Σύμφωνα με την επισκόπηση που δημοσίευσε το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο
(ΕΕΣ), η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι μάλλον περισσότερο αισιόδοξη από το ίδιο όσον
αφορά τα επιτεύγματα του προϋπολογισμού της ΕΕ. Ο θεματοφύλακας των
οικονομικών της ΕΕ επισημαίνει ότι η Επιτροπή δεν συμμερίζεται τα συμπεράσματά
του σε σχέση με τη διαχείριση του προϋπολογισμού σε συγκεκριμένους τομείς
δαπανών της ΕΕ, όπως ο τομέας της συνοχής (ο σημαντικότερος τομέας δαπανών
της ΕΕ) και το ταμείο ανάκαμψης από την COVID-19 (το μεγαλύτερο ταμείο της
ΕΕ), όπου οι ελεγκτές διαπιστώνουν μεγαλύτερο αριθμό σφαλμάτων.
Η δέσμη δημοσιονομικών εκθέσεων της Επιτροπής περιλαμβάνει την ετήσια έκθεσή
της για τη διαχείριση και τις επιδόσεις (ΕΕΔΕ), διά της οποίας το Σώμα των
Επιτρόπων, μεταξύ άλλων, αναλαμβάνει την πολιτική ευθύνη για τη διαχείριση του
προϋπολογισμού της ΕΕ. Αυτή η υψηλού επιπέδου έκθεση επιδόσεων, στην οποία
περιγράφονται η διαχείριση και οι επιδόσεις του προϋπολογισμού των ενωσιακών
προγραμμάτων και πολιτικών, είναι ιδιαίτερα σημαντική για το Ευρωπαϊκό
Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο της ΕΕ. Ενώπιον των δύο αυτών θεσμικών οργάνων
είναι υπόλογη η Επιτροπή για την εκτέλεση του προϋπολογισμού της ΕΕ, στο πλαίσιο
της ετήσιας διαδικασίας χορήγησης απαλλαγής, η οποία βρίσκεται σε εξέλιξη.
«Ο προϋπολογισμός της ΕΕ αποτελεί βασικό μέσο για την επίτευξη των επιδιώξεών
της και τα εποπτικά όργανά της πρέπει να έχουν πρόσβαση σε αξιόπιστες
πληροφορίες», δήλωσε ο κ.Jorg Kristijan Petrovič, μέλος του ΕΕΣ και αρμόδιος για
την επισκόπηση. «Οι διαδικασίες που εφαρμόζει η Επιτροπή για την κατάρτιση των
εκθέσεων υψηλού επιπέδου παραμένουν συνολικά άρτιες. Διαπιστώνουμε, όμως, ότι
εξακολουθούν να υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης της ποιότητας των δεδομένων για
τις επιδόσεις, ενώ οι εκθέσεις της σχετικά με τις επιδόσεις του προϋπολογισμού συχνά
παρουσιάζουν μια εικόνα θετικότερη από εκείνη που έχει αποκομίσει το ΕΕΣ.»
Το ΕΕΣ επισημαίνει ότι σε περισσότερο από το ένα τρίτο των θεματικών εκθέσεων
ελέγχου επιδόσεων που δημοσίευσε το 2022 κάλεσε την Επιτροπή να βελτιώσει τις
πτυχές της συλλογής δεδομένων, της παρακολούθησης και της αναφοράς στοιχείων
σχετικά με τις επιδόσεις. Όσον αφορά τις (ύψους 196 δισεκατομμυρίων ευρώ)
δαπάνες από τον προϋπολογισμό της ΕΕ το 2022, τον Οκτώβριο του 2023 το ΕΕΣ
ανέφερε στην ετήσια έκθεσή του σημαντικά μεγαλύτερο ποσοστό σφάλματος στις
πληρωμές σε σύγκριση με την Επιτροπή (4,2 % έναντι 1,9 %). Η μεγαλύτερη
απόκλιση εντοπίζεται στις δαπάνες του τομέα της συνοχής, οι οποίες ανήλθαν
συνολικά σε 79 δισεκατομμύρια ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί στο 40 % του
προϋπολογισμού της ΕΕ. Το ΕΕΣ ανέφερε ποσοστό σφάλματος 6,4 %, ενώ η μέγιστη
εκτίμηση της Επιτροπής ήταν μόλις 2,6 %. Επιπλέον, όσον αφορά τον μηχανισμό
ανάκαμψης και ανθεκτικότητας (ΜΑΑ), το ύψους 723 δισεκατομμυρίων ευρώ ταμείο
της ΕΕ για την ανάκαμψη από την πανδημία, το ΕΕΣ διαπίστωσε διάφορα
προβλήματα σε σχέση με ορισμένα ορόσημα και τιμές-στόχο που χρησιμοποιούνται
για την παρακολούθησή του, ενώ η Επιτροπή ανέφερε ότι, σε σχέση με τις πληρωμές
που πραγματοποιήθηκαν το 2022, όλα είχαν εκπληρωθεί ικανοποιητικά. Ακόμη, το
ΕΕΣ κατέληξε πέρσι στο συμπέρασμα ότι η Επιτροπή είχε υπερεκτιμήσει κατά
9 δισεκατομμύρια ευρώ τη συμβολή της κοινής γεωργικής πολιτικής (ΚΓΠ) στις
δαπάνες για το κλίμα. Η διαπίστωση αυτή παραμένει επίκαιρη για την υπό εξέταση
ΕΕΔΕ, δεδομένου ότι η επικαιροποιημένη μεθοδολογία παρακολούθησης για τη νέα
ΚΓΠ άρχισε να εφαρμόζεται το 2023.
Το ΕΕΣ δεν εντόπισε άλλες ασυνέπειες κατά την ανάλυση των κύριων οικονομικών
ισχυρισμών που περιέχονται στην έκθεση της Επιτροπής. Εντούτοις, μολονότι η
έκθεση αναφέρεται στην κατακόρυφη άνοδο των επιτοκίων και του πληθωρισμού
και στις πιέσεις που δέχθηκε, ως αποτέλεσμα, ο προϋπολογισμός της ΕΕ
(παράγοντες τους οποίους επισήμανε και το ΕΕΣ στην ετήσια έκθεσή του για τον
προϋπολογισμό της ΕΕ για το 2022), δεν περιέχει καμία αναφορά στις εκκρεμείς
αναλήψεις υποχρεώσεων από τον προϋπολογισμό της ΕΕ. Σύμφωνα με το
Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο, αυτές άγγιξαν το πρωτοφανές ποσό των
453 δισεκατομμυρίων ευρώ. Ο θεματοφύλακας του προϋπολογισμού της ΕΕ
αναγνωρίζει πάντως ότι η Επιτροπή λαμβάνει υπόψη τις εκκρεμείς αναλήψεις
υποχρεώσεων στις μακροπρόθεσμες προβλέψεις της.
Απαιτείται σκληρή προσπάθεια και όραμα απο τα κράτη-μέλη της ΕΕ για να
αξιοποιήσουν την ευκαιρία των πρόσθετων χρηματοδοτήσεων. Ευκαιρίες πάντα θα
προκύπτουν, αλλά απαιτούνται μηχανισμοί και εξειδικευμένο ανθρώπινο δυναμικό.
Κων/νος Σ. Μαργαρίτης
Δημοσιογράφος
