Σε μια ιστορική στιγμή, ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος έκανε από το βήμα του Ιδρύματος Βασίλη & Ελίζας Γουλανδρή τις πρώτες του δηλώσεις για την εκλογή του νέου Πάπα, ενώ ανακοίνωσε και την επαναλειτουργία της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης το 2026 στο πλαίσιο εκδήλωσης που διοργάνωσε προς τιμήν του το Ίδρυμα στο κατάμεστο Αμφιθέατρό του.
Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος
Η τιμητική εκδήλωση στο πρόσωπο του Πατριάρχη συνέπεσε με την εκλογή του νέου πάπα Λέοντα 14ου. «Προσβλέπουμε με χρηστάς ελπίδας και προσδοκίας προς τον διάδοχο του εκλιπόντα Πάπα Φραγκίσκου ότι θα θελήσει συν τοις άλλοις να καλλιεργήσει δια της Κωνσταντινουπόλεως τον διάλογο και την προσέγγιση Ανατολής και Δύσεως. Προτίθεμαι να μεταβώ στην ενθρόνισή του», ανέφερε επίσης ευχόμενος για τον νέο Ποντίφικα, «να εμφυσήσει στην Εκκλησία του και σε όλο τον κόσμο τα παναθρώπινα ιδανικά της ελευθερίας, της ισότητας, της δικαιοσύνης και της αλληλεγγύης. Να βοηθήσει ώστε να σταματήσουν οι πόλεμοι και στην Ουκρανία και στη Μέση Ανατολή και να αποφευχθεί η ανάφλεξη μεταξύ Ινδίας και Πακιστάν. Να ζήσει ο κόσμος εν ειρήνη. Εν δικαιοσύνη. Εύχομαι να είναι μακροχρόνια η θητεία του επί του θρόνου του Αποστόλου Πέτρου και να εγκαινιάσουμε μια καινούργια σελίδα, μια καινούργια εποχή στις διμερείς σχέσεις μας».
Στην ίδια εκδήλωση, ο Πατριάρχης ανακοίνωσε την επαναλειτουργία της Ιεράς Θεολογικής Σχολής της Χάλκης το 2026, αναφέροντας ότι σύμφωνα με απόφαση του Τούρκου Προέδρου έχει αναλάβει τις σχετικές διαδικασίες ο υπουργός Παιδείας της γειτονικής χώρας και τον Σεπτέμβρη του επόμενου έτους, η Σχολή αναμένεται να υποδεχθεί τους πρώτους της φοιτητές.
Πέντε σημαντικοί και ξεχωριστοί ομιλητές φώτισαν, από τη σκοπιά του ο καθένας, πτυχές της προσωπικότητας και του πολυσχιδούς έργου του τιμώμενου προσώπου της βραδιάς με οικοδεσπότη τον Γενικό Διευθυντή του Ιδρύματος Βασίλη & Ελίζας Γουλανδρή, κύριο Κυριάκο Κουτσομάλλη. Η τέως Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας, κυρία Κατερίνα Σακελλαροπούλου, η βυζαντινολόγος, ακαδημαϊκός και Πρύτανης, κυρία Ελένη Γλύκατζη – Αρβελέρ, ο πρώην Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης, Υπουργός Εξωτερικών και ομότιμος Καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου του
Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, κύριος Ευάγγελος Βενιζέλος, ο ποιητής και συγγραφέας κύριος Βαγγέλης Χρόνης. Ο συντονισμός της εκδήλωσης έγινε από τη δημοσιογράφο Κατερίνα Λυμπεροπούλου.
«Είμαι ευγνώμων για την πολύτιμη συγκυρία που μου παρέχει την ευκαιρία να αρθρώσω λίγα λόγια ευχαριστιών προς την Παναγιότητά σας που παρά το βεβαρημένο πρόγραμμά σας δεχθήκατε ευμενώς την πρόσκλησή μας και είστε μαζί μας εδώ σήμερα για να δεηθείτε υπέρ της ευόδωσης των σκοπών αυτού του κέντρου τέχνης και πολιτισμού που ο αείμνηστος Βασίλης Γουλανδρής με την σύζυγό του Ελίζα, [άρχοντες στην γενναιοδωρία και αρχοντικοί στην καθημερινότητά τους], χρηματοδότησαν και γενναιόδωρα εμπλούτισαν με σημαντικότατα, εμβληματικά θα έλεγα, έργα τέχνης», ανέφερε ο κ. Κουτσομάλλης ανοίγοντας τις ομιλίες μετά από την προβολή μέσα σε κατάνυξη πεντάλεπτου συγκινητικού βίντεο για τη ζωή και το έργο του Πατριάρχη. Ο ίδιος εξέφρασε τον σεβασμό, την αγάπη και την αφοσίωση εκ μέρους του Ιδρύματος στο πρόσωπο του Οικουμενικού Πατριάρχη, ενώ τόνισε, μεταξύ άλλων, ότι ανύστακτα επαγρυπνεί για θέματα που άπτονται της Ορθοδοξίας, της κοινωνικής ευαισθησίας και του περιβάλλοντος. Εξάλλου, υπενθύμισε λόγια του, που «φωτίζουν πτυχές της προσωπικότητάς του».
