Ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης συμμετείχε σε συζήτηση με τον Κωνσταντίνο Δασκαλάκη, Καθηγητή Επιστήμης Υπολογιστών στο ΜΙΤ και Πρόεδρο της Συμβουλευτικής Επιτροπής για την Τεχνητή Νοημοσύνη, στο πλαίσιο του συνεδρίου «Greeks in AI», που πραγματοποιήθηκε στο Σεράφειο. Τη συζήτηση συντόνισε ο Ειδικός Γραμματέας Μακροπρόθεσμου Σχεδιασμού Γιάννης Μαστρογεωργίου.
Oι τοποθετήσεις του Πρωθυπουργού:
Στην εισαγωγική του τοποθέτηση, μιλώντας για το σχέδιο που έχει καταρτίσει η Συμβουλευτική Επιτροπή για την Τεχνητή Νοημοσύνη, ο Κυριάκος Μητσοτάκης ανέφερε: «Καταρχάς, χαίρομαι πάρα πολύ που είμαι μαζί σας. Υποθέτω, Γιάννη, ότι εσύ κι εγώ είμαστε μάλλον οι μόνοι non engineers σε αυτή την συνάθροιση, οπότε θα μας συγχωρέσετε αν μερικές φορές δεν είμαστε τόσο εξοικειωμένοι με την τεχνολογία όσο εσείς.
Και θέλω να εκφράσω, καταρχάς, τη χαρά μου για τη σύναξη αυτή, η οποία θα έλεγα βρίσκεται και στον πυρήνα της πρωτοβουλίας την οποία είχαμε αναλάβει και θέλω να ευχαριστήσω και πάλι τον Κωνσταντίνο ο οποίος προήδρευσε αυτής της Επιτροπής, που κατέληξε σε ένα κείμενο το οποίο νομίζω ότι συνδυάζει και το οραματικό στοιχείο, αλλά ταυτόχρονα θέτει και συγκεκριμένες προτεραιότητες για το πώς η Ελλάδα μπορεί να παίξει έναν σημαντικό ρόλο σε αυτόν τον αναδυόμενο κόσμο της τεχνητής νοημοσύνης.
Όλα, όμως, ξεκινούν από εσάς. Από εσάς, με την έννοια του ότι το ενδιαφέρον για την τεχνητή νοημοσύνη εντάθηκε όταν διαπίστωσα πόσους ικανούς, αξιόλογους, καταξιωμένους Έλληνες ερευνητές έχουμε εντός κι εκτός Ελλάδος στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης.
Είναι κάτι το οποίο αναδεικνύεται και στην έρευνα. Είμαστε over represented, έχουμε μεγαλύτερη εκπροσώπηση στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης σε σχέση με το μέγεθός μας.
Και αυτό σίγουρα δημιουργεί σημαντικές ευκαιρίες για να μπορέσουμε να υλοποιήσουμε αυτή την οραματική στρατηγική την οποία έχουμε πια στη διάθεσή μας. Αλλά έχουμε βρει, νομίζω, και τον τρόπο να το υλοποιήσουμε.
Οπότε, να μιλήσουμε πάρα πολύ σύντομα για το governance, για τον τρόπο με τον οποίο θέλουμε να υλοποιήσουμε αυτή την πολιτική. Όπως ξέρετε, από το 2019 έχουμε ένα Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης, το οποίο μετονομάστηκε πια σε Υπουργείο Τεχνητής Νοημοσύνης και Ψηφιακής Διακυβέρνησης.
Αυτό έχει μια μεγάλη αξία, διότι σε αντίθεση με άλλους ομολόγους μου οι οποίοι ακόμα τώρα πασχίζουν να βρουν μια κυβερνητική οργάνωση για να δρομολογήσουν δράσεις τεχνητής νοημοσύνης, εμείς έχουμε ήδη μια δομή με εμπειρία που μπορεί να δράσει μαζί με το Γραφείο Πρωθυπουργού ως “ομπρέλα” για την υλοποίηση των σημαντικών πρωτοβουλιών που έχουν αναδειχθεί από το κείμενο της στρατηγικής.
Το δεύτερο ζητούμενο αφορά τις υποδομές. Εκεί νομίζω ότι προχωράμε πολύ γρήγορα, όντας η Ελλάδα μία από τις πρώτες επτά χώρες που επιλέχθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να φιλοξενήσει ένα από τα πρώτα επτά AI Factories, τον “Φάρο”, τον υπερυπολογιστή του “Δαιδάλου”, ο οποίος κατασκευάζεται αυτή τη στιγμή που μιλάμε στο Λαύριο, με πάρα πολύ σημαντική υπολογιστική δύναμη, ούτε θυμάμαι πόσα Petaflops, 90.
