις ψυχές μας, γιατί αυτές είναι που χρειάζονται για να μπορέσουμε να αντέξουμε και να ζήσουμε!
Γράφει η Κλεοπάτρα Σβανά
