Η έκθεσή μας στον κόσμο είναι το κλειδί, που ξεκλειδώνει την πόρτα της εξέλιξής μας. Ζώντας σε μία προστατευμένη βιτρίνα κατακρεουργείται η ανάπλαση της προσωπικότητας, ενώ συγχρόνως αυξάνονται οι πιθανότητες εμφάνισης δυσχερειών συμπεριφοράς και διαταραχών κοινωνικής επικοινωνίας.
Καταπιέζοντας την εκ γενετής κοινωνικότητα του ανθρώπινου είδους κρατώντας ένα παιδί αποστασιοποιημένο από τον εξωγενή κόσμο, ο φροντιστής του δημιουργεί ασυνείδητα ένα προφίλ ψυχικά διαταραγμένο. Δημιουργεί ένα μελλοντικό ενήλικα που θα χαρακτηρίζεται από έλλειψη κοινωνικής αγωγής, μη ικανό να δημιουργήσει κοινωνικές σχέσεις.
Αντιμετωπίζοντας ένα παιδί ως ανήμπορο ον, το συντηρούμε παγιδευμένο στις δικές μας φοβίες, μη επιτρέποντάς του να γίνει ανθεκτικό. Αντιθέτως, μία εναλλακτική στάση, με τον κηδεμόνα πάντοτε συνοδηγό ειδικά στην πρώιμη ζωή του ανήλικα, διαφυλάσσουμε την ασφάλειά του, ενώ παράλληλα του παρέχουμε μία ελεγχόμενη ελευθερία, η οποία θα συντελέσει στην ύστερη αποσπασματική κοινωνική του ένταξη.
Συνεπώς, η υπερπροστατευτικότητα του γονέα προς το τέκνο, όχι μόνο δεν προστατεύει το δεύτερο, αλλά συντελεί στην μετέπειτα δυσκολία του να ενταχθεί στο κοινωνικό σύνολο ελλοχεύοντας παράλληλα κινδύνους μη λειτουργικότητάς του σε αυτόν.
Δυστυχώς, επιτυγχάνεται ο απόλυτος πατριαρχικός περιορισμός, ο οποίος αποτελεί κύημα στερεοτυπικών προκαταλήψεων και η γαλουχία λανθασμένων κοινωνικών νορμών.
Εντούτοις, η έλλειψη κοινωνικών νορμών, η μη απόκτηση επικοινωνιακών δεξιοτήτων, καθώς η άγνοια συμπεριφορών κατάλληλων σε ανάλογες καίριες συνθήκες, οδηγούν στην επακόλουθη παραγκώνισή του από τους συνομηλίκους του. Η μη αποδοχή του από το ευρύ περιβάλλον θα το απομονώσει περαιτέρω αναδύοντας εσωτερικευμένες συναισθηματικής φύσεως διαταραχές, οι οποίες καθιστούν το άτομο μη λειτουργικό στην κοινωνία.
Η ανεπάρκεια κοινωνικοποίησης ενός ατόμου είναι αναπόφευκτα απότοκο της μη κοινωνικής λειτουργικότητάς του, με αποτέλεσμα το άτομο, να χρήζει θεραπευτική αντιμετώπιση διαταραχής κοινωνικής επικοινωνίας. Δηλαδή, η έκπτωση της κοινωνικής λειτουργικότητας σηματοδοτεί την άμεση επαφή του πάσχοντα με ειδικό θεραπευτή, ούτως ώστε να επιτευχθεί η απαραίτητη ένταξή του στην κοινόκτητη έκταση. Αναλυτικότερα, θα χρειαστεί σε μεταγενέστερο χρόνο, προσαρμόζοντας ως αρμόζει τα ποικίλα περιβάλλοντα μέσα, η άμεση κατάκτηση βασικών επικοινωνιακών δεξιοτήτων, με απώτερο σκοπό τη σταδιακή επισύναψη υγιών σχέσεων. Η ομαλή ένταξη του ατόμου στο ευρύ κοινωνικό σύνολο, δεν θα είναι εύκολη υπόθεση, όμως είναι μείζονος σημασίας, διότι η ενσωμάτωση σε αυτό αποτελεί τη λύση συμβολής στην κοινωνική λειτουργικότητά του.
Ασφαλώς, δεν αναπτύσσουν όλα τα παιδιά ψυχοσυναισθηματικές επιπτώσεις, καθότι υπάρχουν εξωγενείς παράγοντες ή εγγενείς τυχαίες μεταβλητές, που τυγχάνει να συνδράμουν θετικά στην εξέλιξη του παιδιού σε υγιή ενήλικα. Πέραν της απόκτησης του ανήκειν όμως, μίας ανάγκης καθοριστικής, η νοητική εξέλιξη ενός ανθρώπου είναι επίσης άρρηκτα συνδεδεμένη με την επαφή του με άλλους ανθρώπους.
Μαριλένα Βότση
22.4.2025