Τώρα αν με ρωτήσετε ακριβώς τα Petaflops πώς ορίζονται, καταλαβαίνω ότι είναι κάτι πάρα πολύ δυνατό και μεγάλο, το οποίο θα μας δώσει πολύ μεγάλο capacity, το οποίο πρέπει να μας προβληματίσει στη συνέχεια πώς ακριβώς θα το κατανείμουμε. Και είναι και αυτό μέρος της στρατηγικής μας, ποιος θα αξιοποιήσει δηλαδή αυτή την πολύ μεγάλη υπολογιστική δύναμη.
Και από εκεί και πέρα, κρατήστε κάποια πεδία πολιτικής τα οποία μας ενδιαφέρουν ιδιαίτερα. Πρώτον, πώς η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να κάνει την ίδια την άσκηση της διακυβέρνησης καλύτερη. Τι σημαίνει ένα καλύτερο δημόσιο με τεχνητή νοημοσύνη.
Το πρώτο πιλοτικό πρόγραμμα το οποίο κάναμε για την επεξεργασία νομικών συμβολαίων του Κτηματολογίου δείχνει πόσο σημαντική βελτίωση παραγωγικότητας μπορούμε να έχουμε όταν αξιοποιούμε έξυπνα την τεχνητή νοημοσύνη.
Και νομίζω ότι μπορούμε να συζητήσουμε στη συνέχεια και κάποιες πιο οραματικές ιδέες για το πώς μπορούμε να κάνουμε τη ζωή μας, μέχρι και τη δική μου τη ζωή πιο εύκολη χρησιμοποιώντας εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης.
Το δεύτερο vertical το οποίο, προφανώς, μας ενδιαφέρει πάρα πολύ είναι το οικοσύστημα των εταιριών τεχνητής νοημοσύνης που αναπτύσσεται στην Ελλάδα με πολύ μεγάλη δυναμική, όντας απευθυνόμενο όχι μόνο στην ελληνική αγορά, αλλά ενδεχομένως αξιοποιώντας ένα κανονιστικό πλαίσιο το οποίο στα πλαίσια του ΑΙ Act θα είναι επαρκώς ευέλικτο για τους τομείς εκείνους όπου θέλουμε να δώσουμε ευελιξία και ταυτόχρονα θα βάζει και περιορισμούς εκεί που θεωρούμε εμείς ότι πρέπει να μπουν φρένα και πλαίσιο στην τεχνητή νοημοσύνη, όπως, παραδείγματος χάρη, τα ζητήματα της ψυχικής υγείας των παιδιών και των εφήβων, ένα θέμα το οποίο με ενδιαφέρει πολύ προσωπικά.
Άρα, τι γίνεται στο οικοσύστημα και πώς μπορούμε να δώσουμε τη δυνατότητα σε εταιρείες να μεγαλώσουν στην Ελλάδα. Και βέβαια, τι σημαίνει αυτό για τις πολιτικές μας δεδομένων, πώς μπορούμε να αξιοποιήσουμε τα ίδια τα δεδομένα του Δημοσίου για να μπορέσουμε να δώσουμε τη δυνατότητα σε εταιρείες να μπορούν να αναπτύσσουν εφαρμογές, προϊόντα, χρησιμοποιώντας well curated ελληνικά δεδομένα.
Και αν έπρεπε να κοιτάξω μετά κάποια verticals τα οποία μας ενδιαφέρουν πολύ και τα οποία εντοπίζονται και στην έκθεση της Επιτροπής, θα προέτασα σίγουρα την υγεία ως έναν τομέα όπου μπορούν να γίνουν πολύ σημαντικά πράγματα σε πολλά διαφορετικά πεδία, όπου η χώρα έχει και πολλά δεδομένα και θα αποκτά ολοένα και περισσότερα δεδομένα, ειδικά με τις προληπτικές εξετάσεις, οι οποίες πια μας δίνουν πρόσβαση, σε επίπεδο πληθυσμού, σε δεδομένα τα οποία μπορούμε να τα διαχειριστούμε κεντρικά. Αυτό έχει, νομίζω, πολύ μεγάλη σημασία.