Από τη δική της πλευρά, στην ομιλία της με τίτλο «Πατριάρχης Βαρθολομαίος: Ο Οικουμενικός λόγος για τον άνθρωπο και το περιβάλλον», η πρώην Πρόεδρος της Δημοκρατίας χαρακτήρισε τον Πατριάρχη «σπάνια και διεθνούς εμβέλειας» προσωπικότητα, ενώ θυμήθηκε τις συναντήσεις και συνομιλίες τους. «Ο χαρακτηρισμός σας ως “Πράσινος Πατριάρχης” δεν είναι απλώς τιμητικός. Αντανακλά τη βαθιά σας πεποίθηση ότι “η συνείδηση είναι η μόνη δύναμη που μπορεί να αντισταθεί στη μόλυνση”, ότι η δημιουργία είναι ιερή και ότι η ζωή της Εκκλησίας εμπεριέχει τις οικολογικές αξίες, από τον μοναχισμό και την ασκητική μέχρι την εκκλησιαστική τέχνη», σημείωσε. «Σταθερά και αταλάντευτα έχετε ταχθεί υπέρ μιας διεθνούς αντίδρασης στην αυξανόμενη προσφυγική κρίση, που επιδεινώνεται και από την κλιματική αλλαγή, κάνοντας παγκόσμια έκκληση να χτίσουμε γέφυρες πέρα από ποικίλα πολιτισμικά και φυλετικά χάσματα», ανέφερε ακόμη και κατέληξε: «Παναγιώτατε, είχα την τιμή και τη χαρά να σας συναντήσω πολλές φορές στη διάρκεια της θητείας μου, στην Αθήνα, στην Ηλεία, ακόμη και στη Γενεύη – μακάρι σύντομα να ανταμώσουμε και στην Ίμβρο. Σας εύχομαι από καρδιάς να συνεχίσετε με υγεία και δύναμη τη φωτισμένη σας πορεία».
«Όλες και όλοι εδώ μέσα, στη φιλόξενη αυτή αίθουσα του Ιδρύματος Γουλανδρή, του Ιδρύματος Βασιλείου & Ελίζας Γουλανδρή, έχουμε σήμερα, 8 Μαΐου, το μοναδικό ιστορικό προνόμιο, να περιμένουμε μαζί με τον Πρώτο της Ορθοδοξίας, την ανακοίνωση που σε λίγα λεπτά θα κάνει ο Καρδινάλιος Αρχιδιάκονος για την εκλογή του νέου Πάπα. Θα μάθουμε μαζί το όνομα του διαδόχου του Αποστόλου Πέτρου και Εσείς από το βήμα αυτό, σε λίγα λεπτά, θα τον χαιρετήσετε και θα τον συγχαρείτε για την εκλογή του ως διάδοχος του Αποστόλου Ανδρέα. Η οικουμενικότητά Σας θα
ξεδιπλωθεί από αυτή τη μικρή αίθουσα και θα καταλάβει ως μήνυμα όλον τον κόσμο. Η Ανατολή θα συναντήσει τη Δύση και η Οικουμένη θα συγκροτηθεί και πάλι επειδή Εσείς ο ίδιος, είστε η Οικουμένη για εμάς, τους Ορθοδόξους Χριστιανούς», ανέφερε ο κ. Βενιζέλος, ο οποίος ακόμη σημείωσε:
«Το σημαντικότερο είναι ότι με τον λόγο Σας και με τη δράση Σας και με την ευλογία Σας η Ορθοδοξία, η σύγχρονη Ορθοδοξία απευθυνόμενη στον κόσμο, απευθυνόμενη «Urbi et Orbi» για να ξαναπαραπέμψω στον νέο εκλεγέντα Πάπα, ξεπερνάει την αμηχανία της σε σχέση με αυτό που λέγεται «ανθρώπινα δικαιώματα». Γιατί προσφέρατε μία θεολογική θεμελίωση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, του κράτους δικαίου και της δημοκρατίας και αυτό πραγματικά είναι μία οφειλή που έχει προς Εσάς όχι μόνο ο θεολογικός λόγος αλλά και ο πολιτειολογικός λόγος, ο λόγος της νομικής επιστήμης».
