Η Επιτροπή δημοσίευσε την πέμπτη ετήσια έκθεσή της για το κράτος
δικαίου , όπου εξετάζει συστηματικά και αντικειμενικά τις εξελίξεις όσον
αφορά στο κράτος δικαίου σε κάθε κράτος-μέλος σε ισότιμη βάση.
Σε σύγκριση με το πρώτο τεύχος της έκθεσης για το κράτος δικαίου που
εγκρίθηκε το 2020, τα κράτη-μέλη και η ΕΕ στο σύνολό της είναι πολύ
καλύτερα προετοιμασμένα για τον εντοπισμό, την πρόληψη και την
αντιμετώπιση αναδυόμενων προκλήσεων.
Αυτό συμβάλλει στην ανθεκτικότητα των ευρωπαϊκών δημοκρατιών μας και
στην αμοιβαία εμπιστοσύνη εντός της ΕΕ.
Συμβάλλει επίσης στην εύρυθμη λειτουργία της ενιαίας αγοράς και ωφελεί το
επιχειρηματικό περιβάλλον που προωθεί την ανταγωνιστικότητα και τη
βιώσιμη ανάπτυξη.
Από την πρώτη δημοσίευσή της το 2020 η έκθεση έχει καταστεί πραγματικός
μοχλός θετικών μεταρρυθμίσεων: Tα δύο τρίτα (68%) των συστάσεων που
διατυπώθηκαν το 2023 εφαρμόστηκαν, πλήρως ή μερικώς.
Ωστόσο, σε ορισμένα κράτη-μέλη εξακολουθούν να υπάρχουν συστημικά
ανησυχητικά ζητήματα και η κατάσταση έχει επιδεινωθεί. Τα σημεία αυτά
εξετάζονται στις συστάσεις της φετινής έκθεσης.
Στην παρούσα έκθεση δεν υπάρχουν συστάσεις για τις χώρες της
διεύρυνσης, δεδομένου ότι οι συστάσεις για τις εν λόγω χώρες εκδίδονται
αποκλειστικά στο πλαίσιο της ετήσιας δέσμης μέτρων για τη διεύρυνση.
Η φετινή έκθεση περιλαμβάνει, για πρώτη φορά, τέσσερα κεφάλαια ανά
χώρα, για τις εξελίξεις στην Αλβανία, το Μαυροβούνιο, τη Βόρεια
Μακεδονία και τη Σερβία.
Η συμπερίληψη των εν λόγω χωρών της διεύρυνσης στην έκθεση για το
κράτος δικαίου, χωρών που έχουν σημειώσει και τη μεγαλύτερη πρόοδο στη
διαδικασία, θα στηρίξει τις μεταρρυθμιστικές τους προσπάθειες, θα
βοηθήσει τις αρχές να σημειώσουν περαιτέρω πρόοδο στη διαδικασία
προσχώρησης και να προετοιμαστούν για τη συνέχιση των εργασιών σχετικά
με το κράτος δικαίου ως μελλοντικά κράτη-μέλη.
Περισσότεροι από 7 στους 10 πολίτες της ΕΕ συμφωνούν ότι η ΕΕ
διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην προάσπιση του κράτους δικαίου στη
χώρα τους, σύμφωνα με έρευνα του ειδικού ευρωβαρόμετρου που
δημοσιεύτηκε.
Σχεδόν 9 στους 10 πολίτες της ΕΕ θεωρούν σημαντικό να σέβονται όλα τα
κράτη μέλη της ΕΕ τις βασικές αξίες της ΕΕ, και η άποψη αυτή εκφράζεται
σταθερά από το 2019. Επιπλέον, σε πολλές χώρες έχει βελτιωθεί σημαντικά
το αίσθημα ότι οι πολίτες ενημερώνονται σχετικά με τις θεμελιώδεις αξίες της
ΕΕ: συνολικά, το 51 % των πολιτών της ΕΕ αισθάνονται καλά
ενημερωμένοι σχετικά με τις θεμελιώδεις αξίες της ΕΕ και το κράτος
δικαίου, σε σύγκριση με 43 % το 2019.
Στις χώρες της διεύρυνσης εξακολουθούν να υπάρχουν προβληματικά
σημεία όσον αφορά στη συστηματική παρακολούθηση των συστάσεων που
διατυπώνουν τα θεσμικά όργανα του Συνήγορου του Πολίτη και άλλοι
ανεξάρτητοι φορείς.
Προβλήματα παρατηρούνται επίσης σε σχέση με την ποιότητα της
νομοθετικής διαδικασίας και της διαβούλευσης με τα ενδιαφερόμενα
μέρη.
Η Επιτροπή καλεί τώρα το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο
να συνεχίσουν τις γενικές και ειδικές ανά χώρα συζητήσεις βάσει της
παρούσας έκθεσης, κάνοντας παράλληλα χρήση των συστάσεων
προκειμένου να εξετάσουν πώς μπορεί να επιτευχθεί συγκεκριμένη πρόοδος.
Η Επιτροπή καλεί επίσης τα εθνικά κοινοβούλια, την κοινωνία των
πολιτών και άλλα βασικά ενδιαφερόμενα μέρη και συντελεστές να
συνεχίσουν τον διάλογο για το κράτος δικαίου στη χώρα τους, καθώς και τον
διάλογο σε ευρωπαϊκό επίπεδο, με μεγαλύτερη συμμετοχή των πολιτών.
Τέλος, η Επιτροπή καλεί τα κράτη-μέλη να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά
τις ευκαιρίες και τις προκλήσεις που προσδιορίζονται στην έκθεση και
δηλώνει έτοιμη να τα βοηθήσει στις προσπάθειές τους για την εφαρμογή των
συστάσεων.
Το κράτος δικαίου είναι ζωτικής σημασίας για κάθε πολίτη και επιχείρηση
στην ΕΕ, καθώς αποτελεί προϋπόθεση για τον σεβασμό άλλων αξιών.
Εγγυάται τον σεβασμό των θεμελιωδών δικαιωμάτων σύμφωνα με ένα
σύνολο βασικών δημοκρατικών αξιών, διασφαλίζει την εφαρμογή του δικαίου
της ΕΕ και στηρίζει ένα φιλικό προς τις επενδύσεις επιχειρηματικό
περιβάλλον. Αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της ίδιας της ταυτότητας της
Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η έκδοση της έκθεσης απευθύνει συγκεκριμένες συστάσεις σε όλα τα κράτη-
μέλη, πρακτική που θεσπίστηκε το 2022. Η ανάλυση περιλαμβάνει επίσης
ποιοτική αξιολόγηση της προόδου που σημείωσαν τα κράτη-μέλη όσον
αφορά στην εφαρμογή των συστάσεων του 2023, λαμβάνοντας υπόψη το
συνολικό πλαίσιο στα κράτη-μέλη.
Νέα μοντέλα ανάπτυξης που απαιτούν συνεχή παρακολούθηση και ευελιξία.
Κων/νος Σ. Μαργαρίτης
Δημοσιογράφος
7,8.2024