Η πολιτική προστασία, ένα θέμα το οποίο μας ενδιαφέρει ιδιαίτερα, τα έχουμε συζητήσει και με τον Κωστή. Ήδη αυτή τη στιγμή που μιλάμε έχουμε ενσωματώσει κάποια πρωτόλεια εργαλεία τα οποία μας επιτρέπουν να προβλέπουμε την πορεία την οποία θα ακολουθήσει μια φωτιά από τη στιγμή που θα ξεκινήσει. Πάρα πολύ σημαντικό για την αντιμετώπιση των πυρκαγιών.
Η άμυνα είναι ένα κεφάλαιο από μόνο του, το οποίο όταν η χώρα θα ξοδέψει στα επόμενα χρόνια σχεδόν 28 δισεκατομμύρια ευρώ για την άμυνα, έχω την απαίτηση να υπάρχει προστιθέμενη αξία ελληνική. Και, προφανώς, σήμερα δεν μπορούμε να συζητάμε για άμυνα χωρίς να συνυπολογίσουμε το πώς η τεχνητή νοημοσύνη τα έχει αλλάξει όλα.
Και θα έβαζα, τέλος, και το κομμάτι της παιδείας. Μας ενδιαφέρει πολύ, ήδη εξετάζουμε -αυτό δεν το έχουμε πει ακόμα δημόσια αλλά νομίζω ότι μπορώ να το πω σήμερα- κάποια πολύ ενδιαφέροντα πιλοτικά προγράμματα, με σημαντικές, πολύ μεγάλες εταιρείες του εξωτερικού, για το ποιο είναι το μέλλον του ψηφιακού φροντιστηρίου. Πώς, δηλαδή, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης για να υποστηρίξουμε παιδιά που ετοιμάζονται να δώσουν Πανελλήνιες. Και εκεί αλλάζουν πάρα πολλά πράγματα.
Οπότε να σταματήσω εδώ, γιατί μπορώ να μιλώ για πολύ ώρα. Αλλά νομίζω ότι αυτό είναι ένα πρώτο πλαίσιο του πώς σκεφτόμαστε να κινηθούμε στον τομέα αυτό. Και πρέπει να σας πω ότι είμαι πολύ ενθουσιασμένος με τις προοπτικές και με το ανθρώπινο δυναμικό το οποίο έχουμε συναντήσει σε αυτή την πολύ όμορφη διαδρομή, είμαστε στην αρχή της.
Και να πω, τέλος, ότι για μία χώρα σαν την Ελλάδα, η οποία έχει χάσει ευκαιρίες στο παρελθόν και η οποία βρίσκεται και ως αποτέλεσμα της κρίσης ακόμα να κυνηγάει να καλύψει τη διαφορά με την Ευρώπη, αν υπάρχει μία ευκαιρία να κάνουμε το λεγόμενο leapfrog, όχι παντού, αλλά εκεί που μπορούμε να το κάνουμε, δεν μπορούμε να την αφήσουμε αυτή να πάει χαμένη και σίγουρα αυτή η τεχνολογία που αλλάζει τα πάντα πρέπει να είναι στο επίκεντρο του τρόπου με τον οποίο βλέπουμε πια συνολικά τις δημόσιες πολιτικές».
Σε ερώτηση σχετικά με τον επαναπατρισμό Ελλήνων του εξωτερικού και για το αν η Ελλάδα μπορεί να γίνει πόλος έλξης ταλέντου στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης, ο Πρωθυπουργός σημείωσε:
«Καταρχάς, να πούμε ότι για πρώτη φορά -αυτό είναι μια οριζόντια παρατήρηση- το 2024 επέστρεψαν στην χώρα περισσότεροι άνθρωποι από όσοι έφυγαν. Πάντα θα φεύγουν άνθρωποι από τη χώρα να σπουδάσουν, να εργαστούν. Όμως, για πρώτη φορά έχουμε εμφανείς τάσεις ότι υπάρχει μια αντιστροφή αυτής της τάσης, η οποία προφανώς γιγαντώθηκε στα χρόνια της κρίσης, για λόγους οι οποίοι είναι απολύτως κατανοητοί.
Και νομίζω ότι για να γυρίσει κάποιος στην Ελλάδα, έχοντας ζήσει στο εξωτερικό, έχοντας κάνει μια καλή καριέρα στο εξωτερικό, πρέπει να πληρούνται ορισμένες πολύ βασικές προϋποθέσεις.