Τη σκυτάλη παρέλαβε ο ποιητής και συγγραφέας Βαγγέλης Χρόνης, ο οποίος μας ταξίδεψε στα παιδικά χρόνια του Παναγιωτάτου, αλλά και στην αγάπη του για το βιβλίο και τη γνώση μέσα από την ομιλία του με τίτλο «Οτε ήμην παιδίον». Ο κατά κόσμον Δημήτριος Αρχοντώνης γεννήθηκε στους Αγίους Θεοδώρους της Ίμβρου, ανέφερε ο Βαγγέλης Χρόνης, ενώ παράλληλα διάβαζε εκθέσεις και αλληλογραφία του Πατριάρχη παιδιόθεν. «Γεννημένος ποιητής, εξακολουθεί να ζει όπως ένας πραγματικός ποιητής μέσα στην υψηλότατη και ανεπανάληπτη ποίηση των ιερών ύμνων, ψαλμών και κειμένων που γνωρίζει τόσο καλά, όσο κανείς άλλος», σημείωσε ο κ. Χρόνης. «Τέλος ας μου επιτραπεί να αναφέρω τα αποθηκευμένα μέσα στις αμέτρητες μυστικές του τσέπες πολυάριθμα δώρα που χαρίζει μαζί με τις ευλογίες του σε όποιον έρχεται κοντά του. Ακόμη και αυτοκινητάκια όταν τον επισκέπτονται μικρά παιδιά θεωρώντας τον κάτι σαν ταχυδακτυλουργό», κατέληξε προκαλώντας το μειδίαμα του Πατριάρχη.
Ακολούθησε η ιστορικός και Αντιπρόεδρος του Δ.Σ. του Ιδρύματος Ελένη Γλύκατζη – Αρβελέρ, η οποία πρωτίστως απηύθυνε «ιδιαιτέρως» χαιρετισμό στην πρώην Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Κατερίνα Σακελλαροπούλου, προς την οποία είπε «Μία φορά Πρόεδρος για πάντα Πρόεδρος». Στη συνέχεια αναφέρθηκε στον Οικουμενικό Πατριάρχη στο Παρίσι και τη συνάντησή του με τον Ζακ Σιράκ, που εγείρε ερωτήματα καθώς ο Πρόεδρος, παρότι καθολικός, συνάντησε τον Ορθόδοξο Πατριάρχη. Η Ελένη Γλύκατζη – Αρβελέρ τόνισε τη χρησιμότητα του Οικουμενικού Πατριαρχείου για τον Ελληνισμό, και τέλος απηύθυνε έκκληση να διορθωθεί και στην ελληνική γλώσσα η γνωστή φράση του Ιησού «Πάλιν δε λέγω υμίν, ευκοπώτερόν εστι κάμηλον δια τρυμαλιάς (=τρυπήματος) ραφίδος (=βελόνας) διελθείν, ή πλούσιον εις την βασιλείαν του θεού εισελθείν».
Η ρήση αυτή περιέργως αποδίδεται ως εξής: «Πάλιν σας λέγω, ότι είναι ευκολώτερον να περάση μια καμήλα(!) από την τρύπα μιας βελόνας παρά πλούσιος να μπη εις την βασιλείαν του Θεού».
Όπως, όμως, επισήμανε η κορυφαία βυζαντινολόγος, η σωστή λέξη είναι κάμιλος, (κομποσκοίνι), και όχι κάμηλος, το ζώον.
Στο τέλος της εκδήλωσης ο Οικουμενικός Πατριάρχης δέχθηκε από τον κ. Κουτσομάλλη ως αναμνηστικό δώρο έργο του ζωγράφου Ανδρέα Γεωργιάδη, την Ιερά Θεολογική Σχολή της Χάλκης 2025, μελάνι σε χειροποίητο χαρτί. Με την εικόνα του έργου αυτού να δεσπόζει στη μεγάλη οθόνη του Αμφιθεάτρου του Ιδρύματος Βασίλη & Ελίζας Γουλανδρή, ο κ.κ. Βαρθολομαίος, ευγνώμων και συγκινημένος, ανακοίνωσε ότι η Σχολή αναμένεται να επαναλειτουργήσει τον Σεπτέμβριο του 2026
Φωτό λεζάντας
Από αριστερά: Κυριάκος Κουτσομάλλης, Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος, Κατερίνα Σακελλαροπούλου, Κατερίνα Λυμπεροπούλου, Ευάγγελος Βενιζέλος, Ευάγγελος Χρόνης
