Anti-SLAPP: Τελευταίο πράσινο φως για τη νομοθεσία της ΕΕ που προστατεύει τους δημοσιογράφους και τους υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων

Το Συμβούλιο ενέκρινε νόμο για την προστασία των προσώπων που μιλούν για θέματα δημοσίου συμφέροντος έναντι καταχρηστικών αγωγών που αποσκοπούν στη φίμωσή τους.

Άτομα που στοχοποιούνται από τις λεγόμενες στρατηγικές αγωγές κατά της δημόσιας συμμετοχής (SLAPP), συνήθως δημοσιογράφοι και υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, θα επωφεληθούν από μια σειρά διαδικαστικών διασφαλίσεων και μέτρων. Αυτές οι διασφαλίσεις και τα μέτρα θα ισχύουν για προδήλως αβάσιμες αξιώσεις ή καταχρηστικές δικαστικές διαδικασίες σε αστικές υποθέσεις με διασυνοριακές επιπτώσεις.

Διαδικαστικές διασφαλίσεις

Τα άτομα που στοχοποιούνται από υποθέσεις SLAPP μπορούν να ζητήσουν από το δικαστήριο να απορρίψει μια προδήλως αβάσιμη αξίωση στο νωρίτερο δυνατό στάδιο. Εάν η διαδικασία κριθεί καταχρηστική, το δικαστήριο μπορεί να αποφασίσει ότι ο ενάγων πρέπει να επιβαρυνθεί με τα έξοδα της διαδικασίας, συμπεριλαμβανομένων των εξόδων νομικής εκπροσώπησης του θύματος SLAPP. Για να εξασφαλιστεί ότι ο εναγόμενος θα αποζημιωθεί, το δικαστήριο μπορεί επίσης να διατάξει τον ενάγοντα να παράσχει οικονομική ασφάλεια για τα έξοδα της διαδικασίας και, εάν προβλέπεται από το εθνικό δίκαιο, τις ζημίες που υπέστη ο εναγόμενος.

Τα δικαστήρια πρέπει να λάβουν την απόφαση για την πρόωρη απόρριψη μιας υπόθεσης και για την παροχή οικονομικής ασφάλειας με εσπευσμένο τρόπο.

Προκειμένου να αποθαρρύνει τέτοιες καταχρηστικές νομικές ενέργειες, ο δικαστής μπορεί επίσης να αποφασίσει να υποβάλει το μέρος που κίνησε την υπόθεση SLAPP σε κυρώσεις ή άλλα εξίσου αποτελεσματικά μέτρα.

Διασυνοριακές επιπτώσεις και κρίσεις τρίτων χωρών

Σύμφωνα με την οδηγία, μια υπόθεση SLAPP θα θεωρείται ότι έχει διασυνοριακές επιπτώσεις, εκτός εάν και τα δύο μέρη έχουν την κατοικία τους στο ίδιο κράτος μέλος με το δικαστήριο που επιλαμβάνεται της υπόθεσης και όλα τα άλλα στοιχεία που σχετίζονται με την εν λόγω κατάσταση βρίσκονται σε αυτό το κράτος μέλος.

Εάν ένα άτομο που ζει στην ΕΕ στοχοποιηθεί από υπόθεση SLAPP σε τρίτη χώρα, τα κράτη μέλη της ΕΕ πρέπει να αρνηθούν την αναγνώριση και την εκτέλεση αυτής της απόφασης τρίτης χώρας εάν θεωρείται προδήλως αβάσιμη ή καταχρηστική στο εν λόγω κράτος μέλος.

Άλλα μέτρα στήριξης

Τα κράτη μέλη πρέπει να θεσπίσουν κανόνες που θα επιτρέπουν σε ενώσεις, οργανώσεις και συνδικάτα να υποστηρίζουν τον κατηγορούμενο ή να παρέχουν πληροφορίες στη διαδικασία.

Για την περαιτέρω υποστήριξη των θυμάτων SLAPP, τα κράτη μέλη θα πρέπει να παρέχουν, σε ένα μόνο μέρος, πληροφορίες σχετικά με τις διαδικαστικές εγγυήσεις και τα ένδικα μέσα που είναι διαθέσιμα στα θύματα SLAPP.

Επόμενα βήματα

Η οδηγία θα τεθεί σε ισχύ την εικοστή ημέρα από τη δημοσίευσή της στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στη συνέχεια, τα κράτη μέλη έχουν στη διάθεσή τους δύο χρόνια για να μεταφέρουν τη νομοθεσία στην εθνική τους νομοθεσία.