Καταρχάς, πρέπει να έχει μια καλή δουλειά. Η δουλειά αυτή μπορεί να είναι μια ερευνητική δουλειά -αυτό έχει να κάνει με τις ευκαιρίες που δίνουμε και στα δικά μας ερευνητικά ιδρύματα, στα δικά μας πανεπιστήμια-, έχει να κάνει με το γεγονός ότι, δυστυχώς, πολλές φορές και η δική μας ακαδημαϊκή κοινότητα ήταν, υπήρξε στο παρελθόν υπερβολικά κλειστή, ειδικά στις επιλογές τις οποίες έκανε. Είναι κάτι το οποίο προσπαθούμε να το σπάσουμε.
Ενδεικτικά αναφέρω ότι πήραμε μια απόφαση οριζόντια για όσους και όσες έχουν σπουδάσει και εργάζονται στην ιατρική στις Ηνωμένες Πολιτείες, να αναγνωρίσουμε αυτόματα την ειδικότητα και την εξειδίκευση οποιουδήποτε έχει bold certification από την Αμερική, no questions asked, στην Ελλάδα. Απόλυτη ισοτιμία, με νόμο, χωρίς να περνάμε από διαδικασίες. Άρα, υπάρχουν πολλές φορές γραφειοκρατικά εμπόδια τέτοιου τύπου, τα οποία πρέπει να λύσουμε.
Αλλά ταυτόχρονα αυτό έχει να κάνει με την επαγγελματική αποκατάσταση για όσους θέλουν να εργαστούν στον ιδιωτικό τομέα. Τι ευκαιρίες προσφέρει το startup οικοσύστημα στην Ελλάδα ή τι ευκαιρίες μπορεί να υπάρχουν, το οποίο είναι λίγο, θα έλεγα, double-edged sword για μεγάλες ξένες εταιρίες, οι οποίες μπορεί να έρθουν εδώ να αναπτύξουν οι ίδιες ερευνητικά κέντρα ή να έρθουν να εξαγοράσουν ελληνικές εταιρείες, όπως έχει γίνει αρκετά συχνά.
Και αυτό να ξέρετε ότι είναι και ένα θέμα το οποίο μας απασχολεί συνολικά στην Ευρώπη. Υποθέτουμε ότι ανάμεσά σας μπορεί να υπάρχουν άνθρωποι που ήδη έχουν μία εταιρεία, η εταιρεία πάει καλά, μεγαλώνει και κάποια στιγμή έρχεται κάποιος από τους hyperscalers και λέει: “πολύ ωραία, παιδιά, εγώ σας θέλω”. Ακουμπάει ένα ποσό στο τραπέζι το οποίο φαίνεται και είναι πολύ ελκυστικό, συχνά χρησιμοποιούν και ως νόμισμα τις μετοχές τους γιατί έχουν τη δυνατότητα να το κάνουν με πολύ μεγάλη ευκολία.
Και εκεί είναι μία ευρωπαϊκή πρόκληση συνολική, τη συζητάμε συχνά και στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Τι κάνουμε; Πώς θα μπορέσουμε στην Ευρώπη να αποκτήσουμε, να δώσουμε τη δυνατότητα σε εταιρείες να μεγαλώσουν στην Ευρώπη, να έχουν πρόσβαση σε ευρωπαϊκές κεφαλαιαγορές, να πάρουν χρήματα από ευρωπαϊκά venture capitals χωρίς να πρέπει η μόνη έξοδος από την επένδυση να είναι ότι τελικά θα έρθει η Google, η Amazon, η Meta, οποιοσδήποτε μεγάλος να με εξαγοράσει. Αυτή είναι μία συνολική πρόκληση.
Αλλά πάλι επανερχόμενος στο ζήτημα της επιστροφής, όπως ξέρετε δίνουμε και πολύ γενναία φορολογικά κίνητρα: 50% μείωση φόρου για επτά χρόνια για όποιον είναι φορολογικός κάτοικος εξωτερικού. Και νομίζω ότι υπάρχει και κάτι πιο αφηρημένο, αν κάποιος πιστεύει πραγματικά ότι η χώρα έχει γυρίσει σελίδα, ότι παρά τις δυσκολίες που υπάρχουν, και παντού υπάρχουν, τα πράγματα γενικά στην Ελλάδα πηγαίνουν καλύτερα, η χώρα θα πάει καλύτερα, δεν θα πάει χειρότερα.
Άρα, το να πάρει κανείς την απόφαση να γυρίσει, που είναι μία βαθιά προσωπική απόφαση, πολλές φορές επηρεάζει την οικογένεια, παιδιά, είναι μία απόφαση ζωής, αισθάνεται άνετα με το περιβάλλον και ότι ταυτόχρονα είναι διατεθειμένος να πάρει και το στοίχημα της χώρας ότι δεν θα ξανακυλήσουμε στις κακές εποχές του παρελθόντος.
Οπότε, εμείς πρέπει να σιγουρευτούμε ότι γραφειοκρατικά εμπόδια τα αντιμετωπίζουμε, ότι υπάρχουν επαρκείς ευκαιρίες στο κομμάτι το ερευνητικό και ότι μετά, εμείς δεν παρεμβαίνουμε στη λειτουργία της αγοράς, θέλουμε να δημιουργήσουμε ευκαιρίες και ευκαιρίες νομίζω ότι υπάρχουν πια πολλές.
Και φυσικά, και κάτι τελευταίο το οποίο είναι σημαντικό. Το να δουλεύεις από την Ελλάδα δεν είναι κατ’ ανάγκη, δεν είμαστε το χειρότερο μέρος να δουλεύει κανείς. Νομίζω ότι προσφέρει η χώρα πια μία ποιότητα ζωής που αν τη συνδυάσεις με μία καλή επαγγελματική αποκατάσταση καθιστά την επιστροφή πιο ελκυστική.
Και βέβαια, είναι ενδιαφέρον ότι πια πολλές εταιρείες τεχνολογίας αναπτύσσονται και πέρα από την Αθήνα. Έχουμε στη Θεσσαλονίκη πολύ σημαντικές επενδύσεις, στα Γιάννενα, στην Κρήτη, αρχίζουμε και βλέπουμε μεγάλη δραστηριότητα και ανάπτυξη ενός οικοσυστήματος. Οπότε δεν αφορά μόνο την Αθήνα αυτή η ανάπτυξη.
Και όπου κυρίως έχουμε καλά δημόσια πανεπιστήμια, οι εταιρείες θα πάνε γιατί θα βρουν καλούς αποφοίτους. Kαι πια, σε μία λογική, βέβαια, να πω και κάτι τελευταίο που με απασχολεί πολύ, που είναι το πώς κάνουμε μία ουσιαστική πολιτική αποκέντρωσης. Υπάρχουν πια και περισσότερες ευκαιρίες στην περιφέρεια απ’ ό,τι υπήρχαν στο παρελθόν».
Σε ερώτηση για τα ηθικά διλήμματα και τις προκλήσεις που προκύπτουν από την εξέλιξη της τεχνητής νοημοσύνης, ο Κυριάκος Μητσοτάκης επισήμανε:
«Τώρα μπήκαμε στα πολύ βαθιά, αλλά και στα πολύ συναρπαστικά και ενδεχομένως και ανησυχητικά. Γιατί, και εδώ να μιλήσω λίγο ως κοινωνικός επιστήμονας περισσότερο και λιγότερο ως ερασιτέχνης μελετητής της ιστορίας της επιστήμης, και προσπαθώντας να κατανοήσω μία τεχνολογία η οποία ακόμα είναι σαν να μαθαίνω μια τελείως ξένη γλώσσα, υπάρχουν πολλά ζητήματα τα οποία βρίσκονται μπροστά μας και τα οποία πρέπει να αντιμετωπίσουμε σε πολύ σύντομο χρόνο. Αυτό το οποίο λέμε global governance της τεχνητής νοημοσύνης.
Αυτή τη στιγμή φαίνεται να υπάρχει μία πάλη μεταξύ Ηνωμένων Πολιτειών και Κίνας, η οποία καταλήγει λίγο να είναι ένα zero sum game, ποιος θα τρέξει πιο γρήγορα, ποιος θα αποκτήσει στρατηγική υπεροχή, η οποία, προφανώς, δημιουργεί μια πολύ μεγάλη ανησυχία, διότι πάνω στο άγχος να αναπτύξουμε λύσεις που θα δώσουν στρατηγική ισχύ και υπεροχή, μπορεί πραγματικά μερικές φορές να χάνουμε όχι απλά το μέτρο, αλλά και την αίσθηση του τι ακριβώς γίνεται με αυτά τα περίπλοκα μοντέλα τα οποία αναπτύσσονται. Και προφανώς εγείρονται και μια σειρά από πολύ σημαντικά ηθικά ζητήματα, τα οποία πρέπει να απαντηθούν.
Και εκεί, ανοίγω μία παρένθεση, η Ελλάδα έχει έναν ρόλο να παίξει, αναζητώντας σημεία αναφοράς στην κλασική Ελλάδα και ως η χώρα που γέννησε τη φιλοσοφία, νομίζω ότι μπορούμε να γίνουμε ένα σημείο, όπως ήδη το έχουμε κάνει σε έναν βαθμό με το Lyceum Project, συγκέντρωσης και προβληματισμού γύρω από τα ζητήματα αυτά.
Έχουμε εταιρείες οι οποίες είναι πιο ισχυρές σήμερα από κράτη, από πολλά κράτη. Και αυτό το οποίο είπες, Κωστή, είναι μια ανησυχία, αλλά δυστυχώς ο κόσμος πηγαίνει προς μία πραγματικότητα όπου αυτές οι εταιρείες έχουν τόσο μεγάλη ισχύ που καθορίζουν εν πολλοίς τους κανόνες, παρεμβαίνουν στην ίδια την πολιτική διαδικασία. Στην Αμερική επιδιώκουν ξεκάθαρα ένα καθεστώς απορρύθμισης, το οποίο το αξιοποιούν, αλλά δεν νομίζω ότι έχουμε σκεφτεί καλά τις συνέπειες αυτού του είδους της πολιτικής επιλογής που γίνεται.
Και, από εκεί και πέρα, υπάρχουν μια σειρά από μεγάλα ζητήματα τα οποία μας απασχολούν ήδη. Πάντα σε όλες τις τεχνολογικές επαναστάσεις υπήρχε αυτή η ανησυχία ότι η τεχνολογία θα καταστρέψει τις δουλειές τις οποίες θα έρθει να αντικαταστήσει. Και πάντα διαψευδόμασταν, διότι τελικά η ανάπτυξη η ίδια δημιουργούσε καινούργιες δουλειές, διαφορετικές δουλειές και τελικά ο κόσμος προχωρούσε.
Υπάρχει ένα ερώτημα μήπως αυτή τη φορά είναι διαφορετικά τα πράγματα. Μήπως η ταχύτητα αντικατάστασης του ανθρώπινου παράγοντα είναι τέτοια που να συσσωρεύσει τεράστιες υπεραξίες στο κεφάλαιο εις βάρος της εργασίας.
Αυτό είναι κάτι το οποίο δεν μπορεί να μας αφήσει αδιάφορους. Διότι ναι μεν οι εταιρείες τεχνητής νοημοσύνης πουλάνε ωραία την ιδέα του copilot, χρησιμοποιώ έναν όρο που ταυτίζεται και με μια συγκεκριμένη εταιρεία, ενός εργαλείου που θα μας βοηθήσει να γίνουμε πιο παραγωγικοί, αλλά αν πίσω από αυτό κρύβεται μια τεράστια αλλαγή στην αγορά εργασίας που θα αφορά πια και δουλειές που θεωρούσαμε ότι ήταν ασφαλείς, αυτό πώς θα το αντιμετωπίσουμε; Και τι θα σημαίνει για τα συστήματα κοινωνικής ασφάλισης;
Εάν ένας αλγόριθμος ή ένα ρομπότ αντικαταστήσει έναν άνθρωπο, θα πληρώνει, ας το πούμε, κοινωνική ασφάλιση, εισφορές; Αυτά είναι ζητήματα τα οποία μπορεί να φαίνονται φιλοσοφικά, όμως είναι πολύ πραγματικά. Και σίγουρα πρέπει να μας προβληματίσουν, και δεν έχω τις απαντήσεις αλλά οφείλω τουλάχιστον αυτά τα ερωτήματα να τα θέσω. Ερωτήματα που έχουν να κάνουν με την ίδια την ποιότητα της δημοκρατίας μας και τον τρόπο με τον οποίο πια στην εκλογική διαδικασία θα μπορούμε να ξεχωρίζουμε τι είναι προϊόν τεχνητής νοημοσύνης και τι δεν είναι. Αν, παραδείγματος χάρη, είναι βασικό ανθρώπινο ατομικό δικαίωμα να γνωρίζω εάν συνομιλώ με άνθρωπο ή με μηχανή όταν έρχομαι σε επαφή.
Όλα αυτά είναι ακόμα ερωτήματα τα οποία πολλές φορές, μέσα στην ταχύτητα του να βγάλουμε το επόμενο γλωσσικό μοντέλο που θα είναι ακόμα πιο δυνατό από το προηγούμενο, τα παραμερίζουμε.
Τι θα σημαίνει για την κατανάλωση ενέργειας, όλα αυτά τα τεράστια data centers τα οποία φτιάχνουμε, και για τις τιμές της ενέργειας αύριο.
Τι σημαίνει μέχρι και για τα critical minerals τα οποία χρειαζόμαστε. Είμαστε δηλαδή σε έναν αγώνα όπου η ταχύτητα επιβραβεύεται, γιατί παίζουμε σε εβδομάδες και σε μήνες.
Κάποτε υπήρξε αυτή η ιδέα γι’ αυτό το pause. Και ο Elon Musk, αν δεν κάνω λάθος, ίσως γιατί αισθανόταν ότι μπορεί να ήταν πιο πίσω από κάποιους άλλους. Δεν ξέρω πάντα αν τα κίνητρα είναι…
Αλλά πράγματι εδώ εγείρονται πάρα πολύ βασικά ζητήματα. Για σκεφτείτε μια εκλογική αναμέτρηση, ήδη το βλέπουμε, όπου πώς θα ξεχωρίζουμε το πραγματικό βίντεο το δικό μου από το ψεύτικο; Και ποια θα είναι και εκεί, γι’ αυτό και νομίζω ότι και τα ζητήματα που έχουν με watermarks, με blockchain αποκτούν τόσο μεγάλη σημασία. Και πρέπει ως πολιτικός εγώ να έχω προστασία των δικών μου πνευματικών δικαιωμάτων, της εικόνας μου, του προσώπου μου, όταν κάποιος με χρησιμοποιεί χωρίς να με ρωτάει; Μιλάμε για πνευματικά δικαιώματα, αλλά για σκεφτείτε… Και μου κάνει ένα fake video χωρίς να με έχει ρωτήσει, αλλά εμένα χρησιμοποιεί, την εικόνα μου, το βίντεό μου.
Εμείς, ξέρετε, έχουμε και το μειονέκτημα ότι όσο πιο πολύ σε έχουν βιντεοσκοπήσει και φωτογραφίσει τόσο πιο ακριβής είναι και η αναπαράσταση.
Οπότε, το λέω αυτό γιατί οι Δανοί το έκαναν. Και εμείς θα κινηθούμε σε αυτή την κατεύθυνση. Και φοβάμαι ότι πια, ας πούμε, σε δύο χρόνια που θα έχουμε εκλογές στην Ελλάδα, θα είναι τέτοια η σύγχυση για το τι είναι πραγματικό, τι δεν είναι, που στο τέλος θα δημιουργείται μία τεράστια αναταραχή από την οποία ωφελημένοι μάλλον θα είναι όχι αυτοί που ενδεχομένως να βλέπουν τα πράγματα όπως τα βλέπουμε εμείς.
Είναι μία σειρά από ερωτήματα τα οποία με απασχολούν και τα οποία θέλω να θέτω και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Kαι γι’ αυτό και πιστεύω ότι και στα ζητήματα του regulation, επειδή δεν πρέπει να κάνουμε regulate τα πάντα, χρειάζεται και εκεί…
Κωνσταντίνος Δασκαλάκης: Χρειάζεται καινοτομία.
Κυριάκος Μητσοτάκης: Ναι. Και πρέπει να διαλέξουμε και τις μάχες μας. Δεν μπορούμε να πούμε ότι η Ευρώπη είναι απλά ένας κλειστός κόσμος ο οποίος το μόνο το οποίο κάνει είναι να βάζει εμπόδια. Άρα η δύσκολη πρόκληση είναι πού θα είμαστε καινοτόμοι και τολμηροί και πού θα είμαστε πιο προσεκτικοί, δηλαδή πού θα πατήσουμε γκάζι και πού θα πατήσουμε κανονιστικό φρένο».
Ερωτηθείς ποιο επιστημονικό πρόβλημα θα επέλεγε να επιλύσει χρησιμοποιώντας ένα υποτιθέμενο, εξαιρετικών δυνατοτήτων μοντέλο τεχνητής νοημοσύνης, ο Κυριάκος Μητσοτάκης σημείωσε:
«Αν το είχα εγώ και δεν το είχε κανείς άλλος, θα έλεγα: ποιο είναι το ένα πρόβλημα επιστημονικό το οποίο συνδέεται και με την κλιματική κρίση και την παραγωγή ενέργειας; Fusion.
Αν μπορείς να λύσεις αυτό το θέμα και να το λύσεις με έναν τρόπο όχι απλά στο χαρτί και σε ένα εργαστήρι, αλλά να το κάνεις να δουλεύει οικονομικά και να λύσουμε το πρόβλημα της καθαρής ενέργειας at scale, αυτό θα ήταν, μαζί με τα θέματα που αφορούν την υγεία, ένα πραγματικό breakthrough.
Αλλά, βέβαια, έχει και πολύ ενδιαφέρον ο τρόπος με τον οποίον… Μιας και μιλήσαμε λίγο και για τη διακυβέρνηση, υπάρχουν χώρες σήμερα οι οποίες χρησιμοποιούν -όχι κατ΄ ανάγκη, δεν είναι ευρωπαϊκές- που χρησιμοποιούν AI chatbots στα Υπουργικά τους Συμβούλια.
Γιάννης Μαστρογεωργίου: Δεν εννοείτε ότι κάνουν τους Υπουργούς chatbots.
Κυριάκος Μητσοτάκης: Συμμετέχουν με δικαίωμα λόγου. Και μάλιστα, μπορεί μέχρι και σε επενδυτικές αποφάσεις να μην υπάρχει ένα, αλλά δύο chatbots, τα οποία να κάνουν την επιχειρηματολογία υπέρ και κατά μιας επένδυσης και το investment committee να παρακολουθεί και να παίρνει ιδέες και επιχειρήματα από αυτά.
Άρα, γι΄ αυτά τα οποία μιλάμε, συμβαίνουν ήδη σήμερα, άρα ένας άλλος κόσμος από το μέλλον έρχεται με πολύ μεγάλη φόρα».
Ερωτηθείς, τέλος, σχετικά με τις ευκαιρίες και τις δυνατότητες που προσφέρει η τεχνητή νοημοσύνη και την αξιοποίησή τους, ο Πρωθυπουργός ανέφερε:
«Νομίζω ότι η δουλειά σου γίνεται ολοένα και πιο δύσκολη στο Foresight, διότι οι ταχύτητες με τις οποίες αλλάζουν τα πράγματα αυξάνονται. Δεν μπορώ να κοιτάξω μέχρι, μου είναι αδύνατον, δεν έχω αρκετές δυνατότητες να μπορώ να σκεφτώ και να προβλέψω τον κόσμο του 2050.
Αυτό το οποίο ξέρω, όμως, είναι ότι στα επόμενα πέντε με δέκα χρόνια η χώρα πρέπει να κάνει ένα άλμα και να ξεπεράσει μία μεγάλη φθορά και ένα legacy του παρελθόντος και ότι πρέπει να κλείσω από εκεί που ξεκίνησα, ότι αυτή τη στιγμή έχουμε ένα εργαλείο το οποίο δυσκολευόμαστε να το κατανοήσουμε και να το τιθασεύσουμε, αλλά θα ήμασταν ασυγχώρητοι αν δεν προσπαθούσαμε να το κάνουμε τουλάχιστον, με όλα τα προβλήματα για τα οποία μιλήσαμε, με όλες τις ανησυχίες.
Και νομίζω ότι επειδή παίζουμε και έναν ρόλο σε ευρωπαϊκό επίπεδο, μπορούμε με κάποιο τρόπο να επηρεάσουμε και τις ευρωπαϊκές πολιτικές, παραδείγματος χάρη age verification για ανήλικους και πρόσβαση σε πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης.
Αλλά δυσκολεύομαι να πιστέψω πραγματικά ότι όλα αυτά τα creative μυαλά του Silicon Valley τελικά διοχετεύουν όλη τους την ενέργεια σε κάτι πλατφόρμες τις οποίες καθόμαστε και τις κοιτάμε μερικές φορές σαν χαζοί και σκρολάρουμε για να βλέπουμε διάφορα πράγματα. Ε, κάτι παραπάνω πρέπει να μπορεί να κάνει η τεχνολογία για να λύσει τα μεγάλα υπαρξιακά προβλήματα αυτού του κόσμου. Και ελπίζω αυτό να το αντιληφθούν και οι μεγάλες εταιρίες, οι οποίες, εντάξει, δεν είναι ότι είναι όλες στην ίδια κατηγορία, αλλά δεν μπορώ να μην αναγνωρίσω, ας πούμε, ότι όταν η τεχνητή νοημοσύνη λύνει προβλήματα όπως η σύνθεση, η τρισδιάστατη απεικόνιση των πρωτεϊνών, αυτό είναι μια τεράστια επανάσταση γι’ αυτούς που θα αξιοποιήσουν.
Δεν μπορώ να το βάλω στην ίδια κατηγορία με εφαρμογές, θα έλεγα, οι οποίες έχουν ένα σκοπό και μόνο, να δημιουργήσουν εξαρτήσεις και εθισμούς σε όλους μας -όχι μόνο στα παιδιά, και στους μεγάλους- για να βγάλουν λεφτά από τα δικά μας δεδομένα και από τη δική μας διάσπαση προσοχής».
19.5.2025
